اثرات آلودگی هوا بر جنین، چه اتفاقاتی می افتد؟

شاید یکی از آسیب پذیرترین مراحل زندگی، زمان بین لقاح و تولد است که در طی آن محیط زیست ممکن اثرات فوق العاده فوری و ماندگاری بر سلامت داشته باشد. مدارک و شواهد نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض آلاینده های زیست محیطی می تواند باعث تولد نوزادان زودرس (قبل از هفته ۳۷ حاملگی) و یا با وزن کم (کمتر از ۲۵۰۰ گرم)، و یا با برخی نواقص شود. این نوزادان اغلب شان در مراحل ابتدایی می میرند، و افرادی که زنده مانده اند ریسک بالایی از مشکلات مغزی، تنفسی و گوارشی در اوایل زندگیشان دارند. اثر مواجهه با آلاینده های زیست محیطی بر تکامل جنین ممکن وسیع باشد و همانطور که داده ها نشان می دهد، تأخیر در رشد و تکامل در دوران جنینی خطری برای بیماری های قلبی و دیابت در دوران بزرگسالی می باشد. سموم موجود در هوا می تواند عملکرد ریوی و تکامل مغزی را مختل کند یا شرایط موجود مانند آسم را تشدید کند. نوزادان نارس ممکن است مثلاً بعلت نارسایی ریوی در هنگام تولد آسیب پذیرتر باشند. اوایل کودکی دوران حساسی برای ارگان هایی مثل مغز، ریه و سیستم ایمنی بدن محسوب می شود و آلودگی هوا بر روی عملکرد ریه و سیستم اعصاب تأثیرات سوء می گذارد. در اولین سال زندگی، آلودگی هوا به شدت سیستم تنفسی کودک را تحت تأثیر قرار می دهد، به طوری که نوزادان ۱ تا ۳ ماهه که مقدار زیادی گاز منواکسیدکربن تنفس می کنند و نوزادان ۴ تا ۱۲ ماهه که در معرض سطوح بالایی از ذرات معلق کمتر از ده میکرون هستند، به شدت در خطر مرگ بر اثر بیماری های تنفسی قرار دارند. بعلاوه نوزادان در معرض غلظت بالای آلاینده دی اکسید نیتروژن، در خطر افزایش مرگ ناشی از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) بودند.

در مطالعاتی که بر روی زنان باردار ساکن در SoCAB از سال ۲۰۰۳-۱۹۹۰ به طور مداوم انجام گرفت، نشان داده شد که مادرانی که در طول دوران بارداری در معرض سطوح بالایی از منواکسیدکربن و ذرات معلق بودند در معرض ریسک بالاتری از سقط جنین، زایمان زودرس، تولد کودک با وزن و نقص قلبی مادرزادی هستند. مطالعات انجام شده در سایر نقاط جهان نیز اثرات مشابهی از آلودگی هوا (بخصوص آلاینده های منواکسید کربن، دی اکسید گوگرد و ذرات معلق) بر روی جنین نشان می دهد، اما سقط جنین و تولد نوزاد با وزن کم به تازگی به آلاینده های ازن و دی اکسید نیتروژن نیز مرتبط شده است.زمان در معرض بودن و نوع آلاینده ممکن بر روی جنین اثرات مختلفی داشته باشد. زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم احتمالاً با قرار گرفتن در معرض سطوح بالای منواکسیدکربن و ذرات معلق در طی ۳ ماهه اول و ماه آخر قبل از تولد ارتباط دارد. قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در طی اوایل بارداری بخاطر ایجاد تداخل در رشد جنین توسط جفت و کاهش اکسیژن رسانی و مواد مغذی به جنین و در سه ماهه آخر برای افزایش وزن جنین مهم است.قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در طول دوره های خاصی از بارداری ممکن محرک التهاب و در نتیجه زایمان زودرس باشد. برخی از آسیب های قلبی وابسته به سطوح بالایی از منواکسیدکربن و احتمالاً ازن در طول ماه دوم باردرای یافت شده، زیرا ماه دوم مهم ترین دوره زمانی برای توسعه قلب جنین است.

