دیابت در دوران حاملگی، پیشگیری و درمان

دیابت حاملگی(دیابت ملیتوس یاGDM) دیابتی است که برای اولین بار در طی حاملگی شناسایی می شود. دیابت به این معناست که قند خون شما از حد معمولی بالاتر است. بدن از قند برای انرژی استفاده می کند. اما قند زیاد در بدن می تواند مضر باشد. زمانی که حامله هستید قند اضافی برای جنین شما خوب نیست.تغییرات هورمونی و وزن گیری بخشی از یک حاملگی سالم است. اما هر دوی این موارد ترشح بیشتر انسولین را دچار اشکال می کند. در این صورت با توجه به اینکه وجود انسولین برای ورود قند به سلولها و تامین انرژی مورد نیاز بدن ضروری است , بدن شما انرژی را که نیاز دارد از غذا دریافت نمی نماید.

خطر ابتلا به دیابت حاملگی در من چقدر است؟
انجمن دیابت آمریکا همچنین پزشکان را تشویق می کند تا دیابت نوع 2 را در ابتدای بارداری بررسی کنند. اگر فاکتورهای خطر برای دیابت نوع 2 دارید، پزشک احتمالا در اولین ملاقات قبل از زایمان شما تست می کند. این عوامل خطرات عبارتند از:
اضافه وزن
فشار خون بالا
سطح پایین کلسترول خوب (HDL) در خون
سطح بالایی از تری گلیسیرید در خون
سابقه خانوادگی دیابت
سابقه قبلی GDM، علائم مقاومت به انسولین
سابقه زایمان یک نوزاد که بیش از ۹ پوند وزن دارد
اگر هر یک از موارد بالا را علامت زده اید، از کارشناسان بهداشتی بخواهید که آزمایشات مربوط به دیابت حاملگی را انجام دهند. اگر اضافه وزن دارید، قبلاً دیابت حاملگی داشته اید، سابقه خانوادگی قوی برای دیابت دارید یا در ادرارتان قند قابل مشاهده است، در خطر زیادی هستید. اگر یکی یا بیشتر از عوامل خطر را علامت زده اید، در خطر متوسط هستید . اگر هیچ یک از عوامل خطر را علامت نزده اید، در خطر کمی هستید.

علائم دیابت بارداری چیست؟
اکثر زنان مبتلا به دیابت حاملگی هیچ علائمی ندارند، اگرچه ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
تشنگی غیرعادی
ادرار مکرر در مقادیر زیاد
خستگی (که ممکن است با خستگی بارداری معمولی متفاوت باشد).
شکر در ادرار (در یک بازدید معمولی پزشک) تشخیص داده می شود.

آزمایش یک مرحله ای
دکتر با آزمایش میزان قند خون ناشتا شروع خواهد کرد. سپس آنها از شما می خواهند که یک محلول حاوی 75 گرم کربوهیدرات بنوشید. سپس بعد از یک ساعت و دو ساعت دوباره میزان قند خون را آزمایش می کنند. اگر مقدار قند خون شما به صورت زیر باشد، به احتمال زیاد GDM دارید:
سطح قند خون ناشتا بیش از ۹۲ میلی گرم در دسی لیتر یا برابر آن
سطح قند خون یک ساعت بالاتر یا برابر 180 میلی گرم / دسی لیتر

برای آزمایش دو مرحله ای، دکتر با آزمایش میزان قند خون ناشتا شروع خواهد کرد. سپس از شما می خواهند که یک محلول حاوی ۵۰ گرم قند را بنوشید. آنها قند خون را پس از یک ساعت تست می کنند. اگر در آن زمان سطح قند خون شما بیشتر یا برابر ۱۴۰ میلی گرم در دسیلیتر باشد، یک آزمایش دیگر را در روز دیگر انجام خواهند داد. در طول آزمایش دوم، دکتر دوباره با آزمایش سطح قند خون ناشتا شروع خواهد شد. سپس از شما می خواهند یک محلول حاوی ۱۰۰ گرم قند بنوشید. سپس قند خون را یک، دو و چند ساعت بعد از آزمایش می کنند. اگر قند خون شما مطابق زیر باشد احتمالا GDM دارید:
سطح قند خون ناشتا بیش از 95 میلیگرم در دسی لیتر یا 105 میلی گرم در دسی لیتر
سطح قند خون یک ساعته بالاتر یا برابر ۱۸۰ میلی گرم / دسی لیتر یا ۱۹۰ میلی گرم / دسی لیتر
سطح قند خون دو ساعته بیش از 155 میلیگرم در دسی لیتر یا 165 میلی گرم در دسی لیتر
سطح قند خون سه ساعته بیش از ۱۴۰ میلیگرم در دسی لیتر یا ۱۴۵ میلی گرم در دسی لیتر
توجه کنید:

