بیماری التهاب روده در کودکان، علائم و درمان

بیماری التهاب روده در کودکان چیست؟

بیماری التهاب روده در کودکان (که با سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS) متفاوت است) به گروهی از اختلالات گفته می‌شود که سبب ایجاد درد، تورم و التهاب در روده‌های بزرگ و کوچک می‌شوند.

علل

تحقیقات نشان می‌دهند که علل بیماری التهاب روده، ترکیبی از ۳ عامل اصلی می‌باشند:

-عوامل ژنتیکی

-دستگاه ایمنی

-محیط

البته چگونگی همکاری این سه عامل با یکدیگر، هنوز به‌درستی معلوم نیست.

انواع بیماری التهاب روده

بیماری التهاب روده دو نوع دارد: کولیت زخمی و بیماری کرون. کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی، سطح داخلی روده‌ی بزرگ را درگیر می‌کند درحالی‌که بیماری کرون لایه‌های عمیق‌تر بافت را درگیر کرده که معمولاً در روده‌ی کوچک یا کولون قرار دارند. البته بیماری کرون می‌تواند در هر نقطه‌ای از مسیر گوارشی بروز پیدا کند، از دهان گرفته تا مقعد.

علائم واضح

شایع‌ترین علامت این بیماری‌ها اسهال و دل درد است. اسهال ممکن است از ملایم تا شدید (تا ۲۰ بار رفتن به دستشویی در روز) متفاوت باشد. ابتلا به اسهال شدید می‌تواند منجر به بی‌آبی ، ضربان تند قلب، و افتفشارخون شود. دفع مکرر مقادیر کوچک خون در مدفوع نیز می‌تواند منجر به کم‌خونی شود. در برخی از موارد، افراد مبتلا به بیماری التهاب روده ممکن است به یبوست مبتلا شوند. از دست دادن مایعات و مواد غذایی در اثر اسهال و التهاب مزمن روده می‌تواند باعث تب، خستگی مفرط، کاهش وزن و سوءتغذیه شود. درد احساس شده معمولاً در اثر انقباضات عضلانی شکم ایجاد می‌شود که خود نتیجه‌ی تحت‌فشار قرار گرفتن اعصابی است که انقباضات روده‌ها را کنترل می‌کنند. بیماری التهاب روده می‌تواند سبب ایجاد دیگر بیماری‌هایی در خارج از دستگاه گوارشی شود. برخی از افراد مبتلا به التهاب روده، علائمی از وجود التهاب در دیگر نقاط بدن را نشان می‌دهند ازجمله مفاصل، چشم‌ها، پوست و کبد. لکه‌های پوستی شبیه به بواسیر یا آبسه‌ی پوستی نیز ممکن است در اطراف مقعد ایجاد شوند. بیماری التهاب روده ممکن است در برخی از افراد سبب بلوغ دیررس و یا اختلالات رشد شود چراکه این بیماری در فرایند جذب مواد غذایی از غذاها اختلال ایجاد می‌کند.

عوارض

بیماری التهاب روده می‌تواند باعث بروز بیماری‌های کبدی، سنگ صفرا و یا سنگ کلیه شود. این بیماری همچنین می‌تواند سبب ایجاد کم‌خونی شود چراکه فرد مبتلا به زخم در روده ممکن است خون زیادی را از دست بدهد. مناطقی از بدن در خارج از دستگاه گوارشی نیز (مانند مفاصل، پوست و یا چشم‌ها) ممکن است دچار مشکلاتی شوند.

تشخیص

پس از بررسی سوابق پزشکی و انجام معاینه‌ی فیزیکی بر روی کودک شما، آزمایش‌هایی وجود دارند که پزشک می‌تواند از آن‌ها برای تشخیص بیماری التهاب روده‌ی کودکان استفاده کند.

-آزمایشات کلینیکی

-آندوسکوپی

-عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس

دارودرمانی

دارودرمانی اصلی‌ترین روش برای مقابله با علائم کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می‌باشد. امروزه در تولید دارو برای درمان بیماری التهاب روده پیشرفت‌های زیادی شده است. پزشک شما ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:

-داروهای ضدالتهاب برای کاهش التهاب

-عامل‌های سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی برای جلوگیری از حمله‌ی سیستم ایمنی به بافت‌های خودی بدن و ایجاد التهاب بیشتر

تغذیه‌درمانی

برای درمان بیماری کرون در مراحل متوسط، پزشکان احتمالاً از یک فرمول عنصری (فرمول دارای پروتئین‌های ساده و کوچک) استفاده کرده و غذاهای دیگر را ممنوع می‌کنند. این کار می‌تواند به کودک کمک کند تا در معرض پروتئین‌هایی که می‌توانند باعث اذیت شدن روده و التهاب آن شوند قرار نگیرد.

