علت التهاب روده در کودکان، خجالت آور است
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) در کودکان نوعی بیماری گوارشی است که در اثر آن عملکرد روده بزرگ یا کولون مختل می‌شود.
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) در کودکان نوعی بیماری گوارشی است که در اثر آن عملکرد روده بزرگ یا کولون مختل می‌شود. سندرم روده تحریک‌پذیر در اطفال در اصل بیماری نیست و مجموعه علائمی است که به صورت هم‌زمان بروز می‌یابد. شایع‌ترین علامت این سندرم درد شکمی است که نمی‌توان ناهنجاری معینی را عامل بروز آن دانست. شکم درد معمولاً با اسهال، یبوست یا هر دو همراه است. قریب به ۵ تا ۲۰ درصد از کودکان با علائم سندرم روده حساس مواجه می‌شوند و درصد شیوع در میان پسران و دختران یکسان است. سندرم روده تحریک‌پذیر علاوه بر ناراحت کننده بودن برای کودکان و نوجوانان خجالت‌آور نیز هست و اضطراب و فشار روانی مرتبط با رشد را دوچندان می‌کند. بنابراین باید فوراً برای درمان آن اقدام شود.
علت‌ها و دلایل
علل بروز سندرم روده تحریک‌پذیر در اطفال دقیقاً مشخص نیست. پژوهشگران معتقدند ترکیبی از ناراحتی‌های جسمی و روانی منجر به سندرم روده حساس می‌شود. از علل احتمالی سندرم روده حساس کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-مشکلات مربوط به تبادل پیام بین مغز و روده‌ها: سیگنال‌های بین مغز و عصب‌های روده کوچک و روده بزرگ شیوه عملکرد روده‌ها را کنترل می‌کنند. وجود هر گونه اختلال در تبادل این سیگنال‌ها بروز علائم سندرم IBS از قبیل تغییر در شیوه دفع مدفوع و تحمل درد یا ناراحتی را در پی دارد.
-مشکلات حرکتی دستگاه گوارش: حرکت عادی روده بزرگ در کودکان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر مختل می‌شود. حرکت آهسته روده یبوست و حرکت سریع اسهال را در پی دارد. گرفتگی (اسپاسم) یا انقباض‌های ناگهانی و قوی عضلات به دفعات رخ می‌دهد و کودک را دچار شکم درد می‌کند. برخی کودکان مبتلا به بیماری روده حساس دچار بیش‌فعالی نیز هستند که انقباض‌های روده را در واکنش به استرس یا غذا خوردن بیشتر می‌کند.
-حساسیت شدید: کودکان دچار این سندرم به دل درد حساس‌تر هستند. حجم عضلانی راست روده (رکتوم) و واکنش حرکتی آن پس از صرف غذا در کودکان مبتلا متفاوت از بقیه کودکان است.
-ناراحتی‌های روانی: سندرم روده تحریک‌پذیر منشأ روحی یا روانی نیز دارد و مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی باعث بروز علائم مرتبط در کودکان می‌شود.
گاستروانتریت (التهاب معده و روده) باکتریایی: برخی کودکان دچار گاستروانتریت باکتریایی، یعنی عفونت یا التهاب باکتریایی شکم و روده‌ها، منجر به سندرم روده تحریک‌پذیر می‌شود.
-افزایش رشد باکتری‌های روده کوچک (SIBO): به طور طبیعی تعداد اندکی باکتری در روده کوچک زندگی می‌کند. افزایش تعداد باکتری‌ها یا تغییر نوع آنها در روده کوچک به بیماری SIBO منجر می‌شود. این باکتری‌ها گاز اضافی تولید می‌کنند و باعث اسهال و لاغر شدن کودک می‌شوند.
-ژنتیک: پژوهشگران هنوز از نقش ژنتیک در ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر در اطفال یا به بیان دیگر ارثی بودن آن مطمئن نیستند. براساس پژوهش‌های انجام شده سندرم روده تحریک پذیر در میان افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های گوارشی شیوع بالاتری دارد.
علائم سندرم روده تحریک پذیر در کودکان
علائم سندرم روده حساس در تمام کودکان یکسان نیست، با این حال شایع‌ترین علائم آن به شرح زیر است:
-تغییر در تناوب دفعات اجابت مزاج
-تغییر در غلظت مدفوع
-تسکین درد پس از دفع
دیگر علائم متداول سندرم روده تحریک پذیر در کودکان عبارت است از:
-اسهال
-یبوست
-وجود مخاط در مدفوع
-نفخ شکم
-احساس تخلیه نشدن روده پس از دفع
-حالت تهوع
-سرگیجه
-بی‌اشتهایی
-کاهش وزن
تشخیص
متخصص اطفال کودک را به دقت معاینه می‌کند، سابقه پزشکی وی را بررسی می‌نماید و برای تشخیص عفونت و التهاب دستور آزمایش می‌دهد. پزشک اطفال از آزمایش‌ها و روش‌های تشخیصی زیر نیز بهره می‌گیرد:
-آزمایش خون: آزمایش خون به منظور تشخیص کم‌خونی، عفونت یا ابتلا به بیماری‌های مولد عفونت یا التهاب انجام می‌شود.
-آزمایش ادرار و کشت ادرار: این آزمایش‌ها به منظور تشخیص عفونت ادراری در کودکان انجام می‌شود.
