بهداشت دندان کودکان، لبخندشان را نجات دهید

مسواک زدن کودک و جزئیاتی در این رابطه را در این مطلب بخوانید.

نوزادم شستش را میک می‌زند. آیا دندان‌های او کج در می‌آیند؟

برخلاف تصور رایج اگر کودک انگشت شصتش را میک بزند یا از پستانک استفاده کند، تاثیری بر دندان دائمی او نخواهد داشت. اما اگر کودک شما تا ۴ سالگی این عادت را ترک نکند، ممکن است کارش به ارتودونسی بکشد. دکتر جد برمن، دندان پزشک سیتی ایسلند در ایالت نیویورک می‌گوید: «دندان‌های کودکی که انگشت شستش را میک می‌زند یا از پستانک استفاده می‌کند، در یک ردیف قرار نخواهند گرفت و منجر به نیش باز (عدم تطابق دندانی یا Open bite)، خواهد شد که در این حالت برخی از دندان‌های او (معمولاً ۲ دندان جلو) با دندان‌های پائینی تماس ندارند. برای حل این مشکل ممکن است نیاز به ارتودونسی داشته باشید.»

اگر دندان شیری کودک خراب شود، آیا باید آن را پر کرد؟

دندان پزشک ویکتوریا ویس می‌گوید: «بله، شما باید از دندان‌های شیری مثل دندان‌های دائمی مواظبت کنید. تعمیر دندان‌های خراب مانع درد و ایجاد عفونت می‌شود و دندان‌های اصلی او را سالم نگه می‌دارد.»

اهمیت این مساله به این دلیل است که دندان شیری جای دندان‌های دائم را نگه داشته است و آن‌ها را به جای مناسب خودشان هدایت می‌کنند و رشد طبیعی و بزرگ شدن طبیعی فک را تضمین می‌نمایند. به علاوه عدم مواظبت درست از دندان‌های شیری اثر سویی بر عادت غذا خوردن و جویدن، صحبت کردن و لبخند کودکتان خواهد گذاشت.

فلوراید چیست؟ از کجا بفهمیم که کودکم به اندازه کافی فلوراید دریافت می‌کند؟

فلوراید یک مادهٔ شیمیایی طبیعی است که دندان آن را جذب می‌کند. فلوراید دندان‌ها را محکم کرده و از پیشروی نقاط ضعیفی که می‌تواند کم کم به خرابی دندان منجر شود، جلوگیری می‌کند. لری کورنبرگ، دندان پزشک اطفال می‌گوید: «بهترین راه دریافت فلوراید برای کودک از طریق آب لوله کشی است.» برای اینکه بدانید آیا در آب محل زندگی شما فلوراید ریخته می‌شود، باسازمان آب منطقه خود تماس بگیرید؛ اگر پاسخ آن‌ها مثبت باشد که خوشا به حالتان، با استفاده از آب شیر برای نوشیدن و غذا پختن، این مادهٔ شیمیایی را به میزان کافی دریافت خواهید کرد. برای اطمینان بیشتر می‌توانید از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید. اگر آب محل زندگی شما حاوی فلوراید نیست با دندان پزشک خود راجع به سایر راه‌ها مانند مکمل‌های فلوراید و یا آب‌های بطری که مواد خاصی به آن افزوده شده است، دهان شویه و ژل، مشورت کنید. اما حواستان باشد که بیش از حد به کودکتان فلوراید ندهید، زیرا مقدار اضافی فلوراید می‌تواند منجر به مسمومیت فلوراید شود؛ وضعیتی که در آن خال‌های دائمی روی دندان او ایجاد می‌شود. چه آب منطقه شما حاوی فلوراید باشد و چه نباشد، برخی از دندان پزشکان توصیه می‌کنند که فلوراید را به عنوان بخشی از برنامه‌های منظم خود قرار دهید.

کودکان کی می‌توانند دندان‌هایشان را مسواک بزنند؟

کودکان واقعاً به تنهایی نمی‌توانند خیلی خوب دندان‌هایشان را مسواک بزنند، مگر تا زمانی که مهارت‌های حرکتی آن‌ها به خوبی رشد کرده باشد. دکتر کرونبرگ می‌گوید: «تقریباً حول و حوش زمانی که قادر می‌شوند خودشان بند کفش‌هایشان را ببندند، یک چیزی حدود ۴ و ۶ سالگی، این کار را هم می‌توانند انجام دهند.» کودک ۲ ساله می‌تواند (و باید تشویق شود) خودش از مسواک نرم با سایز مخصوص کودک استفاده کند (اما در پایان باید خودتان کار او را تکمیل کنید). حتماً به کودکتان بگویید که نباید خمیر دندان را قورت بدهد و اینکه به اندازه آن را روی مسواک بزند نه خیلی زیاد. دکتر کرونبرگ می‌گوید: «خمیر دندان به اندازهٔ نخود کافی است.» همچنین مهم است که دندان‌های او را با نخ دندان تمیز کنید تا خرده غذا‌ها و پلاک‌ها را که باعث خرابی دندان می‌شود، کاملاً از لای دندان او خارج کنید. به‌‌ همان شیوه‌ای که دندان‌های خودتان را نخ می‌کشید، دندان او را هم تمیز کنید.

