نکات مهم تربیت فرزند، راه های عالی
چطور می توانید فرزندتان را تربیت کنید تا او بتواند در خانه و در اجتماع خوب عمل کند؟
چطور می توانید فرزندتان را تربیت کنید تا او بتواند در خانه و در اجتماع خوب عمل کند؟ همه والدین می خواهند فرزندانشان شاد و مودب باشند، دیگران به آن ها احترام بگذارند و به عنوان بزرگسالانی خوش رفتار جایگاه خود را در دنیا پیدا کنند. هیچ کس نمی خواهد به خاطر داشتن بچه ای لوس سرزنش بشود.
اما گاهی اوقات به نظر می رسد که این هدف ها خیلی دور از رفتار کنونی فرزندتان هستند. در مورد موانع رفتار خوب، تکنیک های اثربخش تادیب و زمان کمک گرفتن در خصوص الگوهای رفتاری خطرناک مطالعه کنید.
تربیت کردن چیست؟
تربیت کردن فرایند یاد دادن این موضوع به کودک است که چه رفتارهایی قابل قبول و چه رفتارهایی غیرقابل قبول هستند. به عبارت دیگر، تربیت به کودک یاد می دهد قواعد و قوانین را رعایت کند. تربیت شامل تنبیه، مثل اجازه ندادن برای بازی و مهم تر از آن شامل پاداش است. مسئله خیلی ساده به نظر می رسد، اما همه والدین گاهی اوقات از موضوعات مربوط به کودک و تربیت او درمانده می شوند.
موانع رفتار خوب- والدین در زمان یاد دادن رفتار خوب به فرزندانشان با چندین مانع مواجه می شوند. شما چند تا از این موانع را تجربه کرده اید؟
بچه هایی که گستاخ و بی اعتنا هستند: "باید هر چیز را صد بار بگویم!"
بچه هایی که حرف گوش می کنند اما سرپیچی می کنند یا عمدا از درخواست شما برای داشتن رفتار خوب نافرمانی می کنند.
چالش برقرار کردن انضباط را بپذیرید- مسئولیت شما به عنوان پدر یا مادر کمک به فرزندتان برای داشتن اعتماد به نفس، مودب بودن و خوددار بودن است. اقوام، مدارس، مساجد، درمانگرها، متخصصان مراقبت های بهداشتی و دیگران می توانند در این کار به شما کمک کنند. اما مسئولیت اصلی تربیت کودک به عهده والدین است.
با این چالش چطور پیش می روید؟ به سبکی که در حال حاضر برای تربیت کودک دارید و این که چطور از نظم و ترتیب استفاده می کنید نگاهی داشته باشید. انجمن بهداشت روانی سه سبک پرورش کودک را شرح می دهد:
والدین مقتدر انتظارات و نتیجه های عمل روشن و مشخصی دارند و با فرزند خود مهربان هستند. والدین مقتدر در هنگام پرداختن به چالش های رفتاری، انعطاف پذیری و حل مسئله مشارکتی را در نظر می گیرند. این اثربخش‌ترین شیوه پرورش کودک است.
والدین مستبد انتظارات و نتیجه‌های عمل روشن و مشخصی دارند ولی مهر و عاطفه کمی به فرزند خود نشان می دهند. این والدین چیزهایی مثل این را می گویند "چون من مادر هستم می گویم این طور است." این شیوه تربیت اثربخشی کمتری دارد.
والدین سهل انگار محبت زیادی به بچه های خود نشان می دهند اما نظم و انضباط کمی ایجاد می کنند. این شیوه تربیت اثربخشی کمتری دارد.
انتخاب تکنیک های تربیت- تکنیک های تربیتی که انتخاب می کنید به نوع رفتار نامناسبی که کودک از خود نشان می دهد، سن کودک، خلق و خوی کودک و سبک پرورش کودکتان بستگی دارد. آکادمی متخصصان کودک، انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان و انجمن ملی بهداشت روانی تکنیک های زیر را توصیه می کنند:
پاداش دادن به رفتار خوب- قدردانی از رفتار خوب بهترین راه تشویق کودک به ادامه آن رفتار است. به عبارت دیگر، "مچ او را در زمان انجام کار خوب بگیرید". وقتی فرزندتان رفتاری را که شما می خواستید نشان می دهد او را تحسین کنید.
پیامدهای طبیعی رفتار- کودکتان کار اشتباهی انجام می دهد و شما کاری می کنید که نتیجه آن رفتار را تجربه کند. نیازی نیست "سخنرانی" کنید. کودک نمی تواند برای اتفاقی که افتاده است شما را سرزنش کند. برای مثال، اگر فرزندتان از روی عمد یکی از اسباب بازی هایش را شکست دیگر آن اسباب بازی را برای بازی کردن ندارد.
