فیزیوتراپی در دوران بارداری، خطر دارد؟

همان‌گونه که می‌دانید، در دوران بارداری، بدن یک خانم دچار تغییرهایی می‌شود که مهم‌ترین آنها تغییرات هورمونی و فیزیکی است.

درمان با اشعه مادون قرمز یا کیسه‌های گرم و... که گرمای سطحی ایجاد می‌کنند، هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد و در صورتی که فرد مشکل خاصی مثل خونریزی، اختلال عروقی یا بی‌حسی و اختلال حسی نداشته باشد و درمان‌ها به‌طور صحیح استفاده شوند، با ایجاد گرمایی ملایم در ناحیه کمر، گردش خون را بهبود می‌بخشند، گرفتگی عضلات را برطرف می‌کنند و در نتیجه باعث بهبود درد می‌شوند

همان‌گونه که می‌دانید، در دوران بارداری، بدن یک خانم دچار تغییرهایی می‌شود که مهم‌ترین آنها تغییرات هورمونی و فیزیکی است که در ماه‌های اول باعث تغییر در قوام لیگامان‌ها شده و با شل‌شدن آنها و افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل، بدن آماده می‌شود که تغییرهای دوران بارداری و نگهداری جنین در حال رشد در شکم را تحمل کند اما همین موضوع یکی از مهم‌ترین علل کمردرد در ماه‌های اول بارداری است، همان‌گونه که در دوران قاعدگی نیز به دلیل تغییرهای هورمونی، خانم‌ها کمردرد را به شکل‌های مختلف تجربه می‌کنند.

از طرفی با رشد جنین به دلیل قرار گرفتن‌اش در قسمت جلویی فقرات کمری، مرکز ثقل بدن مادر عوض می‌شود و این عامل همراه تغییرهایی که در اثر شلی لیگامان‌ها در مفاصل ایجاد شده بود، عامل بروز کمردردهای ۳ ماهه آخر است.

پژوهش اخیری که توسط دکتر نورالدین نخستین انصاری و همکارانشان در گروه فیزیوتراپی دانشگاه تهران در رابطه با شیوع کمردرد در دوران بارداری و بررسی عوامل خطر آن انجام شد، نشان داده بروز کمردرد در مادرانی که در دوران قاعدگی کمردرد داشته‌اند، بیشتر است.

تحقیقات انجام‌شده در کشورهای مختلف و همچنین کشور ما نشان داده که به‌طور میانگین، بیش از ۵۰ درصد خانم‌های باردار، دچار کمردرد (اغلب با شدت متوسط) می‌شوند و پژوهشی که در سال ۲۰۱۲ در آمریکا انجام شد، نشان داد که از این بین، حدود ۶۰ درصد افراد، در فعالیت‌های روزمره و شغلی خود مشکلاتی را تجربه خواهند کرد.

پس خانم‌ها نباید با بروز کمردرد نگران شوند، زیرا کمردرد دوران بارداری مشکل شایعی است و تحقیقات می‌گوید با توجه به علت کمردرد این افراد که بیشتر شامل تغییرهای فیزیکی است با انجام تمرین‌های مناسب و اصلاح وضعیت بدن و فعالیت صحیح، می‌توان آنها را برطرف کرد و در این راه فیزیوتراپی، رکن اصلی درمان است و مادر را از دارودرمانی و درمان‌های ضددرد اضافی بی‌نیاز می‌کند.

تحقیقات محققان و تجربه سال‌ها کار ما، نشان می‌دهد فیزیوتراپی در این دوران، نه‌تنها ضرر ندارد، بلکه مفید هم هست و حتی اگر به موقع شروع شود، می‌تواند از بروز کمردرد جلوگیری کند.

فیزیوتراپی اشعه ندارد

بیشتر خانم‌ها و خانواده‌هایشان نگران اشعه‌ای که در کارهای درمانی استفاده می‌شود، هستند.

باید اصلاح کنم آنچه به‌عنوان اشعه مطرح می‌شود، طیف وسیعی از درمان‌های فیزیوتراپی است که اصطلاح تخصصی آن الکتروتراپی است و شامل موارد مختلفی مثل امواج ماورای ‌صوت (اولتراسوند)، تحریک‌های الکتریکی از طریق پوست و درمان‌های گرمایی مثل اشعه مادون قرمز و کیسه‌های گرمای مرطوب و... است.

این روش‌ها اگر مادر مشکل خاصی مثل خونریزی‌های غیرعادی، تومور و... نداشته باشد و در موضعی غیر از ناحیه شکم و اطراف رحم استفاده شوند، بالقوه هیچ تاثیر سوئی ندارند و اساسا ویژگی مهم درمان‌های فیزیوتراپی همین است که چون به‌طور موضعی استفاده می‌شوند و اثرهای موضعی دارند، اغلب ایمن و بی‌خطر هستند.

با این وجود، در درمان‌هایی مانند امواج ماورای صوت که اثر عمقی‌تری دارند، بهتر است احتیاط شود و در ناحیه کمر استفاده نشوند.

البته شواهدی برای خطرناک‌بودن و باعث سقط شدن در دوران بارداری برای آنها گزارش نشده ولی معمولا این تکنیک‌های درمانی استفاده نمی‌شود.

تحریک‌های الکتریکی که به‌عنوان درمان ضددرد استفاده می‌شوند نیز اساسا در ناحیه شکم یا مناطقی که بتوانند باعث انقباض رحم بشوند، نباید به کار بروند.

همچنین در نقاط خاص، طب‌سوزنی که می‌تواند رحم را تحت‌تاثیر قرار بدهد نباید استفاده شوند.

اگر هم در موضعی از آنها استفاده و انقباض رحم ایجاد شد باید سریعا متوقف شوند ولی در سایر نواحی بدن یا در ناحیه کمر با شدت‌های خیلی کم و با شرایط خاص می‌توان از جریان‌هایی که به «تنس» موسوم‌اند برای کاهش درد استفاده کرد.

گرما‌درمانی در فیزیوتراپی

ماساژ ملایم و تمرین‌های اختصاصی که توسط متخصص فیزیوتراپی آموزش داده می‌شوند و با شدت کم انجام می‌شوند اثر سوء ندارد و می‌توان گفت درمان اصلی در این بیماران محسوب می‌شود.

توصیه می‌کنم خانم‌های باردار در صورت اطمینان از نداشتن مشکلاتی که برخی از آنها در بالا ذکر شد، به کلینیک‌های فیزیوتراپی مراجعه و آموزش‌های لازم را دریافت کنند و بدون هیچ نگرانی از خدمات فیزیوتراپی بهره‌مند شوند.

منبع: تا سلامتی