دلایل تیرگی واژن زنان چیست و چگونه درمان می‌شود؟

یکی از نگرانی‌های رایج در میان بسیاری از زنان، تیرگی پوست ناحیه واژن و اطراف آن (شامل لب‌های بیرونی و داخلی، کشاله ران و گاهی ناحیه مقعد) است. این تغییر رنگ، که در علم پزشکی به آن هایپرپیگمانتاسیون گفته می‌شود، اغلب یک پدیده طبیعی و فیزیولوژیک است و لزوماً نشانه بیماری یا مشکل خاصی نیست. با این حال، می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و نارضایتی از ظاهر بدن شود. درک دلایل این تیرگی و آشنایی با روش‌های درمانی موجود، می‌تواند به زنان کمک کند تا با آگاهی بیشتری با این موضوع برخورد کنند. این مقاله به بررسی جامع علل تیرگی واژن و راهکارهای درمانی آن می‌پردازد.

تیرگی واژن چیست؟

تیرگی واژن به افزایش رنگدانه‌های پوستی (ملانین) در ناحیه تناسلی خارجی زنانه اشاره دارد. این ناحیه، به طور طبیعی نسبت به سایر قسمت‌های بدن تیره‌تر است. این تفاوت رنگ، نتیجه تراکم بیشتر سلول‌های تولیدکننده ملانین (ملانوسیت‌ها) و تأثیرات هورمونی در این منطقه حساس است. بنابراین، مقداری از این تیرگی کاملاً طبیعی و بخشی از تنوع رنگ پوست در بدن انسان است. نگرانی زمانی آغاز می‌شود که این تیرگی به مرور زمان افزایش یابد یا از نظر فرد، بیش از حد طبیعی به نظر برسد. عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد یا تشدید تیرگی پوست ناحیه واژن نقش داشته باشند. این عوامل را می‌توان به دو دسته اصلی فیزیولوژیک و اکتسابی تقسیم کرد.

علت تیرگی واژن زنان چیست؟

اما دلیل اینکه واژن تغییر رنگ می دهد و دچار تیرگی می شود چیست؟ قبل از آشنایی با روش‌های روشن کردن پوست واژن، بهتر است در مورد دلایل تیره شدن آن بدانید. مهم‌ترین عوامل تیره شدن واژن خانم‌ها عبارتند از:

ژنتیک

گاهی تیرگی واژن، دلیل ژنتیکی دارد و وابسته به نوع شماست. بنابراین نباید علت را همیشه در موارد دیگر جستجو کرد. هر چه پوست تیره‌تر باشد تیرگی این ناحیه نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از طرفی بعضی بانوان به طور ژنتیک پوست بدنشان در این نواحی ملانین بیشتری تولید می‌کند.

بارداری

بسیاری از بانوان در دوران بارداری خود تیرگی پوست در ناحیه واژن را تجربه می‌کنند و از آن نزد پزشک خود شکایت دارند. بروز این مسئله نیز به دلیل تحولات هورمونی است که در این دوران نه تنها اندام‌ تناسلی و اندام‌های خارجی بدن بلکه اندام‌های داخلی را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. خوب است بدانید رنگ اندام تناسلی بانوان در این دوره به دلیل نوسانات هورمونی به بنفش یا آبی تغییر می‌کند.

افزایش سن

افزایش سن از جمله عواملی است که پوست را به لحاظ افتادگی و تیرگی تحت تاثیر قرار می‌دهد. بافت و پوست ناحیه واژن نیز از این قاعده استثنا نیست. به این دلیل که با افزایش سن جریان خون در این ناحیه کمتر شده و از میزان استروژن تولید شده نیز کاسته می‌شود. 

افزایش وزن و چاقی ران‌ها

چاقی بیش از حد در ناحیه ران‌ها موجب وارد آوردن فشار زیاد به ناحیه تناسلی بانوان می‌گردد. این فشار نیز پوست و بافت این ناحیه را به دلیل اصطکاک تحت تاثیر قرار داده و دچار تیرگی می‌کند.

