درمان نفخ شکم نوزاد، واکنش غریزی والدین

وقتی کودک به مشکل شکمی مبتلا می‌شود، غریزه اول والدین این است که یک‌ راه‌حل امن و طبیعی پیدا کنند اما بدیهی است که نوزادان نمی‌توانند ناحیه و ماهیت مشکل خود را به ما بگویند. بنابراین شناختن علائم نفخ شکم نوزاد برای شناسایی درمان مؤثر ضروری است. اگر والدین برای بیش از دو یا سه روز اختلالی در فرزند خود ببینند یا اگر نفخ شکم او با علائم دیگری مانند استفراغ، اسهال، یا تب همراه باشد به پزشک مراجعه کنید. کودک ممکن است اختلال جدی‌تری، مانند آلرژی غذایی، رفلکس معده داشته باشد.

افرادی که به‌ تازگی پدر و مادر شده‌اند اغلب از شنیدن صداهای بلندی که از شکم کودک کوچک خود می‌شنوند شگفت‌زده می‌شوند. همه بچه‌ها نفخ شکم دارند؛ برخی از نوزادان بیش از دیگران دارند. علاوه بر این، در بعضی از نوزادان نفخ شکم آسان‌تر اتفاق می‌افتد. در حالی که مقداری نفخ شکم کاملاً طبیعی است اما ممکن است باعث ناراحتی کودک شما شود. اگر کودک شما دارای علائمی مانند نفخ شکم، شکم سفت، بالا آوردن، سکسکه، رخوت و اضطراب است بهتر است با متخصص اطفال مشورت کنید.

علل

عوامل متعددی می‌توانند باعث شود کودک نفخ شکم داشته باشد. نفخ شکم در نوزادان در سه ماه اول زندگی در حالی که روده‌های آن‌ها رشد می‌کنند، شایع است. نفخ شکم همچنین در بین سنین 6 تا 12 ماه، زمانی که آن‌ها برای اولین بار تلاش می‌کنند غذاهای مختلفی بخورند معمول است .

وجود پروتئین خاص در شیر خشک یا شیر مادر:

نفخ شکم در نوزاد شیرخوار ممکن است ناشی از عدم تحمل پروتئین موجود در رژیم غذایی مادر باشد. شناسایی و حذف مواد مشکل‌ساز مانند محصولات لبنی ممکن است به از بین بردن نفخ نوزاد کمک کند. اگر کودک از شیر خشک تغذیه می‌کند و نفخ شکم دارد احتمال دارد که پروتئینی در شیر خشک به او نسازد. درصورتی‌که این علت باشد پزشک ممکن است شیر خشک هیپوالرژیک را توصیه کند.

حباب‌های هوا نیز می‌تواند وارد دهان کودک شود:

اغلب این اتفاق درنتیجه‌ی مکش ایجادشده در طول شیر خوردن ایجاد می‌شود. استفاده از غذاهای جامد برای نوزادان سن دارتر تغییراتی را ایجاد می‌کند که ممکن است بعضی از آن‌ها برای نوزاد مفید باشند، زیرا آنزیم‌های مختلف و پروبیوتیک ها باعث هضم و جذب مواد مغذی میشوند. علاوه بر این غذاهایی مانند سبزی‌ها، میوه‌ها و لوبیاهای خاص که به‌طور معمول علت نفخ شکم در بزرگ‌سالان شناخته می‌شوند می‌توانند همان نتیجه را در نوزادان نیز داشته باشد.

مصرف نوشیدنی‌ها:

نوزادان نباید چیزی غیر از شیر مادر یا شیر خشک (و آب را بعد از 6 ماهگی) بنوشند زیرا احتمالاً در هضم فروکتوز و ساکارز موجود در نوشیدنی مشکل پیدا می‌کنند و درنتیجه می‌توانند باعث نفخ شکم نوزاد و یا حتی اسهال شوند.

عدم نوشیدن آب کافی:

نوشیدن آب برای نوزادان زیر 6 ماه توصیه نمی‌شود. هنگامی‌که کودک 6 ماهه شد آشامیدن آب مشکلات نفخ شکم را برطرف نمی‌کند اما باعث رفع یبوست و مشکلات مربوط به دفع مدفوع می‌شود. یبوست اغلب هم‌زمان با نفخ شکم ایجاد می‌شود. علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک روزانه 60 تا 130 گرم آب به نوزاد 6ماهه بدهید و همان‌طور که نوزاد به 12 ماهگی نزدیک‌تر می‌شود مقدار آب را به 130 تا 180 گرم در روز افزایش دهید.

تحریک بیش‌ ازحد می‌تواند منجر به افزایش نفخ شکم نوزاد شود:

درست همان‌طور که بسیاری از بزرگسالان اختلالات روده‌ای را در موقعیت‌های استرس‌زا تجربه می‌کنند، نوزادان نیز تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرند. نوزادان حساسی که با سروصدا، نور، لمس و تجربیات متعدد روبه‌رو می‌شوند، ممکن است این مشکل را داشته باشند.

یکی دیگر از دلایل احتمالی برای نفخ شکم نوزاد، سندرم هایپر لکتیشن است:

این سندرم زمانی است که مادر شیر بسیار زیادی در سینه دارد و ممکن است مقدار زیادی آغوز تولید کند. در محتویات آغوز مقدار آب و لاکتوز بیشتری موجود است و معمولاً با نیروی بیشتر در هنگام شیردهی خارج می‌شود. وجود بیش‌ازحد آغوز می‌تواند موجب شکم‌درد و ایجاد اضطراب بیشتری در کودک شود .