وسایل پلاستیکی یک بار مصرف کوچک حاوی نخ دندان (Flossier) حرکت در دهان کودک را آسان‌تر می‌کنند.

کودکمان را در چه سنی باید به دندان‌پزشک ببریم؟

هیچ دلیل اجباری برای بردن نوزاد به دندان پزشکی نیست، می‌توانید هنگام ویزیت‌های منظمی که با پزشک اطفال دارید، از او بخواهید که دهان و دندان او را هم بررسی کند. اما وقتی کودک به ۱ سالگی رسید، خوب است برنامهٔ منظمی برای بردن او به دندان‌پزشک داشته باشید. دندان‌پزشک در ویزیت اول سوابق پزشکی کودکتان را بررسی کرده، دندان‌ها، لثه، بافت دهانی و استخوان‌های صورت او را معاینه می‌کند. دندان پزشک یا متخصص بهداشت نحوهٔ مراقبت درست از دندان‌ها را به شما خواهند گفت.

دندان پزشک ما شیاربند را توصیه کرده است. شیاربند چیست؟

شیاربند «sealants» درزگیرهایی هستند که روی دندان استفاده می‌شود. این شیاربند‌ها با صاف‌تر کردن سطح دندان و با جلوگیری از ورود غذا و پلاک‌ها به لای دندان‌ها از خرابی دندان جلوگیری می‌کنند. آکادمی دندان پزشکی عمومی می‌گوید که این شیاربند‌ها تاثیر بسزایی در کاهش خرابی دندان دارند. بیشتر دندان پزشکان استفاده از شیاربند روی دندان‌های شیری را توصیه نمی‌کنند و درباره استفاده بزرگسالان از آن‌ها اختلاف نظر دارند. برخی از پزشکان معتقدند که تمامی دندان‌های دائمی باید به محض رویش درزگیری شوند، در حالی که برخی دیگر معتقدند که این شیاربند‌ها فقط باید در دندان‌های آسیا به کار روند. برای دریافت سریع شیاربند‌ها و بدون درد، دندان‌پزشک دندان را تمیز و خشک می‌کند، درزگیر‌ها را به کار می‌برد و با استفاده از نوری خاص آن را سفت می‌کند.

دخترم زمین خورده و دندانش کنده شده است، چه کار باید بکنم؟

اگر دندان شیری است هیچ جای نگرانی وجود ندارد. نیمهٔ دندان او را پیدا کنید و به دندان پزشکی بروید. «نگرانی ما از این است که مبادا دندان دائمی او که زیر دندان شیری است آسیب دیده باشد.» دندان پزشک شما می‌تواند این مساله را تشخیص بدهد و در این صورت می‌داند که چه کار باید کند. اگر کودک شما دندان دائمی‌اش را از دست داده باشد، آن را سر جایش بگذارید تا مرطوب بماند. اگر از این می‌ترسید که کودکتان آن را قورت بدهد آن را در یک فنجان آب نمک گرم قرار دهید. سعی کنید به ریشهٔ دندان او دست نزنید و آن را تمیز نکنید؛ تکه‌های بافت لثه که به لثه متصل هستند به کاشت مجدد دندان کمک می‌کنند. بعد‌‌ همان موقع پیش دندان‌پزشک بروید. هر چه زود‌تر او را به دندان پزشکی برسانید، احتمال جوش خوردن دندان او بیشتر می‌شود.

من به ندرت به کودک ۵ ساله‌ام اجازه می‌دهم که آب نبات بخورد، اما باز هم دندان خراب دارد. دلیل آن چیست؟

حتی کودکانی که آب نبات نمی‌خورند ممکن است دندان‌هایشان خراب شود. برخی غذاهای سالم می‌توانند خیلی سریع‌تر از شکلات دندان را خراب کنند. غذا‌هایی مانند کشمش می‌توانند در شکاف دندان گیر کنند. کربوهیدرات‌های مرکب (موجود در غذاهایی مانند چیپس، بیسکویت ترد و غذا‌های نشاسته‌ای)، خیلی زود با جویدن تجزیه می‌شوند، اما مواد قندی که بین دندان‌ها گیر می‌کند توسط بزاق دندان حل نمی‌شوند. روشن است که نمی‌توان این مواد غذایی را کاملاً از رژیم غذایی کودک حذف کرد، اما مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان به خارج نمودن این ذرات کمک کرده و احتمال خراب شدن دندان را می‌کاهند. به طور ایده آل کودک باید بعد از هر بار غذا خوردن دندان‌هایش را مسواک بزند. اگر نمی‌تواند این کار را انجام بدهد، به او بیاموزید که بعد از خوردن غذا دهانش را کامل بشوید.

چنین عادت‌هایی در سال‌های آتی لبخند زیبایی به چهره کودکتان می‌بخشد.