دکتر بازی کودکان، نشانه کنجکاوی است؟

یکی از بازی‌های مورد علاقه کودکان نمایش، بازی و در واقع تکرار کارهایی است که بزرگ‌تر‌ها انجام می‌دهند.

یکی از بازی‌های مورد علاقه کودکان نمایش، بازی و در واقع تکرار کارهایی است که بزرگ‌تر‌ها انجام می‌دهند. آنها هنگام این‌گونه بازی‌ها کاملا در نقش مورد نظرشان فرو می‌روند؛ گاهی معلم می‌شوند یا دانش‌آموز، گاهی نقش پدر را بازی می‌کنند و زمانی هم نقش مادر را و ...

اما یکی از بازی‌هایی که اغلب خانواده‌ها را کمی نگران می‌کند و نمی‌دانند چگونه باید با آن برخورد کنند «دکتربازی» یعنی زمانی است که یکی از بچه‌ها نقش دکتر را بر عهده می‌گیرد؛ یکی پرستار می‌شود و یک نفر هم مریض.

ولی این نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که بچه‌ها دست به کنجکاوی‌هایی می‌زنند که پدر و مادر‌ها نمی‌دانند چگونه باید با آن برخورد کنند. وقتی یکی از بازی‌های مورد علاقه‌ای که همیشه انتخاب می‌کنند بازی در نقش دکتری است که بچه‌های دیگر را آمپول می‌زند، خانواده‌ها را کنجکاو می‌کند که علت آن را بدانند .

توجه داشته باشیم چیزی که در این میان مهم است علت انجام این گونه بازی هاست و نوع عملکردی که والدین باید در پیش بگیرند .در این خصوص با دکتر لیلا محمدی، روان‌شناس و مشاور گفت‌وگو کردیم.

انتخاب بازی

دکتر بازی یکی از بازی‌هایی است که بچه‌ها به دو دلیل آن را انتخاب می‌کنند؛ یعنی یا چون از رفتن به دکتر می‌ترسند برای جبران و پنهان کردن ترس‌هایشان دکتربازی می‌کنند یا از روی کنجکاوی‌های کودکانه برای کشف اختلافاتی که بین بدن خودشان و غیرهمجنسانشان می‌بینند. البته والدین باید بدانند چگونه باید با این موضوع برخورد کنند و چه عکس‌العملی ‌نشان دهند.

در واقع باید گفت «دکتربازی» اغلب با هدف کنجکاوی بچه‌ها انجام می‌شود و با توجه به این‌که آنها از سه سالگی متوجه جنسیت خود می‌شوند، هنگام پرداختن به این‌گونه بازی‌ها والدین باید مراقب باشند و آگاهی‌های لازم را نیز در این زمینه به دست بیاورند. البته این نوع بازی‌ها معمولا چند هدف دارند که با توجه به شرایط کودکان (یعنی سن، جنس و کارهایی که هنگام بازی انجام می‌دهند) متفاوت است.

توجه داشته باشیم در این باره دو موضوع خیلی مهم است؛ نخست این‌که کودکان اغلب نسبت به دکتر، معاینه، آمپول و... هیجان خاصی دارند و به نوعی از آن می‌ترسند. بنابراین آن صحنه را بازی می‌کنند تا اندکی از ترس ‌های روانی که دارند، کاسته شود.

کنجکاوی

وقتی بچه‌ها بتدریج بزرگ می‌شوند نسبت به اعضای خصوصی خود و جنس مخالف کنجکاوی می‌کنند و حتی هنگام بازی هم از نظر جسمی به همدیگر نزدیک می‌شوند تا شاید بتوانند پاسخ سوالاتی را که در ذهن دارند کشف کنند.

البته والدین باید توجه داشته باشند که اگر بچه‌ها با همجنس‌ها و هم‌سن و سالان خودشان دکتر بازی می‌کنند، معمولا هدف خاصی را دنبال نمی‌کنند‌ و دلیل آن می‌تواند غلبه بر ترس‌هایشان باشد. در غیر این صورت این بازی‌ها از روی کنجکاوی‌های کودکانه و کشف سوالاتی است که می‌خواهند از اندام و بدن غیرهمجنس‌های خود به آن برسند.

