جفت سر راهی در بارداری، علل و عوارض
وقتی جفت نوزاد به طور ناقص یا کامل گردن زهدان مادر را پر می کند می گویند جفت سر راهی وجود دارد و ممکن است پیش از ولادت یا پس از آن سبب بروز خونروی شدید شود.
وقتی جفت نوزاد به طور ناقص یا کامل گردن زهدان (راه خروجی میان رحم و واژن) مادر را پر می کند می گویند جفت سر راهی PLACENTA PREVIA وجود دارد. جفت سر راهی ممکن است پیش از ولادت یا پس از آن سبب بروز خونروی شدید شود.
کار جفت، تدارک اکسیژن و مواد مغذی برای نوزاد در حال رشد است و مواد زائد را از بدن نوزاد بیرون می آورد. جفت به دیواره رحم چسبیده است و طناب یا بند ناف کودک از جفت خارج می شود. در بسیاری از بارداری ها ، جفت به بالا یا کنار رحم چسبیده است. در جفت سر راهی، جفت به ناحیه پائینی رحم می چسبد.
در صورت وجود جفت سر راهی ، خانم باردار احتمالاً بخشی از دوران بارداری خود را باید در بستر مانده و استراحت کند و احتمالاً برای ولادت نوزاد به رستمی یا سزارین نیاز خواهد داشت.
نشانه ها
شناسه اصلی جفت سرراهی بروز خونروی بدون درد و روشن از راه واژن در نیمه دوم بارداری است. مقدار خونروی ممکن است کم یا بسیار زیاد و سنگین باشد. این خونروی، معمولاً بدون درمان قطع می شود ولی تقریباً همیشه چند روز یا چند هفته بعد بر می گردد. در بعضی خانم ها، انقباضات رحم نیز دیده می شود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت تجربه هر نوع خونروی از مهبل در ثلث دوم یا سوم بارداری ، بلافاصله باید با پزشک تماس گرفت. در صورتی که خونروی شدید باشد باید به درمانگاه اورژانس مراجعه نمود.
علل
جفت در جائی از رحم رشد می کند که جنین کاشته می شود. در صورتی که جنین در بخش زیرین رحم کاشته شود، ممکن است جفت بالای گردن زهدان رشد کرده و جفت سر راهی به وجود می آورد. در صورتی که جفت اندکی دور از گردن زهدان باشد، این وضعیت به علت انبساط رحم و کشیده شدن منطقه چسبیدن جفت به ناحیه بالاتر خود به خود از بین می رود و جفت دور از ناحیه منفذ گردن زهدان قرار می گیرد. اما اگر جفت نزدیک گردن زهدان و بر سر راه خروج قرار داشته باشد، با گذشت زمان رفع نخواهد شد.
در انواع دائمی جفت سر راهی ، موارد زیر دیده می شود:
- وجود جوشگاه ( اسکار) در آستر رحم
- جفت بزرگ ، مانند آنچه که در بارداری چند قلو مشاهده می شود.
- غیر طبیعی بودن شکل رحم
عوامل خطرساز
خانم های بارداری که قبلاً تحت عمل جراحی از جمله جراحی رحم قرار گرفته اند از نظر جفت سر راهی پر خطر تلقی می شوند. مانند خانم هایی که تحت عمل جراحی های زیر قرار گرفته اند:
- سزارین
- جراحی برداشت فیبروئیدهای رحم
- اتساع و کورتاژ (D&C)
جفت سر راهی در گروه خانم های زیر نیز شایع تر است :
- خانم هایی که حداقل یک نوزاد به دنیا آورده اند
- در بارداری قبلی، جفت سر راهی داشته اند.
- دو قلو، سه قلو یا چند قلو باردارند.
- آسیائی ها
- سیگاری ها
عوارض
در صورت وجود جفت سر راهی، پزشک برای کاهش خطر عوارض جدی زیر، خانم باردار و نوزادش را زیر نظر قرار می دهد:
خونروی . یکی از بزرگترین نگرانی ها در جفت سر راهی احتمال بروز خونروی شدید از مهبل ضمن زایمان و ولادت یا چند ساعت نخست پس از ولادت است. خونروی ممکن است آنقدر سنگین باشد که تهدید کننده شود.
ولادت پیش از موعد. خونروی شدید ممکن است پیش از آنکه موعد ولادت نوزاد رسیده باشد به انجام سزارین اورژانس منتهی شود.
آزمون ها و تشخیص
جفت سر راهی یا ضمن ملاقات معمولی پره ناتال یا پس از رویداد خونروی مهبلی با سونوگرافی تشخیص داده می شود.
تشخیص قطعی بیماری مستلزم تلفیق سونوگرافی شکم و سونوگرافی از راه واژن است. در حالت اخیر با قراردادن ترانسدیوسر در واژن از نزدیک محل خونروی پایش می شود. در موارد نادر، برای مشخص شدن محل جفت از تصویر سازی تشدید مغناطیسی (MRI) استفاده می شود.
