فشارخون بالا در بارداری، تشخیص و درمان

فشار خون بالا در بارداری نسبتاً شایع است و تقریباً در یک نفر از هر ده زن مشاهده می‌شود. احتمال افزایش فشار خون در صورت داشتن اضافه وزن در شروع بارداری بیشتر است. پزشک در جلسه مشاوره شاخص توده بدن را اندازه می‌گیرد. در صورت بالا بودن این شاخص -۳۰ یا بیشتر- احتمال ابتلا به فشار خون بالا تا چهار برابر افزایش می‌یابد. بنابراین متخصص زنان و زایمان در صورت چاقی فرد، به دقت وضعیت وی را بررسی می‌کند.

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:

-افزایش وزن سریع (۲ کیلوگرم در ۵ روز)

-ورم یا پف کردن انگشتان دست،‌ پاها، صورت یا پلک‌ها

-بی‌حسی در دست‌ها یا پاها

-سردردی که با مصرف استامینوفن (تیلنول) تسکین نمی‌یابد.

-درد شکم، بخصوص در بالا یا سمت راست شکم

-تاری دید، وجود نقاطی در برابر چشم که محو نمی‌شوند.

-صدای زنگ در گوش‌ها

-کاهش حرکت جنین

-انقباضات رحمی

-حالت تهوع و استفراغ غیرقابل رفع

-خونریزی در بارداری

-هرگونه علائم دیگری که موجب نگرانی شوند.

فشار خون بالا در بارداری چیست؟

پرفشاری خون در بارداری به معنی فشار خون بالایی است که پس از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد. در صورتی که پیش از هفته بیستم دچار فشار خون بالا شوید، احتمالاً پیش از بارداری نیز مبتلا به آن بوده‌اید. این نوع فشار خون بالا تحت عنوان فشار خون مزمن اولیه توصیف می‌شود. این بدین معنی است که فشار خون بالا پیش‌تر وجود داشته و پس از زایمان نیز همچنان تداوم خواهد داشت.

چه کسانی دچار فشار خون بارداری می‌شوند؟

با اینکه فشار خون بارداری اغلب در بارداری اول رخ می‌دهد، اما می‌تواند در بارداری‌های بعدی نیز مشاهده شود. این مشکل در نوجوانان باردار و در زنان بالای ۴۰ سال شایع‌تر است. در بسیاری از اوقات، فشار خون بارداری در نیمه‌ی دوم بارداری و معمولاً پس از هفته بیستم ایجاد می‌شود، اما ممکن است در زمان زایمان یا بلافاصله پس از زایمان نیز رخ دهد.

چه کسانی در خطر ابتلا به فشار خون بارداری هستند؟

در یک زن احتمال ابتلا به فشار خون در بارداری در شرایط زیر بیشتر است:

-کمتر از ۲۰ سالگی یا بیشتر از ۳۵ سالگی

-سابقه پرفشاری مزمن

-سابقه ابتلا به فشار خون بالا در بارداری

-سابقه ابتلای یکی از بستگان زن به فشار خون بالا در بارداری

-کمبود وزن یا اضافه وزن

-دیابت پیش از باردار شدن

-ابتلا به اختلال سیستم ایمنی بدن مانند لوپوس یا روماتیسم مفصلی

-ابتلا به بیماری کلیوی

-سابقه مصرف الکل، مواد مخدر یا دخانیات

-بارداری دوقلو یا سه قلو

خطر فشار خون بالا در بارداری چیست؟

فشار خون بالا در بارداری می‌تواند از دریافت خون کافی توسط جفت جلوگیری کند که می‌تواند موجب وزن کم نوزاد در هنگام تولد شود. با اینکه این عوارض جانبی نادر هستند اما فشار خون بالا در بارداری ممکن است موجب موارد زیر شود:

-جدا شدن زودرس جفت، عارضه‌ای که زمانی رخ می‌دهد که جفت از دیواره‌ی رحم کشیده شود و موجب خون‌ریزی مادر یا زجر جنین شود.

-تشنج مادر

-نارسایی موقت کلیه

-مشکلات کبدی

-مشکلات لخته شدن خون

-زایمان زودرس نوزاد نارس

تشخیص

پزشک از یک مانیتور کوچک برای اندازه‌گیری فشار خون استفاده می‌کند. این مقادیر شامل دو عدد هستند که بصورت کسری می‌باشند برای مثال ۷۰/۱۱۰. عدد اول یا بالا (۱۱۰) فشار خون را با ضربان قلب و حین هدایت خون در بدن ثبت می‌کند. این مقدار فشار خون سیستولیک است.