دیابت حاملگی چگونه بر جنین تأثیر می کند؟
دیابت درمان نشده یا کنترل نشده حاملگی می تواند به معنای مشکل برای جنین مانند موارد زیر باشد:
ماکروزومی (به طور قابل توجهی بزرگتر از حد طبیعی). این مسئله می تواند زایمان را برای جنین مشکلتر و خطرناکتر کند.
قند خون پایین بلافاصله پس از تولد کودک
مشکلات تنفسی یا دیسترس تنفسی
دیابت نوع 2 در آینده
زایمان زودرس
ناهنجاری های مادرزادی ( آزمایش، تفسیر و هزینه غربالگری سه ماهه اول بارداری)
اگر دیابت حاملگی دارید کارشناسان بهداشتی آزمایشات دیگری را برای بررسی جنین مانند موارد زیر پیشنهاد خواهند کرد:
سونو گرافی برای آنکه ببینند جنین چگونه رشد می کند.
شمارش زمان بین حرکات جنین ( تکان خوردن جنین در بارداری از چه هفته ای؟) برای آنکه از وضعیت فعالیت جنین مطلع شوند یا آزمایشات استرسی خاص.

خطر فشار خون بالا را در طی حاملگی افزایش دهد.
خطر جنین بزرگ و احتمال زایمان مشکل و نیاز به سزارین ( سزارین | علت انجام زایمان سزارین و مراقبت های آن) را افزایش دهد.
افزایش یا کاهش ناگهانی قند
خطرات عفونت های ادراری و تنفسی
- خبر خوب اینکه دیابت حاملگی پس از تولد بچه از بین می رود. به هرحال احتمال ابتلا شما به دیابت نوع ۲ در آینده بیشتر است. در ضمن ممکن است در حاملگی مجدد باز هم دچار دیابت حاملگی شوید.
- بعضی زنان می خواهند، بدانند آیا می توانند پس از ابتلا به دیابت حاملگی به نوزاد خود شیر دهند؟! شیردهی برای اکثر نوزادان، منجمله آنان که مادرشان دیابت حاملگی دارد توصیه می شود.
- دیابت حاملگی خطرناک است، حتی اگر شما علائمی نداشته باشید. مراقبت از خودتان می توند به سلامتی نوزادتان کمک کند.

دیابت حاملگی چگونه درمان می شود؟
درمان دیابت حاملگی به معنای برداشتن قدمهایی در جهت حفظ سطح قند خونتان در دامنه هدف است. می توانید یاد بگیرید که چگونه با استفاده از موارد زیر قند خون خود را در سطح طبیعی نگاه دارید:

برنامه غذایی
فعالیت بدنی
انسولین در صورت نیاز
۱- رژیم غذایی در دیابت بارداری
شما باید با یک آموزشگر دیابت یا یک متخصص تغذیه که برنامه غذایی برای کمک به انتخاب غذاهایی که برای شما و جنینتان سالمتر باشد، مشورت کنید. استفاده از یک برنامه غذایی به حفظ سطح قند خونتان در محدوده هدف کمک می کند. برنامه راهنمایی برای آنکه چه غذایی را باید بخورید چه میزان بخورید و چه وقت بخورید به شما می دهد. نوع انتخاب، زمان آن و میزان آن همگی برای نگهداری سطح قند خون در محدوده هدف مهم هستند. ممکن است توصیه به موار دزیر شوید:

محدود کردن شیرینی جات
خوردن سه وعده غذای کامل و یک تا ۳ میان وعده در طی روز
مراقبت از اینکه کی و چه میزان غذای پر کربوهیدرات مثل ( برنج نان - سیب زمینی - ماکارونی ) و مواد قندی مصرف می کنید. برنامه غذایی به شما خواهد گفت چه وقت و چه میزان کربوهیدرات در هر غذا و میان وعده بخورید.
در غذای خود فیبرها را به شکل میوه ها، سبزیجات، غلات و نان وارد کنید.
2- فعالیت بدنی در دیابت بارداری
فعالیت بدنی مانند پیاده روی و شنا، می تواند به شما کمک کند، که به سطح قند خون هدف خود دست یابید. با گروه مراقبت از بهداشت خود در مورد نوع فعالیت بدنی که برای شما بهتر است صحبت کنید. اگر در حال حاضر فعال هستید، به تیم سلامتی خود بگویید که چه می کنید.
3- انسولین در بارداری
بعضی زنانی که مبتلا به دیابت حاملگی هستند، علاوه بر برنامه غذایی و فعالیت بدنی نیاز به انسولین دارند. اگر لاز م است تیم سلامت به شما نحوه تزریق انسولین به خودتان را نشان خواهند داد. انسولین می تواند از طریق خون شما به کودک برسد. پیشنهاد میکنم برای اطلاعات بیشتر این مقاله را علائم و درمان دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ چگونه است را بخوانید.

