جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان، راهکار

دندان های سالم برای سلامت کلی بدن کودکان مهم هستند. دندان ها به کودکان کمک می کنند تا بخورند و صحبت کنند. مراقبت های سختگیرانه دهان و دندان، به تنظیم عادات خوب بهداشت دندان همزمان با رشد کودک کمک می کند. عدم مراقبت یا مراقبت های ضعیف دهان می تواند منجر به عفونت، بیماری یا مشکلات دندان شود.
در این مقاله نکاتی برای تشویق بیشتر کودکان به حفظ بهداشت دندان، نقش فلورید در سلامت دندان، زمان استفاده از مسواک و نخ دندان برای کودکان، پوسیدگی دندان کودکان، درمان پوسیدگی دندان، رژیم غذایی مناسب، زمان مناسب مراجعه کودکان به دندانپزشک و نحوه جلوگیری از پوسیدگی دندان نوزادان صحبت شده است.
با به کار بردن نکات زیر کمک کنید بهداشت دندان برای کودکان کاری سرگرم کننده باشد:
- اجازه دهید کودکان مسواکشان را خودشان انتخاب کنند. آنها می توانند مسواکی را انتخاب کنند که دارای شخصیت یا رنگ مورد علاقه شان باشد. معمولا مسواک های کودکان به شکل شخصیت های مختلف کارتونی تولید شده اند.
- اجازه دهید کودکان خمیر دندان را انتخاب کنند. آنها می توانند طعم مورد علاقه شان را انتخاب کنند.
- کتابهایی را بخوانید یا فیلم هایی را نگاه کنید که درباره بهداشت دندان صحبت می کند.
- از یک تایمر استفاده کنید تا اطمینان حاصل کنید کودک دندان هایش را برای ۲ دقیقه مسواک می زند. یا آهنگ مورد علاقه اش را پخش کنید تا زمان را نگهدارید.
- برای مراقبت های خوبی که از دهان و دندانهایشان انجام می دهند به آنها پاداش دهید. از خوراکی یا غذاهای شیرین به عنوان پاداش استفاده نکنید. به جای آن چیزهای سالم و ساده پیشنهاد کنید مثلا از برش های سیب یا ستاره طلایی استفاده کنید.
- بعد از ملاقات با دندانپزشک یک فعالیت سرگرم کننده برایش برنامه ریزی کنید.

نقش فلورید در سلامت دندان
فلورید برای سلامت دندان کودکان مهم است. تاثیر فلورید در کاهش پوسیدگی دندان نوزادن (دندان اولیه) و در دندان بزرگسالان (دندان دائمی) مشخص شده است. همچنین این ماده به محکم کردن دندان ها از طریق سخت کردن مینای دندان کمک می کند. بیشتر کودکان فلورید را از آب آشامیدنی به دست می آوردند. اغلب شهرها نیاز دارند تا فلورید را به آب شیر اضافه کنند. برخی از صافی های آب، فلورید را از آب حذف نمی کنند و برای استفاده مناسب هستند. شما نباید از صافی های آب "اسمز معکوس" استفاده کنید.
اسمز معکوس (Reverse osmosis) فرایندی است که در آن از فشار برای معکوس نمودن جریان اسمزی آب از درون یک غشای نیمه ‌تراوا استفاده می‌شود.
اگر آب شما حاوی فلورید نیست ممکن است کودک نیاز به خوردن مکمل فلورید دهانی داشته باشد. با پزشک صحبت کنید تا مطمئن شوید کودک به فلورید نیاز دارد یا خیر. اولین بار که کودک شروع به رفتن نزد داندانپزشک می کند آنها یک روغن یا تمیز کننده حاوی فلوراید برای دندان هایشان دریافت خواهند کرد.

فلورید زیاد می تواند منجر به زنگ زدگی دندان شود یا برای سلامت دندان کودکتان مضر باشد. مطمئن شوید که کودک خمیر دندان فلورایددار یا دهان شویه را قورت نمی دهد. از دستورات روی مکمل فلوراید پیروی کنید.