عدد دوم یا پایین (۷۰) فشار خون در زمانی است که قلب در بین ضربان خود استراحت می‌کند. این مقدار فشار خون دیاستولیک است. پس از مشاهده‌ی این اعداد، پزشک خواهد گفت که آیا بالا می‌باشند یا خیر. پزشک در شرایط زیر فشار خون بالا را تشخیص می‌دهد:

-فشار خون دارای مقدار ۹۰/۱۴۰ یا بالاتر در دو بار اندازه‌گیری در فواصل ۴ ساعته باشد.

-عدد پایین (دیاستولیک) در یک بار اندازه‌گیری فشار خون ۱۱۰ یا بالاتر باشد.

عدد دیاستولیک جهت ارائه‌ی اطلاعاتی از وضعیت سلامتی مهم‌تر است. بنابراین اگر این عدد بالا باشد، برای تشخیص فشار خون بالا کافی است. اگر پزشک در معاینه قبل از تولد تشخیص دهد که مبتلا به فشار خون بالا هستید، از شما می‌خواهد که آزمایش‌های بیشتری در بیمارستان انجام دهید. ممکن است برای بررسی فشار خون در یک بازه‌ی ۳ یا ۴ ساعته نیاز باشد به مدت چند ساعت در بیمارستان بمانید.

درمان فشار خون بارداری

بسته به میزان بالا بودن فشار خون، بررسی‌های بیشتر، آزمایش‌های خون، آزمایش‌های ادرار و احتمالاً درمان توصیه خواهد شد. فشار خون تنها یک عامل در سلامتی شما است بنابراین ممکن است بررسی‌هایی برای کنترل نحوه رشد جنین انجام شود. در صورتی که پیش از باداری دچار فشار خون بالا بوده‌اید، پزشک داروهایی را برای نگه داشتن فشار خون کمتر از ۱۰۰/۱۵۰ تجویز خواهد کرد.

آیا فشار خون بالا بر زایمان تاثیر خواهد گذاشت؟

ممکن است مبتلا به فشار خون بالا باشید اما زایمان نیز ساده باشد. اما هر چه فشار خون بالا باشد، احتمال اینکه پزشک زایمان مصنوعی را توصیه کند بیشتر است. این حالت القای زایمان نامیده می‌شود. القای زایمان همچنین بستگی به تاثیر فشار خون بالا بر جنین دارد. پزشک وضعیت شما را شرح داده و هرگونه عوارض جانبی را نظارت می‌کند تا تصمیم درستی برای شما گرفته شود. فشار خون بالا مستلزم نظارت مداوم در حین زایمان است. اگر فشار خون بالا خفیف یا متوسط باشد، باید آن را بطور ساعتی کنترل کرد. اگر شدید باشد ممکن است نیاز به کنترل مداوم باشد.

در صورت مصرف دارو، باید در حین زایمان نیز مصرف آن را ادامه دهید. با این شرایط با کنترل منظم فشار خون همچنان احتمال زایمان ساده بسیار زیاد است. نوزاد بطور مداوم کنترل می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کودک دچار درد و ناراحتی نمی‌شود. برخی از مادرانی که مشکل فشار خون بالای آنها واکنشی به درمان نشان نمی‌دهد ممکن است نیاز به زایمان با دستگاه داشته باشند. این بدین معنی است که پزشک برای به دنیا آوردن نوزاد از ابزاری استفاده می‌کند که به سر کودک متصل می‌شوند. این امر می‌تواند موجب تسریع مرحله دوم زایمان شود. در برخی موارد که سرعت زایمان بسیار مهم است، ممکن است سزارین انجام شود.

پس از زایمان چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

فشار خون در دو روز اول پس از زایمان، حداقل روی یک بار کنترل می‌شود. سپس ۳ تا ۵ روز پس از زایمان نیز حداقل یک بار بررسی می‌گردد. اگر فشار خون پیش از باردار شدن طبیعی باشد، به احتمال زیاد چند هفته پس از زایمان به حالت طبیعی باز می‌گردد. باید بدانید که احتمال ابتلا به فشار خون بالا در بارداری‌های بعدی و در آینده بیشتر است.

در صورتی که فشار خون طبیعی نشود، احتمال اینکه ابتلا به فشار خون بارداری بوده باشید بسیار کم است، و آنچه که داشته‌اید فشار خون مزمن اولیه بوده است. این بدین معنی است که فشار خون شما پس از زایمان نیز بالا خواهد ماند. در این صورت، پزشک احتمالاً توصیه می‌کند که برای اطمینان از ماندن فشار خون در حد سالم، مصرف داروهای خود را ادامه دهید. در بیشتر موارد، پزشک زمان مراجعه مجدد جهت بررسی داروهای مصرفی را توصیه خواهد کرد. این جلسه قبل از معاینه ۶ هفتگی پس از زایمان انجام می‌شود. در صورت شیردهی مطمئن باشید که داروهای بسیاری برای فشار خون بالا وجود دارند که برای کودک نیز بی‌خطرتر هستند.