نحوه مراقبت از نوزاد، وقتی هم اتاق می شوند

چون بیشتر والدین آمادگی لازم را برای جواب‌گویی به نیازهای نوزاد ندارند. دو هفته اول بعد از تولد نوزاد، هفته‌های خوش، پرخاطره و خسته‌کننده‌ای است. بدن مادر با تغییرات زیادی روبه‌رو است و باید بلافاصله پس از زایمان خود را برای تغذیه و مواظبت از نوزاد آماده کند. برنامه خواب و تغذیه مادر، در این مدت بستگی به برنامه نوزاد دارد. بنابراین، مادر باید موقتاً انجام امور دیگر را تعطیل کند و از هر کاری که نیروی او را می‌گیرد، چشم‌پوشی نماید.

دوران هم اتاقی مادر و نوزاد که در بیمارستان برای ایجاد پیوستگی شروع می‌شود، باید در منزل نیز تا چند هفته ادامه یابد تا این پیوند اولیه تکامل یافته و دلبستگی بین مادر و نوزاد کامل شود. برای برقراری این دلبستگی رعایت چند نکته اهمیت دارد:

گفتگو با فرزند را با نشان دادن خانه به او شروع کنید

بله، درست است، خانه را به او نشان دهید. فرض کنید شما راهنمای یک موزه هستید و او یک بازدیدکننده شاخص و سرشناس. برایش احترام قائل باشید. باید با این‌ کوچولوی عزیز مانند یک انسان رفتار کنید، به عنوان کسی که می‌تواند بفهمد و احساس کند. او به زبانی صحبت می‌کند که ممکن است شما هنوز آن را نفهمید، با این حال مهم است که او را به اسم صدا بزنید و با او گفت‌وگو کنید. برایش سخنرانی نکنید. از این رو، در حالی که او را در بغل گرفته‌اید راه بروید و خانه‌ای را که قرار است در آن زندگی کند به او نشان دهید. با او حرف بزنید، با صدایی آرام و ملایم.

هر اتاق را به او معرفی کنید

«این‌جا آشپزخانه است، من و پدر این‌جا آشپزی می‌کنیم. این‌جا حمام است، ما این‌جا دوش می‌گیریم.» و … ممکن است احساس کنید که کار احمقانه‌ای است. بسیاری از والدین جدید وقتی این کار را می‌کنند و وقتی با نوزادشان حرف می‌زنند خجالت می‌کشند اشکالی ندارد تمرین کنید. حیرت خواهید کرد که چه کار ساده‌ای است. کافی است به خاطر داشته باشید که او یک انسان کوچک است که در بغل گرفته‌اید. کسی است که احساس زنده دارد، موجود ظریف و نازکی است که صدای شما را می‌شناسد. حتی بوی شما را تشخیص می‌دهد.

در اطراف خانه با نوزاد راه بروید

در حالی که با نوزاد در اطراف خانه راه می‌روید از پدر یا مادربزرگ بخواهید چای بابونه یا نوشیدنی آرام‌بخشی دم کند. وقتی فنجانی از این معجون می‌نوشید، به راستی دل‌تان می‌خواهد موجود کوچکی را که به دنیا آورده‌اید سیاحت کنید.

فرزندتان را با یک ابر حمام کنید و به او غذا بدهید

به خاطر داشته باشید تنها شما نیستید که غافل‌گیر شده‌اید. نوزاد شما هم راهی طولانی را پیموده است. تصور کنید که یک موجود ظریف و نازک انسانی به محیط روشن اتاق نشیمن بیاید، آن هم با زور و سرعت زیاد. او را کسانی برمی‌دارند و تر و خشک می‌کنند که غریبه‌اند. بعد از چند روز که در محاصره غریبه‌ها است، باید از بیمارستان به خانه بیاید. اگر این کودک را به فرزندی قبول کرده‌اید راهی که او پیموده طولانی‌تر می‌شود. پیشنهاد میکنم حمام کردن نوزاد را بخوانید.

دمای اتاق نوزاد را گرم نگه دارید

محلی که نوزادها در بیمارستان در آن نگه‌داری می‌شوند نسبتاً گرم است. درجه حرارت حدود رحم مادر را دارد. به همین دلیل بهتر است که در منزل هوای اتاق محل زندگی نوزاد را حدود ۷۲ درجه فارنهایت (۲۲ درجه سانتی‌گراد) نگه دارید. پیشنهاد میکنم دمای اتاق نوزاد را بخوانید.