وقتی به نظر می رسد بچه ها هشدارهایی را که در مورد نتیجه طبیعی رفتارشان داده می شود نمی شنوند، پیامد طبیعی رفتار به خوبی عمل می کند. در هرصورت مطمئن شوید که نتیجه ای که کودک در نتیجه رفتارش تجربه می کند خطرناک نیست.
پیامدهای منطقی- این تکنیک شبیه به پیامدهای طبیعی است اما ایجاب می کند به فرزندتان توضیح بدهید رفتار غیرقابل قبول چه پیامدهایی خواهد داشت. پیامد رابطه مستقیم با رفتار دارد. برای مثال، به فرزندتان می گوئید اگر اسباب بازی هایش را جمع نکند به مدت یک هفته اسباب بازی ها را به او نمی دهید.
گرفتن امتیازها- گاهی اوقات یک رفتار بد پیامد طبیعی یا منطقی ندارد یا شما وقت ندارید برای پیدا کردن چنین پیامدی فکر کنید. در این صورت ممکن است پیامد یک رفتار غیر قابل قبول گرفتن امتیازی از کودک باشد. برای مثال، اگر یک کودک دبستانی تکالیف مدرسه اش را به موقع انجام نداد، می توانید بعدازظهر مانع از تلویزیون نگاه کردن او بشوید. اگر امتیاز ویژگی های زیر را داشته باشد این تکنیک تربیتی به بهترین وجه عمل می کند:
به گونه ای مرتبط به رفتار نادرست کودک باشد.
چیزی باشد که برای کودک ارزش دارد.
بعد از سرزدن رفتار نامناسب در اسرع وقت از کودک گرفته شود (مخصوصاً برای بچه های کوچک تر).
تنبیه بدنی چطور است؟-آکادمی متخصصان کودک و انجمن های سلامت روانی تنبیه بدنی را توصیه نمی کنند. چرا؟ عمدتا به این دلیل که تکنیک های تربیتی غیربدنی پیامدهای منفی کمتری دارند و کارایی بیشتری دارند. به نظر آکادمی متخصصان کودک، ممکن است تنبیه بدنی باعث ایجاد مشکلات زیر بشود:
تنبیه بدنی بچه ها را پرخاشگرتر می کند.
ممکن است تنبیه بدنی خشونت بیشتری پیدا کند و به کودک آسیب برساند.
ممکن است تنبیه بدنی باعث شود بچه ها فکر کنند رساندن آسیب فیزیکی به فردی که دوستش داریم اشکالی ندارد.
نکاتی برای حفظ نظم و انضباط- استفاده از هر تکنیک تربیتی را که انتخاب کنید، با به خاطر داشتن نکات زیر می توانید آن تکنیک را اثربخش تر کنید:
تکنیک های تربیتی خود را با خلق و خوی فرزندتان تطبیق بدهید.
کلید تربیت موفق این است که بفهمید فرزندتان چه کسی است و خلق و خوی او چیست و با در نظر گرفتن استعدادها و گرایشات فرزندتان با تربیت خود به او کمک کنید به پتانسیل خود برسد. اما هدف شما نباید تبدیل کردن او به فردی باشد که نیست (برای مثال تبدیل کردن کودکی پر شور و هیجان به کودکی آرام و موقر).
برنامه تربیتی خود را بیان کنید.
تکنیک های تربیتی نباید بی مقدمه و ناگهانی اجرا شوند، مخصوصا اگر مورد جدیدی را امتحان می کنید. در مورد بچه هایی که برای فهمیدن مطلب به اندازه کافی بزرگ هستند، در گفتگویی برنامه ریزی شده (نه در اوج مشکل) تکنیک مورد استفاده خود را توضیح بدهید، دلیل استفاده از آن را بگوئید و بگوئید می خواهید این تکنیک چه نتیجه ای داشته باشد. می توان بچه های بزرگ تر را در انتخاب پاداش ها و پیامدهای رفتاری مناسب دخیل کرد.
به فرزندتان احترام بگذارید- اگر به فرزندتان احترام بگذارید -حتی وقتی او را تربیت می کنید- او به احتمال بیشتری به شما، اعضای دیگر خانواده و افراد دیگر در زندگی خود احترام می گذارد. اگر کنترل خود را از دست دادید یا با بی احترامی واکنش بیش از حد لازم نشان دادید، عذرخواهی کنید. همانطوری رفتار کنید که دوست دارید فرزندتان رفتار کند.