در صورتی که پزشک به وجود جفت سر راهی شک کند، برای کاهش احتمال خونروی از انجام معاینات مهبلی پرهیز می شود. برای تعیین محل دقیق جفت پیش از وضع حمل ممکن است نیاز به انجام سونو گرافی دیگری باشد. در این حالت ممکن است تپش قلب کودک نیز پیگیری شود.
روش های درمان و داروها
درمان جفت سر راهی به عوامل مختلف بستگی دارد، از جمله :
- مقدار خونروی از مهبل
- قطع خونروی
- مدتی که تا پایان دوره باقی مانده است
- سلامت خانم باردار
- سلامت نوزاد
- وضع قرار جفت و نوزاد
در موارد خونروی اندک یا بدون خونروی
در صورتی که میزان خونروی اندک باشد یا اصولاً خونروی وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک توصیه به استراحت در بستر و در خانه نماید بر حسب شرایط موجود ، ممکن است لازم باشد خانم باردار، بخش اعظم شبانه روز را در بستر بماند و فقط در صورت لزوم بنشیند یا بایستد. نزدیکی در این دوره خطرناک است و سبب بر افروخته شدن شعله خونروی می گردد. معمولاً انجام نرمش نیز محدودیت دارد. در صورت شروع خونروی باید به درمانگاه اورژانس مراجعه کرد.
در صورتی که جفت به طور کامل گردن زهدان را نپوشانده باشد، خانم باردار می تواند به طور معمول واز راه مهبل وضع حمل کند.
در صورتی که خونروی شدید باشد ممکن است به سزارین اورژانس نیاز باشد.
در خونروی سنگین
در صورت خونروی، خانم باردار لازم است در بیمارستان بستری شود ، در صورتی که خونروی شدید باشد، برای جانشینی خون از دست رفته، ممکن است به انتقال خون نیاز باشد. همچنین ممکن است برای پیشگیری از زایمان زودرس، بتوان از مصرف دارو سود برد. به محض آنکه بتوان نوزاد را به سلامت و مطمئن به دنیا آورد، احتمالاً پزشک ،برای انجام عمل رستمی (سزارین) برنامه ریزی خواهد کرد. که البته بهتر است بعد از هفته سی و ششم بارداری باشد. در صورتی که نتوان منتظر ماند، ممکن است زودتر به انجام رستمی نیاز باشد. در این حالت برای تسریع رشد ریه نوزاد به مادر کورتیکوستروئید تجویز می کنند.
در موارد عدم توقف خونروی
در صورتی که خونروی کنترل نشود یا نوزاد دچار اضطرار (دیسترس) باشد، حتی اگر نوزاد زودرس باشد، انجام عمل رستمی ضرورت خواهد یافت.
مقابله و حمایت
بنا به فرض، بارداری را دوره خوش چشم انتظاری می دانند. اما اگر جفت سر راهی تشخیص داده شود، در مورد نحوه تاثیر این حالت بر نوزاد نگرانی به وجود خواهد آمد. به هر حال، در این مورد ، بعضی از راهکارهای زیر کمک کننده است:
آموختن مطالب مربوط به جفت سر راهی
گردآوری اطلاعات در مورد این بیماری به خانم باردار کمک خواهد کرد تا کمتر نگران شود. با پزشک باید سخن گفت، در مورد خود تحقیق باید کرد و با خانم های دیگری که جفت سر راهی داشته اند باید ارتباط بر قرار نمود.
آمادگی برای سزارین
وجود جفت سر راهی از بدنیا آوردن نوزاد از راه مهبل جلوگیری می کند. در صورت نومیدی از زایمان طبیعی، باید به یادداشت که سلامت نوزاد و سلامت مادر با اهمیت تر از روش به دنیا آمدن نوزاد است.
استراحت در بستر به بهترین نحو
در صورتی که پزشک توصیه به استراحت در بستر کرده باشد، با برنامه ریزی تا رسیدن نوزاد، روز خود را باید پر کرد. باید در مورد مراقبت از نوزاد مطلب خواند یا به صورت آنلاین و یا با استفاده از کاتالوگ، مایحتاج نوزاد را خریداری کرد. همچنین می توان از این مدت برای توازن دخل و خرج، سازمان دادن عکس های آلبوم قدیمی یا فرستادن یاد داشت های تشکر به دیگران استفاده نمود.
مراقبت از خود
خانم باردار باید اطراف خود را مملو از اشیائی نماید که سبب راحتی اش می شود.مانند کتاب های خوب یا لباس های خوشایند، برای کمک گرفتن از شوهر، دوستان و عزیزان می توان به آنها پیشنهاد داد مثل تهیه یا آوردن غذای دلخواه یا فقط از آنها خواسته شود که به دیدار نیایند.
منبع:
پهنک
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