تک فرزندی یعنی، تا ابد تنهایی

در خانواده های تک فرزندی نیاز به همبازی مشکلی است که کودک را ممکن است دچار مشکل ناسازگاری کند. مشاور تربیتی خانم فریبا علیزاده به پرسش یکی از کاربران در این مورد پاسخ داده است و راهکارهایی را برای رفع این نوع ناسازگاری ها مطرح نموده است.

امروزه به دلیل تک فرزندی و کم جمعیت بودن خانواده و توجه بیش از حد به تنها فرزند ، عدم سازگاری درکودکان زیاد دیده می شود. در واقع تنهایی از یک طرف و یاد نگرفتن زندگی جمعی و به اشتراک گذاشتن امکانات و وسایل و … از سوی دیگر مشکل این بچه هاست که اگر به آن توجه بموقع نشود می تواند در بزرگسالی هم برای این افراد مشکل آفرین باشد.

سوال:

سلام خانمی هستم ۲۷ ساله ، شش ساله ازدواج کردم و یک دختر پنج ساله دارم که دائم در حال گریه و نق زدن هست که از خانه بیرون برود تا با بچه های خواهر و برادرم بازی کند. ناگفته نماند همه آنها فرزند دوم آوردند. دختر من خیلی احساس تنهایی می کند و بارها درخواست خواهر و برادر کرده به حدی روی این موضوع عصبی شده که از دوست داشتن زیاد به بچه های کوچک حمله می کند. با توجه به موقعیت اقتصادی مان آمادگی بچه دار شدن مجدد را ندارم. لطفا راهنمایی کنید چه کار کنم واقعا دخترم اذیت میشه .

پاسخ :

با سلام خدمت دوست عزیز

با توجه به مسئله ای که شما دارید در اینجا خیلی کلی شرایط را عنوان کردید و از رابطه خودتان با دخترتان هیچ صحبتی نکردید ولی از گفته هایت ان می شود این طور برداشت کرد که رابطه خوبی با دخترتان ندارید و خیلی نتوانسته اید نیازهای عاطفی فرزندتان را تامین کنید به همین دلیل به بیرون از خانه پناه برده است .

پس توصیه ما به شما این در نظر گرفتن این موارد است برا حل مشکل ناسازگاری دخترتان:

۱- ارتباط عاطفی تان را با دخترتان بهتر کنید و بیشتر برایش وقت و زمان بگذارید و نیازهای مربوط به بازی کردن در فرزند خود را برطرف کنید.

۲- بهتر است که خودتان او را به محیط های اجتماعی سالم مثل مهدکودک و پارک ببرید .

۳- در طی روز ، برایش زمانی را در نظر بگیرید و با او در منزل بازی کنید .

بازی والدین با کودک

بازی کردن پدر و مادر با کودکان خود یکی از تاثیرگذارترین راه های ابراز محبت است . بازی کودکان با والدین خود به دو شکل صورت می گیرد : یکی اینکه والدین وسیله بازی کودک هستند و دیگر اینکه خود با بچه بازی کنند .

لذتی که بچه ها با همبازی شدن با والدین شان کسب می کنند وصف ناشدنی است . شاید والدینی که بیش از یک فرزند دارند، گمان کنند بچه ها نیازی به بازی با آنها ندارند . والدین گاهی از اجبار و اصرار کودکان تن به بازی با آنان می دهند و گاهی از روی میل و علاقه . گاهی والدین بازی را پیشنهاد می دهند و گاهی بچه ها ،گاهی یکی از والدین در بازی مشارکت می کند و گاهی هر دو آنها . اینها باعث می شود لذت کودک از بازی با والدین در موقعیت های مختلفی قرار بگیرد .

اگر پدر و مادری هر دو به صورت فعال و از روی رغبت و علاقه ( نه از سر اجبار و اصرار کودک ) به بازی با کودک مشغول شوند و در عین حال فعالانه با او کودکی کنند ، لذت خوبی برای کودک ایجاد می شود که بالاترین پیام محبت به کودک است و بهترین رابطه عاطفی را بین کودک و والدین شکل می دهد . در واقع هیجان و اشتیاق پدر و مادر یکی از اصلی ترین عوامل لذت بردن از بازی است . در بازی هایی که به اجبار کودک و با بی میلی والدین انجام می شود ، پیام های منفی موجب فاصله گرفتن عاطفی کودک از والدین می شود . پیام منفی این نوع بازی این است من حوصله تو را ندارم و از آن بدتر من تو را دوست ندارم .

