دکتر بازی بچه ها، برآشفته شدید و متحیرید؟

حتماً تا به حال پیش آمده که فرزند خود را در حال خاله بازی یا مامان بازی با کودکان دیگر دیده‌اید اما گاهی این خاله بازی تبدیل به دکتر بازی در بین بچه‌ها می‌شود. یعنی یکی از بچه‌ها که علاقمند به نازکردن و دیده شدن است، در بین بازی، بیمار شده و کودک دیگر که همبازی اوست، نقش دکتر را بر عهده گرفته و تنها نسخه‌ای که برای بیمار خود می‌پیچد، آمپول زدن است و هر دو نیز از این بازی لذت می‌برند. با این حال هر دو کودک می‌دانند که کاری که در حال انجام دادن آن هستند، اشتباه و نادرست است و برای همین نباید چیزی به والدین گفت. خیلی از والدین با دیدن این صحنه‌ها برآشفته شده و رفتار نادرست نشان می‌دهند.

دکتر بازی در بچه‌ها نوعی کنجکاوی جنسی است

وقتی بچه‌ها بزرگ می‌شوند، نسبت به اعضای خصوصی بدن خود و جنس مخالف به طور طبیعی کنجکاو می‌شوند و در بازی‌های عادی خود، از فرصت استفاده می‌کنند و از نظر جسمی ‌به بچه‌های جنس موافق یا مخالف خود نزدیک می‌شوند تا شکل بدن آنها را کشف کنند. بچه‌ها‌ از سر کنجکاوی بازی‌های جنسی می‌کنند و این امر طبیعی است. نمونه‌‌ای از این کنجکاوی جنسی دکتر بازی است. بچه‌ها‌ی سن پیش دبستانی عاشق دکتر بازی هستند و گاهی حین دکتر بازی می‌خواهند همدیگر را معاینه کنند و یا به هم آمپول بزنند. در این گیرودار گاهی اعضای بدن همدیگر را می‌بینند. این جور رفتارها با قصد و غرض جنسی صورت نمی‌گیرد و یا به روابط جنسی منجر نمی‌شود.کنجکاوی جنسی کودک از چهار پنج سالگی شروع می‌شود و این یکی از مراحل طبیعی تکامل جنسی اوست که اگر بدرستی پاسخ نگیرد،کنجکاوی جنسی او بیشتر می‌شود.گرچه بلوغ جنسی در سنین بالاتر از دبستان اتفاق می‌افتد، اما تمایلات جنسی و سوالات پیرامون آن تنها مختص به دوره بلوغ نیست بلکه مدت‌ها پیش از آن به صورت احساسی ویژه در کودک پدید آمده و بسیاری از عادت‌های نامناسب کودکان از جمله دکتر بازی که از نگاه پدر و مادر مخفی می‌ماند، در این دوره شکل می‌گیرد.

اگر کودک‌مان را در حین دکتر بازی دیدیم…

۱-عصبانی نمی‌شویم و با فرزندمان دعوا نمی‌کنیم

بسیاری از والدین نسبت به این جور رفتارها واکنش بسیار شدیدی نشان می‌دهند. یادتان باشد در این جور مواقع دعوا و سرزنش بسیار شدید اصلا راه حل مناسبی نیست. کودکان در این سن در دوره خاموشی جنسی بسر می‌برند و رفتار و بازی‌های‌شان با نگاه جنسی آنگونه که تصور بزرگسالان است نبوده بلکه بدلیل آشنا شدن کودک با بدن، شناخت تفاوت‌های جنسیتی و کنجکاوی است.

۲-ناراحتی خود را نشان می‌دهیم و سکوت نمی‌کنیم

گروهی از والدین ممکن است بدلیل شرم از ورود به این مقوله، عدم اطلاع از روش‌های آموزش و تربیت جنسی، یادگیری‌ها و اطلاعات قبلی در زمینه تابو بودن و عدم صحبت درباره مسائل جنسی عکس‌العملی نشان ندهند. سکوت کردن در این زمینه واکنش مناسبی نیست. چون باعث می‌شود کودکان نسبت به رفتار نامناسب خود آگاهی پیدا نکنند و به آن ادامه دهند.

۳-خود والدین به موقع مداخله کنند

در صورت دیدن دکتربازی در بچه‌ها‌، فورا نزد بچه‌ها‌ رفته و از آنها می‌خواهیم که مثلا آمپول را به دست‌شان بزنند و یا دندان‌های همدیگر را معاینه کنند. خلاصه به نحوی سعی می‌کنیم موضوع بازی بچه‌ها‌ را عوض کنیم و ماجرا را خاتمه دهیم.