تعریق زیاد ناحیه بیکینی

در حد فاصله دو نوبت دوش گرفتن ممکن است مواد زائد و شیمیایی که به دلیل تعریق روی پوست باقی مانده‌اند روی ناحیه بیکینی انباشته شوند و شست و شوی آن‌ها بیش از یک روز طول بکشد. در این مدت رسوب زیاد مواد شیمایی بر اثر تعریق موجب تیرگی ناحیه بیکنی و واژن خواهند شد. بنابراین هر چه تعریق در ناحیه بیشتر باشد پوست این ناحیه تیره‌تر خواهد شد.

اصطکاک

پوست و بافت ناحیه واژن بسیار حساس و مستعد درماتولوژیک است. از این رو هر گونه اصطکاکی اعم از رابطه جنسی، پوشیدن مداوم لباس‌های تنگ، دوچرخه سواری طولانی مدت موجب خارش، التهاب و در نهایت تیرگی پوست خواهد شد. 

 عوامل هورمونی

با بروز نوسان در سطح هورمون استروژن، هورمون ملانین نیز تحت تاثیر قرار گرفته و موجب تیرگی برخی نواحی بدن مانند هاله و نوک سینه‌ها و اطراف و لابیای مینور و ماژور واژن می‌شود. البته باید در نظر داشت که این تغییر موقتی بوده و پس از تنظیم هورمون‌های یاد شده این تیرگی‌ها نیز به حالت طبیعی باز می‌گردند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از دلایل شایع تیرگی واژن در زنان است. این سندرم به دلیل اختلال در تعادل هورمونی، باعث بروز علائم مختلفی از جمله تیرگی پوست در نواحی مختلف بدن، از جمله ناحیه تناسلی می‌شود.

مقاومت به انسولین

به دلیل اضافه وزن زیاد و ممکن است نوعی مقاومت به انسولین بروز کند که در نهایت منجر به اختلالی به نام آکانتوز نیگرانس شود این اختلال پوست واژن، لبه‌های آن و کشاله ران را تیره می‌کند.

قاعدگی

تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی نیز وجود دارند و در ایجاد انواع التهابات، عفونت‌های قارچی، باکتریایی، خمیری و .... نقش دارند. این موارد به همراه ترشحاتی که در دوره قاعدگی در این ناحیه تجمع می‌کنند موجب تیرگی واژن می‌شوند. چرا کحه هون قاعدگی آهن بالایی دارد که با اکسید شدن خود باعث تیرگی پوست می‌گردد.

استفاده از ژیلت یا سایر مواد از بین برنده موهای زائد به خودی خود موجب تیرگی پوست و بافت این ناحیه نمی‌شوند. اما ممکن است به دلیل شرایط و ویژگی‌های پوستی که در افراد مختلف، متفاوت است ممکن است زمینه ساز التهابات، حساسیت‌ها، خارش‌ها و بروز بثورات پوستی شوند. موارد یاد شده موجب تیرگی واژن می‌شود. 

علت تیرگی واژن در دوران بارداری چیست؟

تیرگی واژن یکی از تغییرات شایعی است که بسیاری از زنان در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند. این تغییر رنگ، معمولاً نگران‌کننده نیست و دلایل مختلفی دارد:

• تغییرات هورمونی: با بارداری و افزایش هورمون ملانوتروپین، میزان تولید ملانین (رنگدانه پوست) نیز بیشتر می‌شود که در نتیجه، تیرگی پوست در نواحی مختلف بدن از جمله واژن را در پی دارد.

• افزایش جریان خون: افزایش جریان خون در ناحیه لگن در دوران بارداری، پوست را گرم کرده و سپس موجب تحریک پوست و در نتیجه تیرگی آن می‌شود.

• اصطکاک: افزایش وزن و بزرگ شدن شکم در دوران بارداری، میان پوست ران‌ها و ناحیه تناسلی می‌شود اصطکاک ایجاد کرده و از این طریق، پوست واژن تیره می‌شود.

• ژنتیک: برخی از خانم‌ها نیز به دلایل ژنتیکی در دوران بارداری دچار تیرگی هستند.

این موارد نیز موجب تشدید تیرگی واژن در دوران بارداری می‌شوند:

• چاقی: چاقی میزان تعریق و ایجاد چین‌وچروک در پوست را بیشتر می‌کند که می‌تواند منجر به تیرگی شود.

• پوشیدن لباس زیر تنگ: لباس زیر تنگ به علت افزایش اصطکاک و تحریک پوست، از دلایل تیرگی واژن است.

