بازی فعالیتی طبیعی ، شگفت انگیز و بسیار پررمز و راز است . بازی وسیله ای برای بیان احساسات ، برقراری روابط ، توصیف تجربیات ، آشکار کردن آرزوها و خودشکوفایی است و از آن جایی که کودکان نسبت به بزرگترها قابلیت کلامی و شناختی کم تری در بیان احساسات خود دارند ، بازی برای آن ها یک وسیله ی ارتباطی و عینی برای برخورد با مشکلات ، کنار آمدن با آن ها و فهم دنیای اطراف است .
بازی یک فعالیت ذاتی ست که در همه ی کودکان وجود دارد و اغلب به خاطر خودش انجام می شود نه برای رسیدن به چیز دیگر . این فعالیت، اختیاری ، خود انگیخته و لذت بخش است ؛ لذا مسابقه دادن با کودک که در آن امکان باخت وجود دارد ، در تعریف بازی درمانی قرار نمی گیرد .
اهمیت و ارزش بازی
بازی کردن کودک مساوی با صحبت کردن بزرگسالان و اسباب بازی های او ، کلمات کودک هستند .
بازی یکی از نیازهای اساسی کودکان به شمار می رود که علاوه بر سرگرم کردن ، کارکردهای مهم دیگری دارد که او را برای ورود به زندگی بزرگسالی آماده می کند .
۱ ) کودک برای اینکه عضلات خود را رشد و پرورش دهد و تمام قسمت های بدنش ورزیده گردد باید بازی کند .
۲ ) بازی باعث به کار انداختن نیروهای ذهنی در کودک می شود ، او را کمک می کند که توانایی هایش را بیازماید و هم چنین در حین بازی یاد می گیرد که میان واقعیت و خیال فرق گذارد .
۳ ) او در خلال بازی یاد می گیرد که چگونه دیگران را در هنگام بازی ، در وسایل و فعالیت خود سهیم کند و از این طریق قدرت سازماندهی و برنامه ریزی اجتماعی پیدا می کند .
انواع بازی
بازی فعال :
این بازی ها برای رشد فیزیکی کودک بسیار مهم است . کودک از طریق این بازی ها به تمرین مهارت هایی چون نشستن ، خزیدن و … می پردازد . بازی فعال و پر جنب و جوش است و کودک را وادار به حرکت می کند .
بازی های مهارتی و اکتشافی :
این بازی ها کودک را وادار می کند تا در پیرامون خود جست و جو کرده و از طریق حواس خود ( بینایی و شنوایی ) ویژگی های محیط خود را کشف کنند .
بازی های تقلیدی :
این بازی ها نشان می دهد که کودک کارهای گوناگون را مشاهده می کند و تکراری شدن آن ها را تشخیص می دهد و نتیجه گیری می کند که این فعالیت ها از اهمیت بالایی برخوردار است .
بازی نقش :
کودکان از طریق بازی های تقلیدی کم کم یاد می گیرند خودشان را نقش اصلی آن بدانند و خودشان آن را بازی کنند . مثلا خود را در نقش پدر یا مادر عروسک قرار می دهند .
بازی های با قاعده :
این بازی ها معمولا گروهی انجام می شود و کودک از این طریق ، رعایت نوبت ، همکاری و تعاون ، درک دیگران را می آموزد .
انواع بازی درمانی کودکان :
بازی درمانی فعال :
در این نوع بازی درمانی ، روانشناس کودک ، از قبل با توجه به مشکل کودک بازی ها را طراحی و انتخاب می کند .
بازی درمانی غیر فعال :
بازی درمانی کودک محور یکی از این انواع بازی درمانی است که کودک به صورت خودانگیخته بازی ها را خودش انتخاب می کند و همین انتخاب ها برای روانشناس کودک ، ارزش درمانی دارد .
نقش درمانی بازی کودکان
وقتی کودکان نمی توانند تفکرات و احساسات خود را به روشنی و وضوح برای دیگران توصیف کنند ، اغلب ادراک ، تجربیات ، ترس ها و آرزوهایشان را در خلال بازی درمانی نشان می دهند و این بهترین وسیله برای ورود به دنیای کودک است .
بازی درمانی فرصتی را فراهم می کند تا بتواند نگرانی ها و نارضایتی هایش از محیط را تخلیه و عواطف خود را بیان کند .
از طریق بازی درمانی می توان مهارت هایی مانند کنترل خشم ، خود کنترلی ، عزت نفس ، حل مسئله ، استقلال را در کودکان ایجاد کرد و به درمان افسردگی ، درمان اضطراب ، درمان وسواس و دیگر مشکلات بالینی کودک پرداخت .
شن بازی و خمیر بازی دو بازی موثر در درمان وسواس کودکان ، بادکنک و نردبان احساس دو بازی موثر در درمان اضطراب و افسردگی کودکان ، پازل و ماز دو بازی موثر در درمان بیش فعالی هستند و روانشناس کودک در اتاق بازی درمانی می تواند از انواع بازی ها برای بررسی و درمان مشکلات کودکان استفاده کند .
بازی کردن روانشناسان با کودکان یک روش درمانی برای رفع مشکلات کودک
طبق نتایج تحقیقات به عمل آمده ، کودکان با روانشناسان بازی درمانگر رابطه ی خوبی برقرار می کنند و در این روش درمانی ، بسیاری از مشکلات کودکان قابل حل است . البته روانشناسان کودک بر این باورند ؛ بازی درمانی کودکان به عنوان یکی از روش های کمکی در درمان کودکان مورد استفاده قرار می گیرد و باید حتما تحت نظر متخصص کودک و نوجوان انجام شود . مرکز مشاوره کودکان این امکان را فراهم می کند از طریق مشاوره تلفنی با بهترین روانشناسان در این حوزه ارتباط برقرار کنید و نسبت به رفع مشکلات کودک خود اقدام کنید .
منبع:
هیروو