بازی رایانه ای برای کودکان، مفید یا مضر؟

تاکنون در مورد مضرات بازی‌های رایانه‌ای بسیار شنیده‌ایم. اما این در حالی است که در میان تعداد زیاد بازی‌های رایانه‌ای برخی را می‌توان یافت که نه تنها مضر نیستند بلکه می‌توانند منجر به شکوفا‌شدن برخی جنبه‌های شخصیتی کودکان شوند. با این که بسیاری از بازی‌های رایانه ای وجود دارد که نحوه‌ی تمرکز‌کردن را می‌آموزند و مغز را فعال می‌کنند اما متاسفانه بعضی از این بازی‌ها به رفتار خشونت آمیز، افزایش ترس، رفتار ضد‌اجتماعی و پرخاشگری در کودک و نوجوان می انجامد بنابراین با کنترل مناسب والدین می‌توان از بروز این رفتارها جلوگیری کرد.

بسیاری از متخصصین معتقدند که بهتر است کودکان زیر ۳ سال تا آنجا که امکان دارد با بازی‌های رایانه‌ای آشنا نشده و با بازی‌های قابل لمس واقعی مثل لگو، خانه‌سازی و ... سرگرم شوند، اغلب کارشناسان رشد کودک، پیشنهاد می‌کنند که مجموع استفاده از صفحه‌ی نمایشگر که شامل تماشای فیلم، کارتون، جستجو در اینترنت (برای کودکان بزرگتر) میباشند باید بین ۱ تا حداکثر ۲ ساعت در روز تعیین شود.

بر اساس تحقیقی که در دانشگاه دولتی میشیگان امریکا انجام شد مشخص گردید که انجام بازی‌های رایانهای می‌تواند منجر به تقویت خلاقیت فرد گردد. در واقع بازی‌هایی که در آن‌ها کودکان می‌بایست وسیلهای بسازند، راه جدیدی را کشف کنند، با آزمون و خطا بهترین گزینه را بیابند و در کل به منظور عبور از مراحل مختلف بازی، ذهن خود را به کار گیرند موجب می‌شوند تا خلاقیت کودکان شکوفا شده و این مسئله تأثیرات مستقیمی بر زندگی کودک در میان اعضای خانواده، مدرسه و اجتماع خواهد داشت. همچنین بازی‌های باکیفیت، فرصت حل مسائل مختلف زندگی و مهارت تفکر منطقی را به کودک آموزش داده و به تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف، سرعت عمل و سرعت انتقال می انجامد.

اما در مقابل، برخی از این بازیها که تعداد آن‌ها هم کم نیست فرد را مجبور به تخریب، کشتن، از بین بردن و سر کوب کردن می‌کند، از جمله بازی‌هایی که در این گروه قرار می‌گیرند می‌توان به بازی‌های جنگی اشاره نمود. رفتارهایی که به آن‌ها اشاره شد در برابر اعمال سازندگی، نجات جان افراد، تولید، رشد و بالندگی قرار دارند. حال فرض کنیم گروهی از کودکان اقدام به بازی‌هایی از گروه اول می‌کنند و گروهی دیگر هم اقدام به بازی‌هایی از دسته دوم. واضح است در اثر استفاده بلند مدت کودکانی که اقدام به بازی‌های گروه اول نموده‌اند افرادی خشن، بی‌ادب، پرخاشگر، ضد اجتماعی، قانون شکن، ناهنجار و عصبی خواهند شد و در نقطه مقابل، کودکانی که به بازی‌های گروه دوم پرداختهاند در آینده به افرادی نوع دوست،صلح جو، مددکار، قانون مدار و آرام، مبدل خواهند شد. از آنجا که برخی از این بازیها به صورت انفرادی انجام می‌شوند، همین مسئله می‌تواند روحیه‌ی انزوا‌طلبی کودک را تقویت کرده و در دراز مدت وی را به فردی گوشه گیر، جامعه گریز، بی اعتماد به نفس و غیر اجتماعی تبدیل کند.

بازی‌های رایانهای غالباً به صورت نشسته انجام می‌شوند و کودک در حالی با کنسول بازی، تبلت و ... در تعامل است که کمترین تحرک فیزیکی را دارد و همین مسئله موجب می‌گردد که کودک به اضافه وزن، سستی، تنبلی، تار‌بینی، نزدیک‌بینی، کمبود خواب و ... مبتلا شود. علاوه بر این، نوع قرارگیری بدن کودک در مقابل کنسول بازی، تلویزیون و یا رایانه، می‌تواند سبب بروز صدمات جبران ناپذیری به گردن، کمر و ستون فقرات کودک شود.

در صورت بازی کردن به صورت طولانی‌مدت و بدون هیچ‌گونه محدودیت زمانی، کودکان به سادگی تحت تأثیر عمیق جذابیت‌های بازی‌های کامپیوتری قرار گرفته و به صورت نامحسوسی به این قبیل سرگرمی‌ها اعتیاد پیدا خواهند کرد. به خاطر داشته باشیم ترک اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری همواره با چالش‌های مخصوص به خود همراه بوده که می‌تواند تأثیرات روحی مخربی روی کودک داشته باشد. بنابراین جزء وظایف والدین می‌باشد که نحو‌‌هی صحیح و محدویت زمان استفاده از رایانه را برای فرزندشان مشخص نمایند تا از بروز صدمات جبران ناپذیر جسمی و روحی او پیشگیری کنند.