• عفونت‌های قارچی: عفونت‌های قارچی واژن باعث التهاب و تغییر رنگ پوست می‌شوند که در نهایت، تیرگی واژن را در پی دارند.

علت تیرگی واژن نوزاد

اما گاهی اوقات با تیرگی واژن در نوزادان روبرو میشویم. تیرگی واژن در نوزادان معمولاً نگران‌کننده نیست و دلایل طبیعی دارد. این تیرگی دائمی نیست و پس از مدتی از بین می‌رود. علت‌های اصلی تیرگی واژن در نوزادان عبارتند از:

• هورمون‌های مادری: در دوران بارداری، هورمون‌های مادر از طریق جفت به نوزاد انتقال پیدا می‌کند و این موضوع می‌تواند موجب باعث تغییراتی مانند تیرگی موقتی پوست در واژن نوزاد شود.

• ترشحات طبیعی:  گاهی اوقات، نوزادان دختر ترشحات واژینال سفید یا کمی خونی دارند که این مورد کاملاً طبیعی است و به دلیل قرار گرفتن در معرض هورمون‌های مادر در دوران بارداری اتفاق می‌افتد. اما این ترشحات ممکن است باعث تحریک جزئی پوست و در نتیجه تیرگی موقتی شوند.

معمولا تیرگی واژن در نوزادان امری طبیعی است که نیازی به درمان ندارد و با گذشت زمان برطرف می‌شود. اما اگر همراه با تیرگی، هر گونه موارد دیگری مثل قرمزی و تورم شدید، ترشحات بدبو و چرکی، خونریزی شدید و تب مشاهده کردید، باید حتما این موضوع را به پزشک گزارش دهید چرا که ممکن است این علائم، نشان از عفونت یا مشکل دیگری باشد.

تیرگی واژن چه عوارضی دارد؟

به طور معمول تیرگی واژن نشانه مشکل حادی نیست و تنها زیبایی این ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما نباید به آن بی‌توجه بود و در صورت غیرمعمول بودن آن باید حتماً به پزشک مراجعه کرد. چرا که ممکن است این بی‌توجهی عوارضی داشته باشد که در ادامه مطالعه می‌کنید:

• احتمال بیماری پوستی در این ناحیه
• احتمال بیماری سرطان در این ناحیه
• احتمال وجود دیابت
• احتمال اگزما
• کاهش اعتمادبه‌نفس
• نگرانی‌
• دشواری در رابطه جنسی
• عدم پذیرش خود
• مقایسه با دیگران
• و...

چگونه می‌توان از تیرگی واژن پیشگیری کرد؟

با توجه به عواملی که پیشتر شرح داده شدند متوجه شدیم در بسیاری از موارد با کنترل کردن سطح هورمون، وزن و پوشیدن لباس‌های مناسب می‌توانیم از بروز این عارضه نه چندان خطرناک جلوگیری کنیم. تنها کافی است به سبک زندگی و عادات روزانه خود بیشتر توجه کنیم و این موارد را در روتین خود لحاظ کنیم:

• تغذیه مناسب

• ورزش

• استفاده از لباس زیر مناسب نخی

• رعایت بهداشت

• مصرف ویتامین های مورد نیاز مانند C، D، E و K

• پیشگیری از ایجاد عفونت

تیرگی واژن چگونه رفع می‌شود؟

تیرگی ناحیه واژن از جمله مواردی است که از حساسیت بالایی برخوردار است و باید توسط پزشک متخص و از راه‌های استاندارد انجام شوند. البته با استفاده از روش‌های درمانی خانگی نیز می‌توان تیرگی‌های نه چندان زیاد را رفع کرد. اما برای استفاده از این روش‌ها باید به پزشک مراجعه کرد:

روشن‌سازی واژن با لیزر

اشعه‌های فرابنفش لیزر این توانایی را دارند با تابیدن هدفمند به پوست و نفوذ به لایه‌های زیرین آن به شکلی ایمن و بدون درد و عوارض پوست ناحیه واژن را روشن کنند. هر جلسه رفع تیرگی واژن 30 دقیقه زمان می‌برد. برای روشن سازی واژن به این روش از داروهای بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و بعد از آن همانطور که گفته شد با تاباندن لیزر به پوست و کاهش ملاتونین رنگ واژن روشن می‌شود.