مسواک و نخ دندان
بهداشت دندان کودکان را باید زمانی که کودکتان سن کمی دارد شروع کنید. در سنین حدود 1 یا 2 سالگی استفاده از یک مسواک نرم که اندازه آن مناسب کودک باشد شروع کنید. دندان های کودک را بایستی حداقل روزی دو بار مسواک بزنید. می توانید مقدار کمی از خمیر دندان که فلورید نداشته باشد روی مسواک قرار دهید. این نوع خمیر دندان در صورت بلعیده شدن برای سلامت کودک بی خطر است. زمانی که کودک به اندازه کافی بزرگ شد و توانست خمیر دندان را از دهانش خارج کند می توانید خمیر دندان را به نوع فلوراید دار آن تغییر دهید. فقط مراقب باشید مقدار کمی استفاده کنید. به کودکتان آموزش دهید تا آنرا بین دندان ها، لثه و زبانش پخش کند. از پزشک یا دندانپزشک خود بخواهید روش صحیح مسواک زدن به دندان کودکان را به شما آموزش دهد.

آموزش مسواک زدن به کودکان
کودک معمولا تا سن ۷ یا ۸ سالگی در مسواک زدن به کمک شما نیاز خواهند داشت. در طول این زمان استفاده از مسواک های بزرگتر را نیز شروع می کنند. هر ۳ تا ۶ ماه یا زمانی که پرزهای مسواک زبر به نظر می رسند باید مسواک ها را تعویض کنید. مدت زمان مسواک زدن کودکان باید تقریبا ۲ دقیقه باشد.
نخ دندان بخش کلیدی دیگری از روال عادی مراقبت های دهان و دندان کودکان است. به کودکان آموزش دهید حداقل روزی یکبار نخ دندان استفاده کنند. می توانید نخ دندانی که روی یک دسته قرار دارند برای استفاده آسان آنها تهیه کنید.

پوسیدگی دندان
پوسیدگی ها حفره هایی هستند که روی دندان شکل می گیرند. این حالت وقتی که باکتری ها (میکروب) در دهان تجمع می کنند اتفاق می افتد. قند موجود در غذا و نوشیدنی ها به اسید تبدیل می شوند که موجب فاسد شدن و پوسیدگی دندان می شوند. پوسیدگی دندان در کودکان به دلیل مشکل بودن شستن دندانهایشان رایج است. تمام افراد خانواده باید مراقب دندانهایشان باشند. شخصی که پوسیدگی دندان دارد می تواند باکتری هایی که سبب ایجاد پوسیدگی دندان می شود را به جنین متولد نشده، کودکان کمتر از ۷ سال و کودکان منتقل کند.
کودک ممکن است در معرض خطر پوسیدگی دندان باشد اگر:
- خال های سفید یا قهوه ای روی دندانهایش دارد
- نیازمند مراقبتهای بهداشتی خاص به طور مداوم است
- اغلب به دندانپزشک مراجعه نمی کند
- زود متولد شده (نارس) یا هنگام تولد وزن کمی داشته است

درمان پوسیدگی دندان چیست؟
درمان پوسیدگی دندان در بیشتر مواقع برداشتن بخش پوسیده و جایگزین کردن آن با ماده پر کننده است.
رژیم غذایی
کودکانی که غذاها و نوشیدنی های با شکر خیلی بالا می خورند در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند. بنابراین انتخاب غذاهای سالم مهم است. از شیرینی فراوان اجتناب کنید. اجازه ندهید کودک نوشیدنی، آبمیوه یا نوشیدنی های شیرین شده به مقدار زیاد مصرف کند. تنقلات شیرین و نوشیدنی بین وعده های غذایی را محدود کنید. اگر کودک شیرینی استفاده کرد مطمئن شوید که بعد از آن حتما دندان هایش را مسواک زده باشد.
زمانی که کودک بزرگتر می شود جویدن آدامس برایش بی خطر است. آن می تواند مزایایی داشته باشد مانند:
- تقویت فک یا آرواره ها
- کمک به ترشح بزاق
- تمیز کردن ذره های غذا
- تعادل اسید که می تواند منجر به پوسیدگی شود
- تنفس مطبوع