تا به امروز، مکانیسم تأثیرات آلودگی هوا بر مادر مشخص نشده است. برخی مطالعات نشان داده اند که هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) مواد شیمیایی حاصل از احتراق سوخت های فسیلی مانند بنزین و دیزل، ممکن منجر به برخی آسیب ها شوند. خروجی اگزوز خودرو حاوی سطح بالایی از ذرات بسیار کوچک یا ریز (UFP) هستند. هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای همراه این ذرات ریز به راحتی با استنشاق به ریه ها وارد می شوند. ذرات بسیار ریز از ریه وارد جریان خون می شوند و توسط جریان خون به سایر ارگان ها از جمله مغز و جفت می رسند. تحقیقات انجام شده بر روی موش ها نشان داده است که ذرات با اندازه های بسیار ریز (UFP) می توانند به جفت، کوریون و مایع آمنیوتیک منتقل شوند و درنتیجه منجر به التهاب و همچنین تحریک کننده دردهای زایمان زودرس شوند. PAHsنیز ممکن باعث تداخل در توسعه جفت و رشد جنین در اوایل دوران بارداری شود، اما مکانیسم این فرآیندها نیازمند مطالعات بیشتر است.

تأثیر آلودگی هوا بر کودکان:

دلایل مختلفی برای تأثیرات منفی آلودگی هوا بر روی کودکان وجود دارد. در واقع ریه ها، سیستم ایمنی و مغز کودکان تا حدود ۶ سالگی به سرعت رشد می کنند. در این مدت لایه سلولی داخل ناحیه تنفسی بسیار حساس و نفوذپذیر است. در ضمن کودکان در مقایسه با بزرگسالان از ریه بزرگتری نسبت به وزن خود برخوردارند و هوای بیشتری را به داخل ریه های خود می کشند. روند رشد اولیه در سلامتی کودک بسیار اهمیت دارد به علاوه کودکان اوقات بیشتری را به فعالیت در محیط های باز می گذرانند و هوای بیشتری را تنفس می کنند. تحقیقات نشان می دهد آلودگی هوا احتمال حملات آسم را افزایش می دهد و علائم آن را تشدید می کند. شاید شما تصور کنید کودکان همان بزرگسالان مینیاتوری هستند ولی اینطور نیست. از آنجا که ریه کودکان در حال رشد است و آنها فعالیت زیادی دارند بیشتر از بزرگسالان تحت تأثیر آلودگی هوا قرار می گیرند. بخش بزرگی از ریه های کودکان نیز مثل بازوها و پاها پس از تولد آنها رشد می کند. رشد ۸۰ درصد از کیسه های هوایی کودکان پس از تولد انجام می شود. در این کیسه هاست که انتقال اکسیژن به خون صورت می گیرد. ریه ها و کیسه های هوایی تا زمان بزرگسالی کاملاً رشد نمی کنند. به علاوه سیستم دفاعی بدن که به مبارزه با عفونت ها کمک می کند در کودکان در حال رشد است.به علاوه کودکان همانند بزرگسالان عمل نمی کنند و رفتار آنها آسیب پذیری شان را به دنبال دارد. کودکان مدتها در محوطه باز می گذرانند و فعالیت زیادی از خود نشان می دهند. در نتیجه آنها هوای آلوده بیشتری را استنشاق می کنند. تحقیقات بر روی ۱۷۵۹ کودک بین ۱۰ تا ۱۸ ساله نشان داد که ریه آنهایی که در معرض هوای آلوده بیشتری قرار دارند دچار مشکلاتی می شود که گاهی تا پایان عمر دوام دارد. در واقع ریه این کودکان به طور میانگین ۲۰ درصد پائین تر از حد انتظار عمل می کند، یعنی همانند ریه کودکان که والدین سیگاری دارند. کاهش آلودگی هوا سلامتی کودکان را به همراه دارد و باعث می شود کمتر دچار برونشیت، سرماخوردگی و سرفه های مزمن شوند.