سه ماهه اول بارداری، علت انجام غربالگری

از جمله روش های تشخیص ناهنجاری های جنین در دوران بارداری ، غربالگری جنین در سه ماهه اول بارداری می باشد. غربالگری جنین در سه ماهه اول بارداری شامل یک سونوگرافی غربالگری و یک آزمایش غربالگری می باشد. امروزه جهت تشخیص برخی ناهنجاری های جنین که ممکن است به تولد نوزادان دارای اختلال ذهنی و ... منجر شود از یک سری روش های سونوگرافی و آزمایشی استفاده می کنند که به مجموع این عمل ها غربالگری جنین در دوران بارداری می گویند. در صورتی که تشخیص داده شود احتمال ابتلاء جنین به اختلالات ذهنی و ... وجود دارد حتی با تشخیص و نظر پزشکی قانونی ، جنین را سقط می کنند. غربالگری سه ماهه اول بارداری که به آن غربالگری مرحله اول هم گفته می شود اجباری نیست و بستگی به نظر خانم باردار و بستگان او دارد که این تست غربالگری را انجام بدهند یا نه. غربالگری مرحله اول یا همان غربالگری ۳ ماهه اول بارداری دو مزیت عمده نسبت به سایر آزمایشات و تست های غربالگری دارد. مزیت اول آن این است که دقت آن بیشتر است و مزیت دوم آن این است که چون در اوایل بارداری انجام می شود چنانچه تشخیص ناهنجاری در جنین داده شود ، سقط کردن آن چه از نظر روحی و عاطفی و چه از نظر قانونی و شرعی راحت تر است. هر چقدر زمان بیشتری از شروع بارداری بگذرد عاطفه مادر نسبت به جنین بیشتر می شود و مطمئنا مادر تمایل کمتری نسبت به سقط جنین خواهد داشت ؛ از طرف دیگر روح در زمان ۴ ماه و ١٠ روز از بارداری در بدن جنین دمیده می شود و سقط جنین در این زمان از نظر شرعی مشکل تر از زمانی است که هنوز روح در کالبد جنین دمیده نشده است. پس پدر و مادرانی که نگران احتمال دچار شدن جنین به اختلال هستند بهتر است که غربالگری سه ماهه اول یا همان غربالگری مرحله اول را جدی تر بگیرند.

علت انجام غربالگری در 3 ماهه اول بارداری چیست؟

غربالگری جنین در 3 ماهه اول بارداری جهت تشخیص احتمال وقوع سندرم داون (منگولیسم) ، سندرم ادواردز (تریزومی ۱۸) و نیز تریزومی 13 در جنین انجام می گیرد. سندرم داون یک ناهنجاری ژنتیکی است که در آن به جای انتقال 46 کروموزوم از پدر و مادر (23 کروموزوم از مادر و 23 کروموزوم از پدر) به جنین ، 47 کروموزوم منتقل می شود. طبق آمار در دنیا از هر 1000 کودکی که به دنیا می آیند ، یک کودک مبتلا به سندرم داون است. هر چند پزشکان علت دقیقی برای بروز سندرم داون (منگولیسم) یا سایر اختلالات کروموزومی نمی توانند ارائه دهند اما احتمال بسیاری وجود دارد که رعایت نکردن جهت صحیح آمیزش در هنگام اقدام به بارداری و بچه دار شدن در بروز سندرم داون یا سایر اختلالات کروموزومی دخیل باشد. آمیزش در جهت رو به قبله یا پشت به قبله مکروه است و این احتمال هم وجود دارد که نزدیکی کردن در راستای نیروی مغناطیسی زمین (رو به قبله یا پشت به قبله) باعث شکسته شدن کروموزوم ها یا اختلال در آن ها (مخصوصا در لحظه انزال) بشود.