همه این کنجکاوی‌ها هم طبیعی است. ولی نوع برخورد والدین و اطرافیان و میزان آگاهی‌هایی که متناسب با سن کودکان می‌تو‌ان به آنها داد در این میان موضوع بسیار مهمی است.

دکتر بازی

همان‌طور که گفته شد آنها در حین بازی می‌خواهند همدیگر را معاینه کنند یا به همدیگر آمپول بزنند. در این هنگام گاهی هم اعضای بدن یکدیگر را مشاهده می‌کنند. البته این کارها با قصد و غرض خاصی صورت نمی‌گیرد و این کنجکاوی‌ها در واقع یکی از مراحل طبیعی تکامل جنسی آنهاست که اگر پاسخ درستی به آن داده نشود، مشکلاتی به‌دنبال خواهد داشت.

این‌گونه سوالات و کنجکاوی‌ها در ذهن کودکان ربطی به بلوغ ندارد و جزو تمایلات جنسی و سوالات خاص دوران بلوغ نیست. اما توجه داشته باشیم که کودکان از چهار تا پنج سالگی احساسات خاصی دارند که اغلب نیز به شکل پرداختن به همین گونه بازی‌ها پاسخ آن را می‌گیرند.

نقش والدین

این سوال برای اغلب والدین پیش می‌آید که اگر فرزندانشان را هنگام چنین بازی‌هایی دیدند، چگونه باید با آنها برخورد کنند. نخستین کار این است که آگاه باشند این بازی‌ها کاملا طبیعی است؛ بنابراین نباید عصبانی شوند یا فرزندانشان را دعوا کنند. اما متاسفانه اغلب آنها نمی‌دانند کودکان در این هنگام در دوره خاموشی جنسی قرار دارند و رفتارها و بازی‌هایشان هم با نگاه جنسی نیست. بلکه فقط برای آشنا شدن با بدن و شناخت تفاوت‌های جنسیتی و صرفا از روی کنجکاوی است. به همین دلیل هم والدین اصلا نباید بچه‌ها را به خاطر پرداختن به این گونه بازی‌ها دعوا و سرزنش کنند.

واکنش والدین

کودکان اغلب علاوه بر بازی‌هایی که از سر کنجکاوی شناخت اندام خود و دیگران می‌کنند، سوال‌هایی هم در این خصوص دارند که بسیاری از والدین نمی‌دانند چطور باید به آنها پاسخ دهند.

البته پدر و مادرها اغلب به‌دلیل شرم و خجالت از وارد شدن به این مقوله، نداشتن آگاهی کافی از روش‌های آموزش و تربیت جنسی و اطلاعات اشتباه سکوت می‌کنند و چیزی در پاسخ به سوالات فرزندانشان نمی‌گویند.

ولی فراموش نکنیم سکوت پاسخ مناسبی به این‌گونه سوالات کودکان نیست و فقط آنها را کنجکاوتر می‌کند. به این ترتیب به علاوه فرزندانشان هم نسبت به کارهای اشتباه خود آگاهی پیدا نمی‌کنند.

دخالت والدین

بهترین واکنش والدین هنگام مشاهده بازی‌هایی مانند دکتربازی این است که سراغ فرزندانشان بروند و توجه آنها را به سمت دیگری هدایت کنند. مثلا از کودک بخواهند آمپول را به‌دست دوستش بزند یا پیشانی او را برای تشخیص میزان درجه حرارت دمای بدنش اندازه‌گیری کند.

به این ترتیب والدین فقط نوع بازی بچه‌ها را به سمت دیگری هدایت می‌کنند. اما پس از بازی در زمان مناسبی باید حتما با فرزندشان صحبت کنند و به او بگویند که دیگر بزرگ شده و نباید بگذارد کسی به اندامش دست بزند؛ ضمن این‌که هیچ‌کس هم حق ندارد اندام خود را به دیگران نشان دهد. اگر هم کسی با او این کار را کرد باید حتما و بدون هیچ ترس و نگرانی سریع به شما خبر دهد.

منبع: جام جم