در دیابت بارداری چه غذایی بخورم؟
رژیم سالم در حاملگی حائز اهمیت است به خصوص اگر یک زن مبتلا به دیابت بارداری باشد. سطح قند خون بالا ممکن است برای زن و جنین در حال رشد مضر باشد. برای کمک به کنترل سطح قند خون، مهم است بر تعداد، نوع و چگونگی مصرف کربوهیدراتها نظارت داشته باشیم.
۱- نظارت بر کربوهیدرات:
خوردن کربوهیدرات های پیچیده به جای کربوهیدرات ساده توصیه می شود. وعده های غذایی و تنقلات حاوی کربوهیدرات ها به طور یکنواخت در طول روز می تواند به جلوگیری از فشار قند خون کمک کند. انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند که زنان مبتلا به دیابت حاملگی باید سه وعده غذایی کوچک و متوسط و دو تا چهار وعده تنقلات در روز بخورند. راه های دیگر برای تنظیم قند خون عبارتند از:
اجتناب از مصرف کربوهیدرات بیش از حد در یک زمان
مصرف کربوهیدرات های پیچیده ای که دارای فیبر زیاد هستند
ترکیب کربوهیدرات با پروتئین یا چربی سالم
فراموش نکردن وعده غذایی
خوردن صبحانه با کربوهیدرات غنی از پروتئین و فیبر
خوردن غذاهای با شاخص گلیسمی پایین
خوردن غذاهای دارای گلیسمی پایین یکی دیگر از عوامل مهم در رژیم غذایی دیابتی ها است.
گلیسمی توسط ضرب مقدار گرم کربوهیدرات در نوع خاصی از غذا توسط شاخص گلیسمی آن (GI) محاسبه می شود. این تعداد تصویر دقیقی از تاثیر واقعی غذا بر قند خون را نشان می دهد. غذاهایی با میزان گلیسمی پایین آهسته تر از کربوهیدرات های ساده شکسته می شود، که معمولا به عنوان مواد غذایی با GI بالا شناخته می شود. بار گلیسمی 10 یا کمتر پایین در نظر گرفته می شود اما برای مبتلایان به دیابت حاملگی مقدار ایده آل است. غذاهای کم گلیسمی عبارتند از:
۱۰۰ درصد نان و غلات کامل
سبزیجات غیر نشاسته ای
برخی از سبزیجات نشاسته ای مانند نخود و هویج
بعضی از میوه ها مانند سیب، پرتقال، گریپ فروت، هلو و گلابی
لوبیا
عدس
نخود
تمام این غذاهای کم GI به آرامی قند را به خون می رسانند و به حفظ سطح قند خون کمک می کند.
۲- خوردن پروتئین بیشتر
خوردن پروتئین همراه با کربوهیدرات ها، یا انتخاب کربوهیدرات هایی که پروتئین در آنها دارند، به تعادل قند خون کمک میکند. زنان مبتلا به دیابت حاملگی باید سعی کنند غذاهای غنی از پروتئین مصرف کنند. مانند:
ماهی، مرغ و بوقلمون
تخم مرغ
توفو
لوبیا
جیل
انه
ینو
حبوبات
۳- انتخاب چربی های اشباع نشده
چربی های غیر اشباع نیز بخشی از هر رژیم سالم هستند. نمونه هایی از چربی های اشباع شده عبارتند از:
روغن زیتون
وغن بادام زمینی
آووکادو
بیشتر آجیل و دانه
ماهی سالمون
ساردین ها
ماهی تن
دانه های چیا
در دیابت بارداری از چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟

اجتناب از غذاهایی که ممکن است سطح قند خون را افزایش دهند ضروری است
۱- اجتناب از غذاهای شیرین
اجتناب از مواد غذایی و نوشیدنی های شیرین برای کمک به محدود کردن تاثیر دیابت حاملگی توصیه می شود. سطح قند خون هنگامی که غذاهای شیرین، مخصوصا آنهایی که فراوری شده اند، مصرف می شود، افزایش می یابد. زنان مبتلا به دیابت حاملگی توصیه می شود که تا حد امکان از غذاهای شیرین استفاده نکنند. غذاهای شیرین برای جلوگیری از این موارد عبارتند از:
کیک ها
بیسکوییت
شیرینی
پودینگ
جوش شیرین
آب میوه با قند اضافی
۲- اجتناب از غذاهای بسیار نشاسته ای
غذاهای نشاسته ای دارای کربوهیدرات بالا هستند و تأثیر بیشتری بر قند خون دارند، بنابراین مهم است که آنها را تنها در مقادیر کم بخورید. بهتر است از غذاهای بسیار نشاسته ای اجتناب کنید. این غذاها عبارتند از:
سیب زمینی سفید
نان سفید
برنج سفید
پاستا سفید
۳- اجتناب از قندهای مخفی و کربوهیدرات ها
برخی از غذاها به وضوح منبع شکر یا کربوهیدرات نیستند، اما ممکن است هنوز هم حاوی سطوح ناسازگار از هر دو نوع مواد غذایی باشند. نمونه هایی از این موارد عبارتند از:
غذاهای بسیار فراوری شده
برخی از چاشنی ها، مانند سس ها و دسرها
فست فود
الکل
شیر و میوه حاوی قندهای طبیعی هستند و میتوانید با آرامش مصرف کنید.

سعی کنید در روز سه وعده غذا در فواصل منظم و به مقدار ثابت مصرف کنید.
سعی کنید غذاهای متعادل مصرف کنید که به معنی ترکیب پروتئین، کربوهیدرات و سبزیجات در هر وعده غذایی است
چگونه از ابتلا به دیابت بارداری پیشگیری کنم یا آن را به تأخیر بیندازم؟
کارهای زیادی می توانید برای پیشگیری از دیابت انجام دهید:
- به یک وزن معقول دست یابید و آن را حفظ کنید. حتی اگر بالاتر از وزن طبیی تان هستید کاهش ۵ تا ۷ درصد از وزن بدنتان میتواندبرای ایجاد تغییرات بزرگ کافی باشد. مثلاً اگر شما ۹۰ کیلو گرم هستید کم کردن ۵/۴ الی ۵/۶ کیلوگرم ( رژیم لاغری | چگونه لاغر شویم؟) می تواند به میزان زیادی خطر ابتلا به دیابت را در شما کاهش دهد. به مدت ۳۰ دقیقه در اکثر روزهای هفته فعالیت بدنی داشته باشید. پیاده روی کنید، شنا کنید، ورزش کنید یا پایکوبی نمائید.
- یک برنامه غذایی سالم را تعقیب کنید. غلات، میوه و سبزی بیشتری بخورید. چربی و کالری را کم کنید. متخصص تغذیه می تواند به شما در طراحی یک برنامه غذایی کمک کند.
- زنانی که دیابت حاملگی داشته اند باید اندازه گیری برای دیابت و پیش دیابت را تا ۳ سال بعد ادامه دهند.

اگر دیابت بارداری دارید، می توانید تمام درمان ها را پس از تولد متوقف کنید. قبل از رفتن به خانه و بررسی شش هفته بعد از تولد، باید آزمایش دهید و سطح قند خونتان را بررسی کنید. همچنین باید در مورد رژیم غذایی و ورزش به شما توصیه شود.
دو تا چهار ساعت پس از تولد نوزاد، میزان گلوکز خون بررسی می شود. نوزاد را پس از تولد (در عرض 30 دقیقه) تغذیه کنید تا میزان قند خون او در سطح ایمنی بماند.
اگر گلوکز خون کودک شما در سطح ایمنی نگهداری نشود، ممکن است نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشید. برای افزایش قند خون، ممکن است قطره ای به نوزاد داده شود.
درباره مراقبت ویژه ای نوزادان بیشتر بخوانید.
بعد از تولد نوزادم، چطور می توانم بدانم که آیا دیابتم برطرف شده یا نه؟
6 تا 12 هفته پس از تولد نوزادتان یک آزمایش قند خون انجام می دهید که ببینید آیا هنوز دیابت دارید؟ در اکثر زنان دیابت حاملگی پس از حاملگی پایان می یابد. به هر حال شما در خطر دیابت حاملگی در نوبت های حاملگی بعدی یا ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده هستید. در ضمن خبر خوش آنکه شما با آرامش تمام میتوانید به کودک دلبند خود شیر دهید.