عمل جراحی

اگر علائم بیماری با هیچ یک از این روش‌ها بهبودی پیدا نکنند، ممکن است پزشک به شما پیشنهاد عمل جراحی را بدهد. ولی عمل‌های جراحی انجام شده برای کولیت زخمی و بیماری کرون بسیار متفاوت‌اند. در مورد بیماری کرون، پزشکان بیشترین تلاش خود را می‌کنند تا از انجام عمل جراحی دوری کنند چراکه این بیماری به‌طور طبیعی قابلیت بازگشت دارد. همچنین این نگرانی وجود دارد که انجام یک عمل جراحی سنگین، منجر به بروز عارضه‌های دیگری مثل سندرم روده‌ی کوتاه (که عبارت است از نقص در رشد و ناتوانی در جذب مواد غذایی) شود. در مورد کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی)، برداشتن کولون (روده‌ی بزرگ) ممکن است ضروری باشد. همراه با این عمل، عمل آناستوموز ایلئوآنال (پولترو ایلئوآنال) نیز انجام می‌شود که در طی آن، جراح یک کیسه‌ی کوچک در روده‌ی کوچک ایجاد می‌کند که مدفوع درون لگن و در درون آن جمع شود. این کار، دفع مدفوع از طریق مقعد را ممکن می‌سازد.

مراقبت از کودک مبتلا به بیماری التهاب روده

چگونه می‌توان به کودک مبتلا به بیماری التهاب روده کمک کرد؟ به علت ذات غیرقابل پیش بینی این بیماری، ممکن است به‌سادگی احساس درماندگی کنید. کودک شما احتمالاً از بسیار خسته، زودرنج و نگران خواهد بود بنابراین بهترین کار، اقدام هرچه سریع‌تر برای درمان بیماری به‌محض بروز علائم می‌باشد تا بدین ترتیب بتوان تا حد امکان ناراحتی‌های ایجاد شده را رفع کرد. باوجوداینکه دادن غذای مناسب به کودکان کار دشواری است، یک رژیم غذایی متعادل و کافی برای کودکان مبتلا به بیماری التهاب روده اهمیت بیشتری خواهد داشت. اسهال، از دست دادن مواد مغذی و عوارض جانبی داروهای مصرف شده همگی می‌توانند منجر به سوءتغذیه شوند. کودک خود را به خوردن وعده‌های غذایی کوچک تشویق کنید تا بدین ترتیب بتوانید علائم بیماری را مدیریت نمایید. به کودک خود میان وعده و وعده‌های غذایی سالم بدهید تا او برای خوردن غذاهای شور و چرب که می‌توانند علائم بیماری التهاب روده را تحریک کنند انگیزه‌ای نداشته باشد. در مورد دیگر غذاهای مشکل‌ساز با پزشک یا متخصص تغذیه گفتگو کنید. درنهایت کودک شما باید یاد بگیرد که چه غذاهایی علائم بیماری او را تحریک می‌کنند و باید از آن‌ها دوری کند. بیماری التهاب روده یک عارضه‌ی جدی است ولی با درمان صحیح و مراقبت مناسب، کودک شما می‌تواند زندگی عادی و مناسبی داشته باشد.

آیا بیماری التهاب روده در کودکان و در بزرگ‌سالان یکسان است؟

خیر. کودکان مبتلا به التهاب روده را نمی‌توان بزرگسالانی با سن کمتر که به این بیماری مبتلا شده‌اند به حساب آورد. کودکان مبتلا به بیماری التهاب روده معمولاً علائم متفاوتی با بزرگسالان مبتلا به این بیماری نشان می‌دهند. یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که باید در کودکان مبتلا به بیماری التهاب روده به آن رسیدگی شود، عدم رشد کافی است.

ازآنجایی که کودکی دوره‌ای از زندگی است که مواد غذایی بیشترین نقش را در رشد ایفا می‌کنند، اگر کودکی نتواند میزان کافی کالری و مواد مغذی دریافت کند، رشد و نمو او از حالت طبیعی خارج خواهند شد. تشخیص دادن به موقع عدم رشد کافی و یا تأخیر در رشد کودک، برای درمان عارضه و بازگشت کودک به رشد عادی خود بسیار مهم است.