اصول فرزند پروری موفق، والدین بخوانند

این پندار غلط است چون یکی پسر است و دیگری دختر، بنابراین باید تعلیم و تربیت متفاوتی داشته باشند.

به جز در موارد جوراب که عبارت یک اندازه برای همه در آن کمی کاربرد دارد و البته آن هم اغلب نادرست است کمتر می توان آن عبارت را برای انسان ها به کار برد.

این گفته ارتباطی به پدر و مادر شایسته بودن ندارد و این درست است که اصول فرزندپروری شایسته برای همه کاربرد دارد؛ با این حال شیوۀ عملکرد این اصول باید به سن، شخصیت، علائق و شرایط هر کودک سازگار شود.

هرگز نباید هیچ یک از اصول را تغییر داد بلکه باید آنها را متناسب با خصوصیات شخصی هر کودک به کار برد. این اصل که با هر کودک باید در مقام موجودی منحصر به فرد رفتار شود حقیقتی است که اگر بیش از یک فرزند داشته باشید باز هم درست است.

هیچ منطق و شواهدی برای این الزام که با همۀ کودکان خانواده رفتاری یکسان در پیش گرفت وجود ندارد. خواهرها و برادرهای هر خانواده از نظر شخصیت و استعداد و خواسته ها با هم متفاوتند و این عوامل را باید در رفتار با آنان در نظر داشت.

باز هم تاکید می کنیم فقط اصول اساسی را دنبال کنید ولی آنها را طوری تطبیق دهید که با هر فرزند تناسب داشته باشد. طبق یکی از اصول اساسی فرزندداری شایسته، بچه ها در همۀ سنین باید نظم و حدود داشته باشند. ولی مقررات شما برای فرزندان خودتان بسته به سن و میزان عقل و درایت هر یک بایستی متفاوت باشد.

مثلاً فرزندی که در انجام تکالیف مشکل دارد نسبت به برادر یا خواهری که بدون هیچ محرک خارجی سر وقت تکالیفش را تمام می کند، به نظارت بیشتر نیاز دارد.

کودکان برای انجام تکالیفشان باید قواعدی داشته باشند، ولی برای فرزند اول که تکالیفش را راحت انجام نمی دهد نسبت به دومی، باید جدی تر باشیم. به همین ترتیب فرزند بزرگتر ممکن است راحت تر از فرزند کوچک تر بتواند ساعت خواب را رعایت کند، بنابراین بهتر است هر یک متناسب با حال خود عمل کند.

وقتی علت را توضیح بدهیم و تفاوت مقررات بر مبنای تفاوت بین بچه ها باشد (که رفتار کاملاً متفاوت را توجیه کند)، تعیین قواعد کمی متفاوت برای بچه های متفاوت خانواده مورد قبول خودشان قرار می گیرد. (درست نیست که فقط به خاطر یکنواخت بودن، قواعد یکسان داشته باشیم؛ تعیین مقررات متفاوت به خاطر متفاوت بودن نیز بی معناست).

وقتی مقررات در خانۀ شما بر مبنای سن کودکان استوار شود، توضیح به فرزند کوچکتر به این معنی که وقتی به سن بزرگترها برسد می تواند رفتار مشابهی را انتظار داشته باشد معمولاً مثمر ثمر می شود.

اگر منطق مقررات گوناگون بر مبنای شرایطی است که برای فرزندان درگیر آشکار نیست، منطق یاد شده را توضیح دهید. (تو در ترم گذشته خیلی خوب کار نکردی، و به همین دلیل به اندازۀ خواهرت اجازۀ بیرون رفتن نداری، به محض اینکه نمراتت بهتر شود، شرایط مثل سابق می شود).

والدین اغلب توانایی فرزندشان را برای فهم تصمیم تفاوت رفتاری بین آنها دست کم می گیرند و فکر می کنند کودکان فقط با رفتار یکسان راضی می شوند.

وقتی بچه ها به شش یا هفت سالگی می رسند، بیش از برابری، نگرانِ عدالت هستند و می فهمند که برقراری عدالت گاهی مستلزم رفتارهای متفاوت است. رنجش کودکان بیشتر در شرایطی است که نحوۀ رفتار با آنها متفاوت و هم ناعادلانه باشد.

به جای وادار کردن کودک به تبعیت از قالب ها، باید در جهتی که خودش می خواهد رشد کند هدایت شود. درست است که فرزندتان باید راه هایی را که شما می خواهید به آنها گرایش پیدا کند، بشناسد ولی اگر خودش بخواهد الگوی شما را دنبال نکند، باید آزاد باشد، زیرا بیش از هر چیز نیاز دارد که خودش باشد.

