بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال | ۹ علت شایع تا روش‌های تشخیص و درمان + ۴ علائم آن
بواسیر یا هموروئید یکی از مشکلات شایع در بزرگسالان است، اما ممکن است در نوزادان و کودکان خردسال نیز دیده شود. با این که بواسیر در این گروه سنی نادر است، تشخیص به موقع و درمان مناسب اهمیت زیادی دارد تا از عوارض بعدی جلوگیری شود. در ادامه بیشتر در مورد علل و روش‌های درمان بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال توضیح خواهیم داد.
فهرست مطالب
بواسیر کودکان چیست
بواسیر به متورم شدن رگ‌های خونی در ناحیه مقعد گفته می‌شود. در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال، این عارضه معمولاً به شکل توده‌های نرم، قرمز یا بنفش در اطراف مقعد دیده می‌شود و ممکن است با خونریزی یا درد همراه باشد. عکس بواسیر در کودکان را در زیر مشاهده می‌کنید:
علائم بواسیر در نوزادان و کودکان خردسال
علائم بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال ممکن است شبیه بزرگسالان نباشد و شامل موارد زیر باشد:
- مشاهده توده‌های کوچک یا برجستگی در اطراف مقعد
- خونریزی مختصر هنگام دفع مدفوع (معمولاً روی پوشک دیده می‌شود)
- تحریک‌پذیری یا بی‌قراری هنگام مدفوع کردن
- گاهی خارش یا سوزش مقعد
بیشتر بخوانید:هموروئید یا بواسیر چیست؟ ۵ علائم شایع انواع آن + درمان فوری
علل شایع بواسیر در نوزادان
علت دقیق بواسیر در نوزادان مشخص نیست، اما عوامل زیر می‌توانند نقش داشته باشند:
- یبوست یا حرکات سخت روده: فشار هنگام دفع می‌تواند باعث تورم رگ‌ها شود.
- آناتومی خاص کودکان: آناتومی کودکان آنها را مستعد ابتلا به هموروئید می‌کند.
به نقل از vinmec.com
As children are In the process of developing and completing their body parts, the anal muscles in children are still quite weak, and the connective tissues are loose. The ligaments in the anus and rectum are not yet firmly connected. Additionally, the sacrum and rectum of children are aligned, making the rectum easily pushed upward, increasing the risk of hemorrhoids.
از آنجایی که کودکان در حال رشد و تکمیل اعضای بدن خود هستند، عضلات مقعد در کودکان هنوز کاملاً ضعیف و بافت‌های همبند شل هستند. رباط‌های مقعد و رکتوم هنوز محکم به هم متصل نشده‌اند. علاوه بر این، استخوان خاجی و رکتوم کودکان در یک راستا قرار دارند و باعث می‌شوند رکتوم به راحتی به سمت بالا فشار داده شود و خطر بواسیر را افزایش می‌دهد.
- اسهال مکرر: تماس مدفوع با پوست مقعد باعث تحریک و التهاب می‌شود.
- ژنتیک: برخی نوزادان ممکن است به علت ضعف دیواره رگ‌ها بیشتر مستعد باشند.
- تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد: ممکن است خطر بروز بواسیر را افزایش دهد.
- زور زدن هنگام دفع: کودکانی که هنگام دفع مدفوع زور می‌زنند، فشار زیادی روی رگ‌های مقعد وارد می‌کنند و این می‌تواند بواسیر را بزرگ‌تر یا دردناک‌تر کند.
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف کم مایعات و فیبر یا تغذیه با غذاهای خیلی خشک می‌تواند باعث یبوست و افزایش خطر بروز یا تشدید بیرون زدگی بواسیر در کودکان شود.
- پوشک تنگ یا طولانی مدت: استفاده از پوشک بسیار تنگ یا تعویض نکردن به موقع پوشک باعث ایجاد رطوبت و اصطکاک در ناحیه مقعد شده و التهاب بواسیر را تشدید می‌کند.
- اضافه وزن: اضافه وزن می‌تواند خطر بروز بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال را افزایش دهد، زیرا فشار اضافی روی رگ‌های ناحیه مقعد و روده‌ها وارد می‌کند و دفع مدفوع را دشوارتر می‌کند. این فشار می‌تواند باعث تورم و التهاب رگ‌های مقعد شود و در صورت وجود یبوست یا زور زدن هنگام دفع، علائم هموروئید شدیدتر می‌شود.
روش‌های تشخیص بواسیر در کودکان
بواسیر در کودکان معمولاً توسط پزشک و با معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. در صورت نیاز، پزشک ممکن است از ابزارهای تصویربرداری ساده یا بررسی‌های تکمیلی برای رد بیماری‌های دیگر استفاده کند. مهم است که خونریزی مقعدی نوزاد بررسی شود تا مطمئن شویم علت دیگری مثل شقاق یا عفونت وجود ندارد.
درمان بواسیر در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال
در بیشتر موارد، بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال به خودی خود برطرف می‌شود. با این حال برخی روش‌های کمکی و درمان خانگی بواسیر در کودکان معمولاً شامل موارد زیر است:
- رفع یبوست: استفاده از تغذیه مناسب، افزایش مصرف مایعات و گاهی ملین‌های ملایم تحت نظر پزشک.
- حمام نشیمن: قرار دادن ناحیه مقعد در آب گرم برای کاهش التهاب و درد.
- رعایت بهداشت: تمیز کردن و خشک نگه داشتن ناحیه مقعد بعد از هر بار مدفوع.