اگرچه آدامسی که حاوی شکر است خود می تواند منجر به پوسیدگی دندان شود. آدامس فاقد شکر به کودکان بدهید یا مقدار شکر موجود در آدامس را کاهش دهید.

ایمنی یا سلامت دهان

سلامت دهان بخش دیگری از بهداشت دهان و دندان است. اگر کودکتان ورزش می کند بایستی از محافظهای مخصوص دهان استفاده کنند. محافظ، نگهدارنده پلاستیکی و نرمی است که دندان و گاهی اوقات لب ها را می پوشاند. محافظ به محافظت دهان کودکان از صدمه دیدن کمک میکند. اگر به یک محافظ مناسب دهان نیاز دارید با پزشک صحبت کنید.

از دندان کودکان تا دندان بزرگسالان
به طور کلی، دندان کودکان بین 4 تا 7 ماهگی شروع به ظاهر شدن میکند. اولین دندانهایی که بیرون می آید معمولا 2 دندان جلویی پایین هستند. بیشتر کودکان تا حدود 3 سالگی همان 20 دندان کودکی را دارند.
معمولا کودکان دندان های دوره کودکیشان را از اوایل ۶ سالگی تا اواخر ۱۲ سالگی از دست می دهند.

در طول این دوره، دندانپزشک ممکن است با شما و کودکتان درباره مشکلات ممکن دندان صحبت کنند. برخی کودکان به درمان اُرتودُنسی مانند براکت ارتودنسی نیاز دارند. یک مجموعه کامل از دندان نوجوانان 32 دندان است. این مجموعه شامل دندان عقل نیز است، که در بیشتر افراد تا اواخر سن 19 سالگی یا اوایل بزرگسالی رشد نمی کند.

مواردی که باید به آن توجه کنید

برای کودکان مکیدن شست، انگشت یا پستانک طبیعی است. این عادات بیشتر کودکان ممکن است تا سن ۴ سالگی ادامه پیدا کند. طولانی شدن این موارد ممکن است منجر به مشکلات همترازی دندان شود. اگر عادت مکیدن دندان تا سن بعد از ۴ سالگی ادامه پیدا کرد حتما با یک دندانپزشک مشورت کنید. آنها می توانند به مشکلاتی که با گسترش دندان کودکان ممکن است به وجود آید نظارت کنند. در بیشتر کودکان تا زمانی که دندان های دائمی جلو شروع به رشد نکرده اند دلیلی برای نگرانی در مورد مکیدن انگشت یا پستانک تا حدود سن ۶ سالگی وجود ندارد چرا که از این سن به بعد دندانهای دائمی شروع به رشد می کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
انجمن دندان ‌پزشکان آمریکا توصیه می کند کودکان در سن حدود یک سالگی باید به دندانپزشک مراجعه کنند. مراجعه در سنین پایین به دندانپزشک فرصت می دهد تا مراقب مشکلات زود هنگام دندان کودکان باشد. دندان ‌پزشک متخصص اطفال با سلامت دندان کودکان سروکار دارد. دندانپزشک درباره مراقبت های دهانی مناسب با شما صحبت خواهد کرد.
ملاقات دندانپزشک از سنین کم به کودکان کمک می کند که راحت تر باشد. همچنین چکاپ های دندانپزشکی به طور مرتب را برنامه ریزی می کند. هرکسی باید دندانپزشک را سالی دو بار ملاقات کند.
اگر موارد زیر را داشتید سریعا به پزشک مراجعه نمایید:
- کودکتان دندان درد یا عفونت دهان یا دندان دارد.
- اگر کودک دندان دائمی خود را از دست داد، اگر دندان را پیدا کردید در شیر قرار دهید و آن را نزد دندانپزشک ببرید. شاید بتوانند آن را دوباره متصل کنند.
سوالهایی که باید از پزشکتان بپرسید
- آیا کودک به مکمل فلورید خوراکی نیاز دارد؟
- بهترین نوع مسواک برای کودکتان کدام است؟
- آیا کودک می تواند از دهان شویه استفاده کند؟
- آیا کودک در معرض خطر بالای پوسیدگی است؟
- چند وقت یکبار کودک باید دندانپزشک را ملاقات کند؟
- آیا اشعه X دندانپزشکی برای کودک بی خطر است؟
- آیا جویدن آدامس برای کودک خوب است؟
- چطور از پوسیدگی دندان نوزادان جلوگیری کنیم؟
مراقبت های مناسب دهان و دندان را از زمانی که کودک متولد شده است به کار ببرید. سعی کنید از زمانی که باردار هستید برای مراقبت های دهانی به دندانپزشک مراجعه کنید.