۴-در فرصت مناسب با فرزندمان صحبت می‌کنیم

سر فرصت مناسب با فرزندتان صحبت کنید و محدوده بازی با کودکان دیگر را برایش مشخص کنید و به او بگویید که می‌دانید او نقش دکتر و یا بیمار را بازی می‌کرده و فقط بازی بوده، اما او دیگر بزرگ شده و نباید عضو خصوصی خود را در معرض دید دیگران قرار دهد. به او توضیح دهید که عضو خصوصی هرکس، مخصوص خود اوست و دیگر این کار را تکرار نکند و اگر کسی، دفعه دیگر این کار را با او کرد، شما از دست او ناراحت نمی‌شوید، فقط سریعا به شما خبر دهد و هر نوع رفتار نامناسب و ناراحت کننده‌ای را بدون ترس و نگرانی به شما بگوید.

۵-سعی نمی‌کنیم همیشه مراقب فرزندمان باشیم تا دیگر چنین اتفاقی نیفتد.

بسیاری از والدین بعد از دیدن چنین مواردی از سوی کودک خود روش تربیتی نظارت سختگیرانه را انتخاب می‌کنند و گمان می‌کنند از طریق نظارت مستمر می‌توانند رفتارها و شرایط فرزندشان را کنترل کنند و به جای روش آموزش تربیت جنسی روش کنترل را انتخاب می‌کنند. در صورتی که سختگیری بیشتر والدین در این مورد و عدم آموزش مناسب باعث می‌شود کنجکاوی کودکان در زمینه مسائل جنسی بدون جواب باقی بماند.

راهکارهایی در زمینه تربیت جنسی کودک

آموزش مسائل جنسی به کودکان و پاسخ به پرسش‌های آنان، مطلبی است که اکثر پدر و مادرها حتی دوست ندارند راجع به آن فکر کنند و همیشه از پاسخ دادن به آنها طفره می‌روند اما باید بدانید این مسئله نیز نیاز به آموزش دارد. نکات زیر می‌تواند در پاسخ به بعضی از مسائل در زمینه مسائل جنسی کودکان کمک کننده باشد.

- به فراخور سن و سال و بلوغ جسمی‌ و فکری فرزندتان، با او در زمینه مسائل جنسی صحبت کنید و آموزش‌های اساسی و اولیه مانند نظافت، خصوصی بودن عضو بدن خود و… را به او بدهید، خلاصه این که تربیت جنسی او را نادیده نگیرید.

-برای بچه‌ها‌ در خانه حد و مرز تعیین کنید. مثلا بگویید بدن شما خصوصی است و نباید در خانه کس دیگری لباست را در بیاورد.

-اگر دیدید که فرزندتان باز هم به کنجکاوی‌های جنسی خود ادامه می‌دهد، شاید نشانه این باشد که کنجکاوی‌شان هنوز ارضا نشده است. بنشینید و اطلاعات اساسی را با فرزند خود مرور کنید. مثلا با او درباره‌ شکل بدن صحبت کنید و یکی یکی اعضای مختلف بدن را نام ببرید.

- به طور نامحسوس مراقب خلوت‌های کودکان باشید. خیلی خوب است که مکان خلوت آنها (مثلاً اتاق مستقل‌شان) به گونه‌ای باشد که از چشم والدین دور نماند و والدین گهگاهی به عناوین مختلف که رنگ مداخله به خود نگیرد، سرکشی‌هایی داشته باشند تا فرزندان از خلوت خود احساس امنیت برای انجام اعمالی مثل دکتر بازی نکنند.

- به فرزند خود آموزش دهید که بدن او خصوصی است و دیگران حق دست ورزی با برخی از اعضا او را ندارد (بهتر است برای بیان این نکته از شیوه‌های غیر مستقیم استفاده کنید).

- کودک را متوجه تفاوت‌های بدن خود در مقایسه با جنس دیگر کنیم. وقتی کودک از والدین خود این تفاوت را می‌پرسد، فرصت مناسبی است که هویت جنسی‌اش را به او بشناسانیم. از فرزندتان بخواهید که به تفاوت‌های ظاهری پدر و مادر یا خواهر و برادرش توجه کند، سپس به او بگویید این تفاوت‌ها در همه قسمت‌های بدن ما وجود دارد. اگر شناسایی این تفاوت‌ها را به خود کودک محول کنیم، کودکان به بهانه‌های مختلف مکان‌هایی تنها و خلوت را پیدا می‌کند و به بررسی بدن یکدیگر می‌پردازند.

-به سوال جنسی کودک جواب ساده بدهیم. سن مناسب برای آگاه‌کردن کودک از مسائل جنسی زمانی است که او سوال جنسی می‌کند و شروع آن در کودکان متفاوت است. ما نباید به کودک‌مان دروغ بگوییم یا سوال او را بی‌جواب بگذاریم و یا با جواب‌های سخت و پیچیده آنها را از سر خود باز کنیم تا انبوه کنجکاوی‌های جنسی آنها بی‌جواب باقی بماند.