پیگیر و ثابت قدم باشید- اگر یک تکنیک را به طور مستمر اجرا نکنید یا بدون هیچ تناقضی پیامدهای رفتاری را اجرا نکنید، آن تکنیک موفق نخواهد بود. برای مثال اگر به کودک بگوئید یک هفته اسباب بازی هایش را به او نمی دهید در صورتی که رفتار بد کودک ادامه پیدا کرد اسباب بازی ها را از او بگیرید.
در صورتی که کودک در جمع یا مکان های عمومی رفتار بدی داشت قواعد و قوانین تربیتی خود را نشکنید، مثل وقتی که کودک در زمان خرید بدخلقی می کند. اگر در این شرایط تسلیم خواسته های کودک بشوید بدخلقی او ادامه پیدا خواهد کرد.
سعی کنید اهداف و تکنیک‌هایتان را در طی زمان نامتناقض نگه دارید. اگر بیش از یک فرد بزرگسال مسئول تربیت کودک است، افراد مسئول باید در خصوص راهکارهای تربیتی مورد استفاده خود توافق قطعی داشته باشند.
وقتی انجام شد، انجام شد- بعد از تمام شدن پیامد کار یا گذشت زمان، از کودک نخواهید عذرخواهی بکند یا در مورد رفتاری که داشته است سخنرانی نکنید. به فرزندتان کمک کنید به کار و فعالیت مناسبی برگردد.
بفهمید برای رشد و پیشرفت فرزندتان چه چیزی مناسب است- قبل از تربیت کودک، مطمئن شوید کودک چیزی را که از او خواسته اید واقعا فهمیده است. گاهی اوقات والدین رفتارهایی را از کودک می خواهند که فراتر از توانایی او هستند. مانند مهارت های دیگر زندگی، اغلب اوقات رفتارها با رشد کردن و بزرگ شدن ایجاد می شوند.
به دنبال "علت" رفتارها بگردید- اگر رفتار نامناسبی را در کودک مشاهده کردید بخشی از راه حل مسئله پیدا کردن علت های آن رفتار است. برای مثال شاید فرزندتان از چیز دیگری مثل رفتن دوستش به شهری دیگر ناراحت است. شاید فرزندتان روز بدی را در مدرسه گذرانده است. شاید فرزندتان به خاطر مشکلات خانوادگی استرس دارد. شاید خسته یا گرسنه است. این توضیحات رفتار کودک را توجیه نمی کنند اما تلاش برای فهمیدن علت بروز رفتار بد می تواند به شما و فرزندتان کمک کند راه حل هایی برای بروز دوباره و دوباره رفتار نامناسب او پیدا کنید.
به خودتان استراحت بدهید- حتی اگر بهترین تکنیک های تربیتی و سبک پرورش کودک را داشته باشید، بعضی روزها به نظر می رسد هیچ کاری اثر ندارد. یا شاید شما هم روز بدی را گذرانده‌اید. پرورش مهارت های تربیت مثبت وقت و تلاش زیادی می خواهد. اگر احساس می کنید اشتباه کرده اید، صادق باشید. از فرزندتان عذرخواهی کنید و به او توضیح بدهید چطور قصد دارید دفعه بعد واکنش خود را تغییر بدهید.
بدانید چه وقت و از کجا کمک بخواهید- ممکن است گاهی اوقات ندانید برای کمک به فرزندتان در یادگیری رفتار مناسب باید چه کار بکنید. ممکن است تمام تکنیک ها را امتحان کرده و به نتیجه نرسیده باشید. یا ممکن است ندانید چطور از کاری که در حال حاضر انجام می دهید به کاری بپردازید که اثربخشی بیشتری خواهد داشت. هربار که در مورد رفتار و تربیت فرزندتان سوال داشتید، او سوالتان را از دکتر او بپرسید.
به علاوه، اگر هر یک از موارد زیر را مشاهده کردید از یک متخصص سلامت روانی کمک بخواهید:
بی احترامی مستمر به تمام بزرگسالان: والدین، معلم ها و افراد بزرگسال دیگر
رفتار پرخاشگرانه یا مخرب
نشانه های افسردگی، مثل احساس غم و بی نشاطی برای مدت زمانی طولانی، نداشتن دوست، یا تهدید به خودکشی
اگر فرزندتان یا اعضای دیگر خانواده تان برای مقابله با استرس یا مشکلات دیگر در زندگی خود مواد مخدر یا مشروبات الکلی مصرف می کنند.
منبع:
سلامت بانک
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