پوسیدگی دندان در نوزادان
چه کودک را با شیر خود تغذیه کنید و چه از شیشه شیر استفاده می کنید مراقبت های مناسب از دندان کودک مهم است.

تولد تا 12 ماهگی:

سعی کنید دهان کودک را تمیز نگهدارید برای اینکار می توانید لثه های کودک با یک پارچه نرم و مناسب تمیز کنید. زمانی که اولین دندان را مشاهده کردید با استفاده از یک مسواک نرم مخصوص کودک و مقدار بسیار کمی خمیر دندان (در حد یک دانه برنج)، دندانش را مسواک بزنید.

۱۲ تا ۳۶ ماهگی:

دندان کودک را روزی دو بار، هر بار ۲ دقیقه مسواک بزنید. مقدار کمی خمیر دندان تا ۳ سالگی استفاده کنید. بهترین زمان مسواک زدن بعد از صبحانه و قبل از رفتن به رختخواب است.

هرگز در رختخواب کودک شیشه شیر یا غذا قرار ندهید. این نه تنها دندان کودک را در معرض تماس با قند قرار می دهد بلکه موجب عفونت گوش و خفه شدن نیز می شود.
از شیشه شیر یا بطری های مخصوص آب به عنوان پستانک استفاده نکنید یا اجازه ندهید کودک با آن قدم بزند یا برای مدت طولانی از ان آب بخورد. اگر کودک قصد داشت از شیشه شیر یا بطری آب در بین وعده های غذایی استفاده کند آن را با آب خالی پر کنید.
آب را به لحاظ داشتن فلورید بررسی نمایید.
به کودک آموزش دهید تا در حد امکان از یک فنجان بنوشد. ترجیحا ۱۲ تا ۱۵ ماهگی. نوشیدن از فنجان احتمال تجمع مایعات در اطراف دندان را کمتر می کند. همچنین فنجان را نمی تواند به رختخواب ببرد.
اگر کودک از شیشه شیر یا بطری آب برای طولانی مدت استفاده می کند آن را فقط با آب پر کنید. در طول رانندگی زمانی که کودک تشنه است به او فقط آب بدهید.
آبمیوه را هنگام غذا و نه همه وعده ها به کودک بدهید. مصرف آبمیوه برای نوزادان زیر ۶ ماه توصیه نشده است. آبمیوه را فقط بین ۶ تا ۱۲ ماهگی به نوزادن بدهید و مقدار آن فقط ۱۰۰ گرم در هر روز باشد و بایستی با آب رقیق شود (نصف آب، نصف آبمیوه) برای کودکان ۱ تا ۶ سالگی مقدار ۱۰۰ تا ۱۷۰ گرم در روز می توانید بدهید.