مثلاً ممکن است ورزشکار پر شوری باشید، اما او ترجیح دهد وقتش را صرف کارهای دیگری بکند. شاید خودتان در دورۀ دبستان، رهبر گروه همسالان خود بوده اید با این حال فرزندتان درون گرا باشد. پس شاید وقتی بفهمید هنرمند آرامی پرورش داده اید نه ورزشکار پرهیاهو، دچار شگفتی شوید؛ باید بدانید متعجب شدن با ناامید شدن تفاوت زیادی دارد.

والدین رؤیاهایی در مورد شغل آیندۀ فرزندشان در سر می پرورانند و همین انتظار هم می رود، به شرط اینکه آنها را فقط رؤیا بدانید نه طرح های اجرایی با پایه های محکم.

وظیفۀ والدین این است که فرزندتان استعدادهایش را بشناسد و گسترش دهد و توانمندی هایش را دنبال کند، بی توجه به اینکه با انتظارات شما مطابقت دارد یا نه.

کاری نکنید از اینکه نتوانسته خود به شکلی که شما برایش در ذهن داشته اید برسد، خودش را گناهکار بداند. در حقیقت دلتان می خواهد به آنچه که وجود دارد ببالد نه اینکه از نا امید کردن والدینش شرمسار باشد.

گاهی اوقات فرزندان ما انتظاراتمان را برآورده می سازند؛ گاهی از آن هم فراتر می روند، گاهی هم از آن باز می مانند. با این همه اغلب اوقات آنان راهی متفاوت با آنچه برایشان تجسم کرده ایم در پیش می گیرند. گاهی وقتی انتظارات والدین را عملی می کنند، شادمانی و خشنودی والدین بیش از آن می شود که از رشد و بالیدن او پیدا می کردند.

تلاش والدین برای واداشتن فرزندشان به پذیرش الگوهای محبوب خودشان مسائلی به وجود می آورد که در خانه های چند فرزندی ملموس تر است، ینی وقتی یک فرزند طرح والدین را دنبال می کند اما دیگری از این کار سرباز می زند.

عامل دیگری که گاهی به تبعیض فرزندان می انجامد، جنسیت آنها است. رفتار متفاوت با دخترها و پسرها به خاطر جنسیتشان عمل درستی نیست. اگر دختر و پسر شما توانمندی ها و دلبستگی های متفاوتی دارند، این تفاوت می تواند مبنای خوبی برای رفتار متفاوت با آنان باشد.

این پندار غلط است چون یکی پسر است و دیگری دختر، بنابراین باید تعلیم و تربیت متفاوتی داشته باشند. کودک را موجودی یگانه و منحصر به فرد بدانید نه موجودی مذکر یا مؤنث. این امر در خانواده های تک فرزند هم درست است.

در زمینۀ مدرسه نیز با فرزندتان به صورت انسان های منحصر به فرد رفتار شود. در مورد تکالیف مدرسه، باید انتظارات مشخصی از تمام فرزندان داشت، ولی هرچه به توانمندی های فرزندتان بیشتر پی می برید، در انتظارات مزبور بازنگری کنید.

این کار به ویژه در خانواده هایی که بچه هایشان توانایی عقلی بسیار متفاوت دارند، مشکل تر است. نمی توان انتظار داشت کودکی که هوشبهر کمتر از خواهرها و برادرها دارد، همانند آنان نمره بگیرد.

این نکته نیز واقعیت دارد که در محیط های آموزشی یکسان، شکوفا شدن کودکان یکسان نیست. بعضی از آنان به محیط آموزشی با ساختار محکمتر نیاز دارند و بعضی به محیط های آزادتر.

بعضی با مدرسه ای که تاکیدش بر مدرسه است بهتر سازگار می شوند و بعضی با مدرسه ای که به ورزش های رقابتی اهمیت کمتری می دهد. اگر در مورد انتخاب مدرسۀ فرزندتان امکان انتخاب دارید، برای هر یک از آنها بهترین را انتخاب کنید، حتی اگر در مدارس جداگانه باشد.

و بالاخره برای هر فرزند به صورت اختصاصی و خصوصی وقت بگذارید. غالب والدین در اوقاتی که افراد خانواده با هم هستند برای بچه ها وقت می گذارند. گذاشتن وقت برای خانواده مهم است، ولی معمولاً فرزندی که از همه مسلط تر یا از همه نیازمندتر است نحوۀ صرف وقت را تعیین می کند.

البته ایجاد همبستگی خانوادگی کاری بسیار درست است، ولی بچه ها نیاز دارند اوقاتی را هم به صورت خصوصی با والدینشان بگذرانند. آخرین بار چند وقت پیش، چنین فرصتی به فرزندتان اختصاص دادید؟

منحصر به فرد بودن و یگانه بودن فرزندتان را ارج بگذارید. تضمین می کنیم چنین توجه خاصی به فرزندتان، او را در رسیدن به بالندگی یاری می دهد. او یگانه است و مثل دیگران نیست؛ با همین نگاه با او رفتار کنید.

منبع: کودک آنلاین