سندرم ادوارد یا تریزومی ۱۸ هم یک نوع اختلال کروموزومی است. نشانگان ادواردز (Edwards Syndrome) نوعی ناهنجاری کروموزومی است که به دلیل سه تایی شدن کروموزم شماره هجده رخ می‌دهد. کروموزوم اضافی ممکن است کاملاً جدا یا چسبیده به کروموزوم دیگر باشد. این تریزومی معمولاً در اثر اشتباه در مرحله‌ی جداشدن کروموزوم‌های هومولوگ در میوز (یا پدر یا مادر) اتفاق می‌افتد.

زمان انجام غربالگری سه ماهه اول بارداری

غربالگری جنین در سه ماهه اول بارداری بین هفته ۱۱ تا هفته ۱۳ + ۶ روز بارداری انجام می گیرد ؛ یعنی غربالگری اولیه جنین از ابتدای هفته یازدهم بارداری تا انتهای هفته سیزدهم بارداری انجام می شود. در این غربالگری ، یک سونوگرافی و یک آزمایش خون مادر انجام می گیرد و مقادیر به دست آمده از سونوگرافی و آزمایش خون به همراه سن مادر به وسیله یک نرم افزار رایانه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد تا ریسک اختلالات سندرم داون (منگولیسم) ، سندرم ادوارد (تریزومی ۱۸) و همچنین سندرم تریزومی ۱۳ در جنین مشخص شود.

سونوگرافی غربالگری جنین در سه ماهه اول بارداری

سونوگرافی غربالگری جنین که در سه ماهه اول بارداری انجام می گیرد یکی از روش های بررسی احتمال ابتلاء جنین به نشانگان داون و نشانگان ادوارد می باشد. به سونوگرافی غربالگری جنین در سه ماهه اول بارداری ، سونوگرافی ان تی (NT) هم گفته می شود. در سونوگرافی غربالگری مرحله اول مواردی همچون ضربان قلب و سن جنین ، محل جفت و مایع دور جنین (مایع آمنیوتیک) مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. علاوه بر این موارد ، ضخامت پشت گردن جنین هم مورد بررسی و اندازه گیری قرار می گیرد. ضخامت پشت گردن جنین بایستی کمتر از 3 میلی متر باشد و در غیر اینصورت غیر طبیعی تلقی شده و بررسی های بیشتر جهت بررسی اختلالات در جنین لازم خواهد بود.

آزمایش خون غربالگری جنین در ۳ ماهه اول بارداری

همزمان با سونوگرافی مرحله اول غربال گری جنین ، یک آزمایش خون مادر هم انجام می گیرد که به آن آزمایش غربالگری جنین یا آزمایش خون غربالگری جنین اطلاق می شود. در این آزمایش خون ، سطح دو ماده موجود در خون مادر باردار مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار می گیرد. یکی PAPP-A و دیگری بتا اچ سی جی (βHCG) آزاد. با اندازه گیری و ارزیابی مقدار این مواد ، احتمال ابتلاء جنین به سندرم داون و سایر اختلالات کروموزومی مشخص می شود.

تفسیر و نتایج حاصل از غربالگری سه ماهه اول بارداری

نتیجه حاصل از غربالگری 3 ماهه اول بارداری چیست؟ چگونه غربالگری سه ماهه اول بارداری تفسیر می شود؟ نتیجه حاصل از غربالگری سه ماهه اول به ما می گوید که احتمال توام بودن بارداری با ناهنجاری های کروموزومی سندرم داون ، سندرم ادوارد (تریزومی 18) و سندرم تریزومی ١٣ به چه میزان است. میزان این احتمال در گزارش غربالگری به عنوان ریسک ابتلاء بیان می شود.

دقت غربالگری سه ماهه اول چقدر است؟

سؤال این است که میزان دقت غربالگری سه ماهه اول بارداری چقدر است و تا چه حد می توان به نتایج حاصل از این غربال گری اعتماد کرد؟ در پاسخ باید گفت چنانچه غربالگری سه ماهه اول بارداری فقط شامل سونوگرافی NT باشد، صحت آن در تشخیص جنین مبتلا به سندرم داون در حدود ۷۷% و چنانچه ترکیبی از سونوگرافی NT و آزمایش خون باشد ، صحت آن در حدود ۸۷% است.