کربوکسی تراپی

برای روشن کردن پوست و جوانسازی همزمان آن از این روش استفاده می‌شود. چرا که در این روش با تزریق گاز دی‌اکسید کربن به بافت واژن جریان خون افزایش یافته و پوست برای کلاژن سازی بیشتری تحریک می‌شود این فرآیند در نهایت موجب روشن شدن واژن و بالا رفتن خاصیت ارتجاعی پوست این ناحیه می‌شود.

سفیدکردن واژن با دارودرمانی

ترکیب علم پزشکی و شیمی موجب شده است که این روزها برای درمان و بهبود هر مشکلی بتوان از داروهای مرتبط کمک گرفت. تاجایی که حتی سفید کردن واژن نیز با دارو قابل انجام است. هر چند این داروها مانند روش‌های دیگر تاثیر مستقیمی روی پوست نداشته و برای مشاهده نتیجه دلخواه باید طولانی مدت مورد استفاده قرار گیرند. اما برای کسانی که شدت تیرگی پوست‌شان در این ناحیه کم است می‌تواند راه مناسبی برای رسیدن به درجه روشنی مورد نظر باشد. بنابراین برای این کار می‌توانید از انواع ژل‌ها، پمادها و کرم‌هایی که به کمتر شدن پیگمنتاسیون در ناحیه کمک می‌کنند استفاده کنید.

آیا تیرگی واژن دائمی است؟

تیرگی واژن لزوماً دائمی نیست. در بسیاری از موارد، این تیرگی به دلایلی مانند تغییرات هورمونی، بارداری، اصطکاک و عوامل ژنتیکی رخ می‌دهد و با گذشت زمان یا پس از رفع عامل ایجاد‌کننده، ممکن است بهبود یابد. اگر تیرگی به دلیل یک بیماری زمینه‌ای باشد، ممکن است برای رفع آن نیاز به درمان طولانی‌مدت یا حتی دائمی باشد. تیرگی‌های جدید نیز معمولاً نسبت به تیرگی‌های قدیمی‌تر، راحت‌تر برطرف می‌شوند.

همچنین، روش‌های درمانی مختلفی برای کاهش تیرگی واژن وجود دارد که نتیچه آن‌ها به عوامل مختلفی مانند نوع پوست، شدت تیرگی و روش درمانی انتخابی بستگی دارد.

سوالات متداول

در این قسمت، چند سوال پرتکرار را بررسی کرده‌ایم که بتوانید بیشتر با این مشکل و جلوگیری از آن آشنا شوید.

آیا تیرگی واژن خطرناک است؟

خیر؛ این موضوع به خودی خود باعث هیچ‌گونه خطر و نگرانی نیست. اما ممکن است غیر معمول بودن میزان تیرگی، علامت برخی بیماری‌های خطرناک مانند سرطان واژن باشد. همچنین این تیرگی‌ها ممکن است ناشی اگزما و سایر حساسیت‌های پوستی در این ناحیه باشند.

چه زمانی برای تیرگی واژن به پزشک مراجعه کنیم؟

همانطور که گفتیم، اگر همراه با تیرگی واژن، علائم دیگری مانند خارش، سوزش، ترشحات غیرعادی، بوی بد، درد و تورم را مشاهده کردید، نیاز به مراجعه به پزشک است. چرا که ممکن است این تیرگی به همراه سایر علائم یاد شده نشانه بیماری حادتری باشد که در صورت مراجعه در اسرع وقت زمان کافی برای درمان از دست برود.

رفع تیرگی واژن چه مزیتی برای سلامتی دارد؟

رفع تیرگی واژن به‌طور مستقیم منفعتی برای سلامتی ندارد. تیرگی واژن معمولاً یک مشکل زیبایی است و به ندرت نشانه یک بیماری جدی است. بنابراین، درمان آن بیشتر برای بهبود اعتمادبه‌نفس و رضایت شخصی انجام می‌شود. با این حال رفع تیرگی این ناحیه کمک می‌کند فرد با انگیزه حفظ نتیجه به دست آمده برخی عادات مخرب خود مانند پوشیدن طولانی مدت لباس‌های تنگ استحمام با فواصل زمانی طولانی را ترک کند.