تهیه چک لیست بازگشت به منزل

یکی از دلایلی که بعضی نوزادها رفتار خوبی را به نمایش می‌گذارند این است که یک ماه قبل از تولدشان همه چیز برای آن‌ها آماده شده است. هر چه آمادگی بیشتری داشته باشید و هر چه در شروع آرام‌تر برگزار شود فرصت بیشتری دارید که به نوزاد خود توجه کنید و او را به شکلی که هست بشناسید. ملحفه‌ها را در گهواره یا سبد بچه قرار دهید. میز عوض‌کردن کودک را از قبل آماده کنید و لوازم مورد نیاز را جایی در دسترس بگذارید. لباس‌های اولیه بچه را آماده کنید. یخچال و فریزر خود را از انواع مواد غذایی مورد نیازتان از قبیل تخم‌مرغ، شیر، حبوبات صبحانه، میوه و… انباشته کنید تا مجبور نشوید در همان روزهای اول بعد از زایمان برای خرید به فروشگاه بروید. بیش از اندازه مورد نیاز، لوازم اضافی به بیمارستان نبرید، زیرا به هنگام مراجعت به خانه باید همه آن‌ها و به علاوه فرزندتان را به خانه بیاورید.

بازدیدکنندگان را محدود کنید

به استثنای بستگان نزدیک از همه بخواهید که در چند روز نخست از نوزاد شما فاصله بگیرند. اگر پدر و مادرتان از شهر دیگری به دیدار شما آمده‌اند بهترین کاری که می‌توانند بکنند این است که برای‌تان غذا بپزند، نظافت کنند و به سایر کارهای منزل رسیدگی نمایند. به طرزی مؤدبانه به آن‌ها بگویید که اگر لازم شد در مورد بچه از آن‌ها کمک خواهید گرفت، اما در حال حاضر ترجیح می‌دهید به‌تنهایی فرزندتان را شناسایی کنید و نوزاد را به دست افراد متفرقه ندهید.

آشپزی، تمیز کردن منزل، شستن لباس و پذیرایی از مهمانان و افراد خانه ممنوع است. پذیرش مهمان‌های رسمی را به هفته‌های بعد موکول کنید. بعضی از کارهای منزل را به همسرتان بسپارید. در این مدت باید کارهای منزل و هم‌چنین مراقبت از خود را به یک مستخدم بسپارید. در این دوره کوتاه، مادران جوان با داشتن فرصت کم و بدون کمک، مسئولیت زیادی به عهده دارند. در بیشتر جوامع برای کمک مادر جوان، ندیمه‌ای استخدام می‌کنند تا به کار پرستاری و مراقبت از مادر همت گمارد و مادر بتواند فارغ از کارهای منزل از نوزاد خود مواظبت کند. استخدام یک ندیمه یا مستخدم، رسم خوبی است که در اثر قرن‌ها تجربه به‌وجود آمده و به مادر فرصت می‌دهد تا نگه‌داری از نوزاد را با خیال راحت شروع نماید. به پدران و مادران جوان که به علت بی‌تجربگی از نگه‌داری و پرورش نوزاد خسته می‌شوند، باید گفت که با برنامه‌ریزی صحیح و تقسیم وظایف می‌توان این بی‌حوصلگی را از بین برد. پدر نیز باید در این دوره کمک نماید تا مادر بتواند وقت بیشتری به نوزاد اختصاص دهد. اهمیت آرامش بعد از تولد را نیز بخوانید.

به افراد ناآگاه توجه نکنید

مسئولیت نگه‌داری و پرورش نوزاد به عهده مادر است. عشق به نوزاد، مادر جوان را در برابر نصایح و انتقادهای احتمالی دیگران حساس می‌سازد و ایراد از نحوه نگه‌داری نوزاد باعث افسردگی و یأس او می‌شود. در این مورد، شوهر وظیفه مهمی دارد و باید در مقابل ایرادها و انتقادهای بی‌جای دیگران، برای همسر خود تکیه‌گاه قابل اعتمادی باشد و اسباب دل‌گرمی و اعتمادبه‌نفس او را فراهم کند. پیشنهاد میکنم برخورد با دخالت ها و نصیحت های دیگران در مورد فرزند و نیاز نوزاد به امنیت را بخوانید.

