رفتار با کودک وابسته، بی اعتنایی جواب میدهد؟

تصویر کودکی که موقع آشپزی به پیراهن مادرش چسبیده یا هنگام بیرون رفتن پدر و مادر از خانه به آن‌ها آویزان است، برای بسیاری از والدین یک تصویر خیالی نیست، این یک واقعیت زندگی روزمره است و باید گفت: بچه‌ها از نظر سرشتی و ذاتی با هم متفاوت هستند.

به کودکان وابسته چگونه کمک کنیم؟

بعضی از کودکان معاشرتی‌تر و اجتماعی ترند و راحت‌تر با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند، ولی از طرف دیگر کودکی را می‌بینیم که منزوی و گوشه گیر است و بیشتر تمایل دارد وقت خود را در کنار مادر سپری کند و مشکل وابستگی به کودکان و آینده آن‌ها آسیب می‌زند. در اینباره با عاطفه کیانی نژاد کارشناس ارشد روانشناسی بالینی به گفتگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

وی در ابتدا گفت: حتما شما هم کودکانی را دیده‌اید که موقع جدایی، اضطراب شدیدی را نشان می‌دهند شاید هم خود یکی از این کودکان را داشته باشید. این مشکل مربوط به کودکانی می‌شود که بیش از کودکان هم سن خود دچار اضطراب می‌شوند و با اضطراب جدایی که در دوران شیرخوارگی به شکل غریبی کردن وجود دارد و بخشی از رشد طبیعی کودک محسوب می‌شود متفاوت است. نگرانی‌های این کودکان ممکن است خود را به شکل مدرسه نرفتن، ترس و ناراحتی هنگام جدایی، شکایت مکرر از مشکلات جسمی مثل سر درد و دل درد و کابوس مربوط به موضوعات جدایی نشان دهد.

وی ادامه داد: سایه به سایه تعقیب کردن والدین، کم رویی غیر عادی و کناره گیری در موقعیت‌های ناآشنا رفتار همیشگی کودکان وابسته است. میزان بروز این اختلال در فرزندان مادران همیشه نگران که دلبستگی ناایمن به فرزندانشان دارند و مرتب نگران آنان هستند بالاتر است. خانواده هایی که اختلال اضطراب جدایی نشان می‌دهند ممکن است بسیار با عاطفه و به هم پیوسته باشند و کودکان در این خانواده‌ها منبع نگرانی شدید والدین می‌باشند. یادگیری می‌تواند در این اختلال کودکان نقش مهمی ایفا کند مثل الگوسازی مستقیم از والدین ترسو.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی خاطرنشان کرد: برخی والدین با محافظت افراطی از فرزندانشان و مبالغه کردن در میزان خطراتی که ممکن است بوجود بیاید کودک را دچار اضطراب جدایی می‌کنند. همچنین نشان دادن خشم وقتی کودک از چیزی ترسیده می‌تواند ترس او را تشدید کند. اختلال اضطراب جدایی معمولا شروع حادی دارد و رویدادهای پر استرس زندگی مثل مرگ، نقل مکان یا تغییر مدرسه می‌تواند آن را تسریع کند و گاهی این اختلال در جریان مسافرت یا با تصور مسافرت دور از خانه ظاهر می‌شود. وی به این نکته اشاره کرد: اختلال اضطراب جدایی در کودکان با اختلال افسردگی نزدیکی بالایی دارد و برخی از روانشناسان اختلال اضطراب جدایی را یکی از خصوصیات اختلال افسردگی می‌دانند.

کیانی نژاد در پاسخ به این پرسش که نشانه کودک وابسته چیست، خاطرنشان کرد: به طور کلی کودکان وابسته در مورد از دست دادن والدین یا آسیب دیدن احتمالی نگرانی دائمی دارند، بی میلی یا امتناع از مدرسه رفتن، خوابیدن در مکانی دور از خانه و دور از والدین، ترس شدید از تن‌ها ماندن، ناراحتی شدید هنگام جدایی و ترس از دزدیده شدن در این کودکان شایع است. چنین کودکانی ممکن است از رفتن به، مهد کودک، مدرسه جدید، اردو و یا حتی خانه دوستان خود امتناع کند. خصوصیات همراه دیگر عبارت است از ترس از تاریکی، نگرانی‌های خیالی و عجیب و غریب و گاهی نیز این کودکان شکایت می‌کنند که کسی دوستشان ندارد و یا پدر و مادر بین آن‌ها و خواهر و برادرهایشان تبعیض قایل می‌شوند. از طرفی این کودکان به شدت در معرض خطر ابتلا به هراس اجتماعی هستند که در آن کودکان در وضعیت‌های اجتماعی برای مثال معاشرت با غریبه‌ها یا قرار گرفتن در وضعیت هایی که انسان را دستپاچه می‌کند، دچار مشکل می‌شوند.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در پایان توصیه کرد: والدین کودکان وابسته عمدتاً خودشان از کودک جدا نمی‌شوند و یا در گذشته هنگام جدایی از کودک ترس شدیدی از خود نشان دادند. بهتر است والدین از کودک وابسته تدریجا جدا شوند تا او هم بیاموزد که از والدین دور شود و کودک را به صورت کاملا تدریجی با موارد اضطراب انگیز و جدایی از خود مواجه کنند. همچنین ترساندن کودک از دزد، موجودات خیالی، تصادف، اتفاقات ناگوار، اغراق کردن در میزان خطر احتمالی حوادث، انتقال نگرانی‌های خود به کودکان، مطرح کردن حوادث ناگوار در حضور کودکان و تهدید کردن کودک به جدایی و ترک کردن او می‌تواند موجب به وجود آمدن و تشدید اضطراب جدایی در کودکان شود.