کاش فهم بچه ها را باور کنیم . شاید آنان نتوانند این پیام ها را در قالب واژه ها درک کنند ، اما احساسی که در آنها ایجاد می شود مفهوم اش همین است . مشارکت پدر و مادر با هم در بازی کودک باعث می شود او احساس امنیت کند . زیرا یکی از اصلی ترین عوامل احساس امنیت کودک در خانه ، شاد بودن و رابطه عاطفی بین همه اعضای خانواده است .

راهکارهایی برای رفع ناسازگاری کودک

برای رفع ناسزاگاری کودکان والدین باید به این نکات توجه کنند:

-کودکان در سنین پایین و زیر پنج سال غالبا معنی اشتراک را نمی دانند و به همین دلیل حاضر به دادن اسباب بازی خود با دیگران نیستند و باید این مسئله را برای آنها توضیح داده و در رفتار خود اشتراک و استفاده از وسایل را به آنها نشان دهیم.

-گاهی اوقات این عدم آگاهی کودک باعث می شود که وسایل بازی طرف مقابل را هم به زور می گیرد و می خواهد متعلق به خودش باشد. پس باید به او آموزش دهیم و ضمن یاد دادن اشتراک و بازی گروهی و دسته جمعی ، در مورد حق تملک در وسایل شخصی با او صحبت کنیم و به او یاد دهیم که حق ندارد وسایل کسی را بدون اجازه و به زور از او بگیرد. همانطور که گفته شد با انجام رفتارهای مناسب می توانیم به او نشان دهیم که خود ما چگونه برای برداشتن وسیله ای که متعلق به ما نیست، اجازه می گیریم و یا وسایل خود را به دیگران می دهیم .

-بسیاری مواقع کودک می خواهد بزرگ بودن خود را با زور و قلدری نشان دهد که در این مواقع باید با مخالفت روبرو شود و بداند با زور نمی تواند چیزی را متعلق به خود کند . قوانینی بگذارید و همه را مجبور به رعایت قانون کرده و فرد خاطی را تنبیه مناسب نمایید .

-بسیاری از کودکان به دلیل عدم مهارت اجتماعی و یا الگوبرداری های نامناسب ، شخصیتی مستبدانه و مخالف پیدا کرده و همیشه می خواهند عقاید خود را به دیگران القا نمایند. بنابراین باید با وارد کردن آنها در جمع وگروه و دادن مسئولیت های مختلف حس قانونمندی و مسئولیت پذیری و همرنگی با جمع را به او آموزش داد.

-گاهی اوقات کودک خشونت خود را در مدرسه ، مهدکودک و بین همسالان نشان می دهد که به این عمل جابجایی می گویند؛ یعنی به دلیل تشنجات و دعواهایی که در خانه وجود دارد و کودک نمی تواند ناراحتی خود را از وضع موجود در خانه نشان دهد، این حالت را در جای دیگری به شکل خشونت و ناسازگاری نشان می دهد .

-اگر در بازی دعوا کنند آنها را جدا کرده و علت را با آرامش از آنها بپرسید اگر عصبانی هستند از آنها بخواهید نشسته ، آرام شده و یا شروع به شمارش کنند تا آرام شوند و نفس های عمیق بکشند و اگر بر سر نوبت دعوا شده خودتان بازی را نوبتی کنید و در صورت رعایت نوبت تشویقش نمایید و در غیر این صورت مانع ادامه بازی آنها شوید .

-گاهی اوقات کودکان در جمع های کوچک مثلا دو نفره راحت تر از جمع بزرگتر بازی می کنند. در این صورت تا وقتی که آمادگی پیدا نکرده بگذارید در گروه کوچکتر بازی کند .

-چنانچه مدتی بدون دعوا و مشاجره بازی می کنند، حتما آنها را تشویق کرده و بیان کنید که الان مدتی است باهم دعوا نکردید و تحسین نمایید .

-با بچه ها صحبت کرده و با هم راه حل های مناسب برای رفع دعوا و سازگاری پیدا کنید .

-چنانچه تحسین و تشویق مؤثر نبود، از تدابیر منفی استفاده کنید. مثلا اگر سر تماشای تلویزیون دعوا می کنند، باقی روز آنها را از نگاه کردن تلویزیون محروم کنید .