گوش به زنگ سر و صدا و گریه نوزاد باشید

در رفع نیازهای وی اقدام نمایید به یاد داشته باشید که همه نوزادان، با رفتارهای تقویت پیوند به دنیا می‌آیند و با این رفتارها والدین را از نیازهای خود، آگاه می‌سازند. والدین نیز با داشتن احساسات و عواطف ذاتی، در رفع این نیازها می‌کوشند. یکی از راه‌های تکامل و تقویت پیوند والدین و نوزاد در هفته‌های اول، شناخت نیازهای نوزاد و پاسخ مناسب به آن‌ها است. نوزاد وقتی با رفتار خود، مثل گریه کردن، پیامی می‌دهد، والدین که برای شنیدن آن آماده‌اند، رفتار خود را با پیام او تنظیم نموده و واکنش مناسبی نشان می‌دهند. رفته رفته و پس از چند بار تمرین، هماهنگی خوبی بین پیام نوزاد و جواب والدین به وجود می‌آید. سایر اعضای خانواده نیز در اثر این تمرین، رفتار خود را با پیام و تقاضای نوزاد هماهنگ می‌کنند و نوزاد هم یاد می‌گیرد که پیام خود را بهتر منتقل کند. این هماهنگی، از خانه برای مادر و نوزاد آشیانه‌ای گرم می‌سازد. پیشنهاد میکنم دلایل گریه نوزاد و انواع گریه نوزاد را بخوانید.

به خودتان بیش از اندازه فشار نیاورید

توجه داشته باشید که در دوران بارداری و زایمان به اندازه کافی به شما فشار وارد شده است، به همین دلیل در روزهای اول بعد از زایمان به خودتان بیش از اندازه فشار وارد نکنید. می‌توانید بسیاری از کارها را به بعد موکول کنید. کارهای ضروری‌تر را انجام بدهید و کارهای دیگر را به بعد موکول کنید. تغذیه سالم مادران شیرده و شیر دادن به نوزاد بعد از عمل سزارین را بخوانید.

فرصت مناسبی است تا به طبیعت بها بدهید

مدتی از وقت خود را در حیاط منزل یا در پارک نزدیک منزل قدم بزنید، غذای خوب بخورید و مقدار زیادی مایعات و شیر بنوشید. در لباس راحت خود باقی بمانید و روی صندلی راحتی بنشینید. سر و صورت خود را بیارایید و لباس خوب بپوشید.

با بدن نوزاد آشنا شوید

ممکن است این اولین باری باشد که نوزادتان را لخت می‌بینید. انگشتان دست و پای او را وارسی کنید. هم‌چنان با او حرف بزنید. با او پیوندی برقرار کنید. به او شیر بدهید. خواب‌آلود شدنش را تماشا کنید. بگذارید تا در تخت یا در سبد خود به خواب رود. آگاهى والدین از نیازهاى نوزاد، عامل مهم در برقرارى پیوند بین والدین و نوزاد را نیز بخوانید.

کمی چرت بزنید

کیسه‌ها و بسته‌ها را بلافاصله باز نکنید، تلفن نکنید و به اطراف و اکناف خانه سر نکشید تا کارهای انجام نشده را شناسایی کنید. شما به قدر کافی خسته و تحلیل رفته هستید. وقتی نوزادتان می‌خوابد از این فرصت استفاده کنید. زمان خواب خودتان را با خواب نوزاد هماهنگ نمایید. یکی از بزرگ‌ترین معجزات طبیعت را در اختیار خود دارید. چند روزی طول می‌کشد تا نوزادها از شوکی که به آن‌ها وارد شده است بیرون بیایند. هرگز غیر طبیعی نیست اگر نوزاد یک یا دو روزه شش ساعت پشت سر هم بخوابد و این فرصتی است که به خودتان برسید، اما به این نکته هم توجه داشته باشید که ممکن است آرامش فراوان نوزاد شما، آرامش قبل از توفان باشد. ممکن است در آغاز تحت تأثیر موادی باشد که از بدن شما گرفته است و یا از مسیر دشواری که طی کرده است خسته شده باشد. کودک، حتی اگر شما زایمان طبیعی و راحت کرده باشید، هنوز خودش نیست، به خودش نیامده است. خلق و خوی واقعی‌اش به زودی آشکار خواهد شد!