-آزمایش مدفوع
-آزمایش تنفسی هیدروژن برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز: این آزمایش با هدف تایید یا رد عدم تحمل لاکتوز در کودک انجام می‌شود. لاکتوز قندی است که در شیر و فراورده‌های لبنی وجود دارد.
-رادیوگرافی شکم
-سونوگرافی شکم
-آندوسکوپی
درمان سندرم روده تحریک‌پذیر
هر چند سندرم روده تحریک پذیر غیرقابل درمان است، اما با بهره‌گیری از ترکیبی از روش‌های زیر می‌توان علائم روده حساس را تسکین داد:
-تغییر در غذا خوردن، رژیم غذایی و تغذیه کودک
-دارو
-پروبیوتیک
-برطرف کردن ناراحتی‌های روانی
خوردن، رژیم غذایی و تغذیه
وعده‌های غذایی سنگین دل درد و اسهال را به دنبال دارد، بنابراین حجم وعده‌های غذایی را کاهش اما تعداد آنها را بیشتر کنید تا علائم IBS کمتر شود. خوردن غذاهای کم‌چرب و سرشار از کربوهیدرات مانند ماکارونی، برنج، نان غلات کامل، غلات، میوه و سبزیجات توصیه می‌شود. بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها بروز علائم سندرم روده تحریک‌پذیر در کودکان را به دنبال دارد که از آن جمله می‌توان به خوراکی‌های زیر اشاره کرد:
-غذاهای پرچرب
-فراورده‌های لبنی
-نوشیدنی‌های کافئین‌دار
-نوشیدنی‌های حاوی مقدار زیادی شیرین کننده مصنوعی که به جای قند اضافه می‌شود.
-غذاهای نفاخ مانند لوبیا و کلم
کودکان مبتلا به روده حساس باید مصرف این خوراکی‌ها را کاهش دهند یا متوقف کنند. فیبر غذایی یبوست کودکان دچار روده حساس را کاهش می‌دهد، اما دل درد را برطرف نمی‌کند. فیبر مدفوع را نرم می‌کند و در نتیجه مدفوع راحت‌تر در روده حرکت می‌کند و دفع می‌شود.
دارو
پزشک کودکان داروهای مناسب را با توجه به علائم کودک تجویز می‌کند. به والدین و مربیان مهد کودک توصیه اکید می‌کنیم که هیچ‌گاه خودسرانه به کودک دارو ندهند.
-مکمل‌های غذایی فیبر: اگر دریافت فیبر از راه رژیم غذایی موثر نباشد، مکمل‌های فیبر برای رفع یبوست تجویز می‌شود.
-ملین: یبوست را می‌توان با داروهای ملین درمان کرد. گونه‌های متفاوتی از ملین وجود دارد که متخصص اطفال بهترین نوع ملین را تجویز می‌کند.
والدین نباید خودسرانه به فرزندشان ملین بدهند، مصرف ملین صرفاً با دستور پزشک اطفال مجاز است.
-ضداسهال: لوپرامید اسهال کودکان مبتلا به IBS را کاهش می‌دهد، هرچند دل درد، نفخ یا علائم دیگر را تسکین نمی‌دهد. لوپرامید تعداد دفعات دفع را کاهش می‌دهد و حرکت مدفوع را با افزایش غلظت آن آهسته می‌کند تا زمان بین دفعات اجابت مزاج افزایش یابد.
داروهای مخصوص درمان اسهال بزرگسالان ممکن است برای نوزادان و کودکان خطرناک باشد. بنابراین داروی ضداسهال را فقط در صورت تجویز پزشک به کودک بدهید.
-آنتی اسپاسمودیک (ضد اسپاسم): داروهای مانند هیوسین، سیمتروپیوم و پیناوریوم اسپاسم عضلات روده بزرگ را کنترل می‌کند و دل درد را کاهش می‌دهد.
-ضدافسردگی‌ها: ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای و بازدارنده‌های گزینشی بازجذب سروتونین در مقدار پایین علائم سندرم روده تحریک پذیر مانند دل درد را برطرف می‌کند. متخصصین معتقدند که این داروها حس درد را کاهش می‌دهند، الگوهای خواب و خلق و خو را بهبود می‌بخشند و فعالیت دستگاه گوارشی را تنظیم می‌کنند.
پروبیوتیک
پروبیوتیک میکروارگانسیم‌های زنده و معمولاً باکتری‌هایی هستند که شبیه به میکروارگانسیم‌های موجود در دستگاه گوارش هستند. ترکیب‌های معینی از پروبیوتیک‌ها علائم سندرم روده حساس را بهبود می‌دهد، البته به شرطی که در مقادیر کافی مصرف شود. پروبیوتیک در مکمل‌های غذایی مانند کپسول، قرص و پودر و در بعضی غذاها از قبیل ماست وجود دارد. پزشک اطفال نوع مناسب پروبیوتیک و دستور مصرف آن را برای تسکین علائم روده تحریک‌پذیر در کودکان می‌دهد.
درمان مشکلات روحی
درمان‌های زیر علائم سندرم روده تحریک پذیر در کودکان ناشی از مشکلات روحی را بهبود می‌دهد:
-مشاوره
-هیپنوتراپی
منبع:
دکتر حمید شیخ الاسلامی
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