به‌طور کلی گریه کردن موجب می‌شود نوزادان هوا را در سیستم گوارش خود وارد کنند:

این حباب‌های هوا می‌توانند در معده‌شان گرفتار شوند و یا به روده منتقل شوند. نفخ شکم نوزاد همچنین می‌تواند یک نتیجه مستقیم از هوای بلعیده در طی گریه باشد.

علائم نفخ شکم نوزاد

کودک ممکن است پاهای خود را بالا بیاورد، مشت‌هایش را جمع کند و یا ناراحت باشد. کودک همچنین ممکن است گریه کند. اگر کودک نفخ شکم شدید داشته باشد والدین متوجه باد شکم و آروغ می‌شوند.

تشخیص

اگر نفخ شکم همچنان ادامه داشته باشد، پزشک ممکن است برای اطمینان از عدم وجود مسئله جدی مانند انسداد روده معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد و بسته به سابقه کودک ممکن است آزمایش آلرژی نیز تجویز شود. بااین‌وجود در اغلب موارد نفخ شکم مسئله‌ای جدی نیست و نیازی به آزمایش ندارد.

راه‌های خانگی درمان نفخ شکم نوزاد

اگر نوزاد شما دچار نفخ شکم باشد چندین اقدام برای از بین بردن این مشکل می‌توانید انجام دهید:

بطری شیر کودک را چک کنید.

اگر کودک از بطری تغذیه می‌کند مهم است که از بطری استفاده کنید که کودک هنگام مکش هوای زیادی را فروندهد. هوا بیشتر در طی تغذیه فروداده می‌شود و احتمال ایجاد مشکل نفخ شکم را بیشتر می‌کند. سوراخ نوک بطری نباید خیلی کوچک یا بیش‌ازحد بزرگ باشد. سوراخ بسیار کوچک کودک را بی‌قرار می‌کند و کودک تمایل دارد که بیشتر بمکد تا غذای بیشتری بخورد. سوراخ بطری نباید بیش‌ازحد هم بزرگ باشد زیرا باعث می‌شود که مایع به‌سرعت جریان یابد. بعضی از بطری‌ها به‌طور ویژه برای کاهش فرودادن هوا طراحی‌شده‌اند و بر روی بسته‌بندی نیز قیدشده است. برخی از آن‌ها دارای شکل منحنی هستند و بقیه دارای دریچه یا درز داخلی هستند تا مانع تشکیل حباب‌های هوا در مایع شوند و همچنین از آسیب به نوک شیشه شیر جلوگیری می‌کنند.

کودکان را برای شیردهی صاف نگه‌دارید.

مادر باید سعی کند کودک خود را در حین تغذیه صحیح‌تر نگه دارد تا کمک کند شیر خشک یا شیر مادر به‌آرامی به شکم نوزاد وارد شود. اگر از روش صحیح استفاده نشود احتمالاً هوای بیشتری وارد معده می‌شود.

اجتناب از تغذیه کودک در حالت آشفته و عصبی

قبل از اینکه کودک خیلی گرسنه بشود او را تغذیه کنید. اگر در حین تغذیه گریه کند احتمال فرودادن هوا و ایجاد مشکلات افزایش می‌یابد. سعی کنید او را در محیط آرام تغذیه کنید. نور چراغ‌ها را کاهش دهید، موزیک ملایم پخش‌کنید و از بچه‌های دیگر بخواهید بی‌سروصدا بازی کنند.

آروغ کودک را دائم بگیرید.

آروغ مکرر باعث می‌شود حباب‌های هوا از شکم نوزاد خارج شود. منتظر نمانید تا تغذیه‌اش تمام شود و آروغ بزند. هنگام شیر خوردن زمانی که پستان را تغییر می‌دهید، یا اگر از بطری تغذیه می‌کند هرچند دقیقه یک‌بار کودک را نگه‌دارید تا آروغ بزند. اگر کودک روش معمول آروغ گرفتن، که نوزاد را روی شانه نگه می‌دارند و آروغ می‌گیرند، دوست ندارد سعی کنید او را به شکم روی دامن بچرخانید و به‌آرامی به پشت او بزنید.

حرکت دوچرخه کودک

بچه را به پشت قرار دهید، پای او را نگه‌دارید و چند بار در روز پا را به حالت دوچرخه‌سواری حرکت دهید. هنگام تعویض پوشک زمان خوبی برای این کار است. برای بعضی از نوزادان، این حرکت نفخ و سایر ناراحتی‌های شکم را کاهش می‌دهد.

ماساژ شکم کودک

علاوه بر کمک به آرامش نوزاد، ماساژ ملایم ممکن است باعث برطرف کردن نفخ شکم نوزاد شود یا حداقل کمک کند تا نفخ شکم نوزاد کاهش یابد. مادر همچنین می‌تواند نوزاد را با زانوی صاف روی شکم قرار دهد و پشت او را ماساژ دهد. این کار گاهی اوقات موجب از بین بردن فشار بیش‌ازحد می‌شود.

قطره‌های مؤثر برای رفع نفخ شکم نوزاد

بهترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که سعی کنند غذا یا عاداتی که سبب نفخ شکم کودک می‌شود را حذف یا کنترل کنند. هنگامی‌که کودک نفخ شکم را تجربه می‌کند، والدین می‌توانند از قطره‌های مخصوص برای کاهش ناراحتی گوارشی و کاهش نفخ شکم نوزاد استفاده کنند. آب‌میوه یا پروبیوتیک نیز ممکن است مفید باشد. شیر خشک هومیوپاتی، روغن‌های ضروری و عصاره‌های گیاهی (کرفس، رازیانه و غیره) و سدیم بی کربنات نیز گزینه‌های دیگر هستند.