- اجتناب از فشار اضافی: هنگام تعویض پوشک یا دفع مدفوع از فشار زیاد جلوگیری شود.
در موارد نادر که بواسیر بزرگ، دردناک یا خونریزی مداوم دارد، پزشک ممکن است اقدامات درمانی تخصصی انجام دهد.
بهترین پماد آنتی هموروئید برای کودکان
پماد آنتی هموروئید برای کودکان زیر ۲ سال مناسب نیست، زیرا فرمولاسیون آن برای بزرگسالان طراحی شده و ممکن است باعث تحریک پوست حساس، جذب دارو و بروز عوارض جانبی در نوزادان و کودکان خردسال شود. استفاده خودسرانه از این پمادها توصیه نمی‌شود و درمان بواسیر در این گروه سنی معمولاً با روش‌های غیر دارویی انجام می‌شود، مانند افزایش مصرف مایعات، تغذیه مناسب برای پیشگیری از یبوست، حمام گرم نشیمن برای کاهش التهاب و درد، رعایت بهداشت مقعد و جلوگیری از فشار زیاد هنگام دفع مدفوع. این روش‌ها ایمن‌تر هستند و به طور مؤثر علائم بواسیر در کودکان را کاهش می‌دهند.
با این حال، در شرایط نادر که بواسیر دردناک، بزرگ یا همراه با خونریزی باشد، پزشک متخصص اطفال ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
ملین‌های ملایم یا روان‌کننده‌های مدفوع
برای رفع یبوست و کاهش فشار هنگام دفع مدفوع استفاده می‌شوند.
مثال: گلیسیرین، لاکتولوز یا ملین‌های ملایم مخصوص کودکان.
داروهای ضد التهاب یا تسکین‌دهنده درد خفیف
معمولاً به شکل خوراکی و با دوز مخصوص کودک تجویز می‌شوند، نه پماد.
هدف کاهش التهاب و درد کوتاه‌مدت است.
محلول‌ها یا ژل‌های ملایم گیاهی زیر نظر پزشک
گاهی پزشک از ژل‌های حاوی آلوئه‌ورا یا ترکیبات نرم‌کننده برای تسکین التهاب استفاده می‌کند.
استفاده تنها با تجویز و کنترل پزشک مجاز است.
به طور کلی، درمان اصلی بواسیر در کودکان زیر ۲ سال، روش‌های غیر دارویی و مراقبت‌های حمایتی است و داروها فقط در موارد خاص و تحت نظر پزشک متخصص استفاده می‌شوند.
درمان هموروئید کودکان در طب سنتی
در طب سنتی، درمان بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال معمولاً با داروهای موضعی گیاهی و روغن‌های ملایم انجام می‌شود، زیرا استفاده از پمادهای شیمیایی توصیه نمی‌شود. این درمان‌ها بیشتر جنبه تسکینی و ضد التهاب دارند و برای کاهش تورم، خارش و درد بکار می‌روند. برخی از رایج‌ترین موارد شامل:
۱. روغن زیتون
کاربرد: نرم کردن ناحیه مقعد و کاهش التهاب و سوزش.
نحوه مصرف: مقدار کمی روغن زیتون روی ناحیه اطراف مقعد مالیده می‌شود و با دست تمیز به آرامی ماساژ داده می‌شود.
۲. روغن نارگیل
کاربرد: خاصیت ضد التهاب و ضد میکروبی ملایم دارد و پوست حساس کودکان را آرام می‌کند.
نحوه مصرف: مشابه روغن زیتون، روزی ۱–۲ بار روی ناحیه مقعد استفاده می‌شود.
۳. روغن بابونه
کاربرد: کاهش التهاب و درد ناحیه مقعد و تسکین خارش.
نحوه مصرف: چند قطره روغن بابونه را با روغن پایه (مثل روغن زیتون) رقیق کرده و به آرامی روی ناحیه بمالید.
۴. ژل آلوئه‌ورا
کاربرد: آرام‌بخش، ضد التهاب و مرطوب‌کننده پوست.
نحوه مصرف: مقدار کمی ژل تازه یا آماده مخصوص پوست حساس روی ناحیه ملتهب استفاده می‌شود.
نکات مهم:
قبل از استفاده از روش‌های طب سنتی برای درمان بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- تست حساسیت: قبل از استفاده از هر روغن یا ژل جدید، مقدار کمی روی پوست کودک امتحان شود تا حساسیت ایجاد نکند.
- استفاده ملایم: مالش یا فشار شدید ممنوع است و فقط سطح پوست را به آرامی چرب کنید.
- مشورت با پزشک: حتی در استفاده از داروهای گیاهی، بهتر است با پزشک متخصص اطفال مشورت شود تا در صورت وجود خونریزی یا تورم شدید، درمان مناسب انجام شود.
پیشگیری از بروز هموروئید در کودکان
شما می‌توانید با چند روش ساده از بروز بواسیر در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال جلوگیری کنید.
- تغذیه مناسب و مصرف مایعات کافی برای پیشگیری از یبوست
- استفاده از پوشک مناسب و تعویض به موقع
- ماساژ ملایم شکم و فعالیت بدنی سبک در کودکان بزرگ‌تر
سخن پایانی
هرچند بواسیر در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال نادر است، اما آگاهی والدین درباره علائم و روش‌های پیشگیری و درمان آن اهمیت زیادی دارد. در صورت مشاهده خونریزی مقعدی یا توده‌های مشکوک، حتماً کودک را نزد پزشک متخصص ببرید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
