آزواسپرمی چیست؟

این طور به نظر می‌رسد که آزواسپرمی می‌تواند مرد را از داشتن فرزند محروم کند، اما گزینه‌هایی برای درمان وجود دارد که ممکن است به تولید اسپرم صحیح کمک کند. حالا ببینیم آزواسپرمی چیست.

دو نوع آزواسپرمی وجود دارد. آزواسپرمی غیر انسدادی که سبب تولید غیر طبیعی اسپرم می‌شود و آزواسپرمی انسدادی که در آن مانعی وجود دارد که سبب مشکل یا آسیبی در خروج اسپرم از لوله‌ها می‌شود.

وقتی اسپرم را در دو موقعیت مختلف زیر میکروسکوپ قرار می‌دهند می‌توانند آزواسپرمی را تشخیص دهند.
بعد از تشخیص اولیه، پزشکان به دنبال علت آزواسپرمی می‌گردند، که این مسئله می‌تواند به درمان مناسب کمک بزرگی کند.
ارزیابی اولیه شما یک تاریخچه کامل پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش هورمون است.

برای مردان مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی، هورمون‌درمانی می‌تواند یک راه مفید برای درمان کمبودهای هورمونی باشد. مردانی که تستوسترون غیر طبیعی دارند، هورمون استرادیول (T/ E۲) با مهارکننده‌های آروماتاز کنترل می‌کنند که این موضوع سبب غلظت اسپرم و درمان بهتر می‌شود.

پزشک درباره وضعیت فرزند داشتن یا نداشتن، بیماری‌های دوران کودکی یا اختلالاتی مانند بیضه نزول نکرده ، ضربه به آلت تناسلی، عفونت‌ها، قرار گرفتن در معرض سموم و سابقه خانوادگی مشکلات باروری و اختلالات دیگر می‌پرسد.
پزشک با یک معاینه فیزیکی اندازه بیضه‌ها، وجود واریکوسل و رگ‌های واریسی بیضه‌ها را بررسی می‌کند. بیشتر بخوانید: واریکوسل و اختلال نعوظ ارزیابی غدد درون ریز اولیه نیز انجام خواهد شد.
شما ممکن است برای اندازه گیری تستوسترون سرم و هورمون محرک فولیکول (FSH)، آزمایش دهید.
سطح بالای FSH ممکن است نشان دهنده این موضوع باشد که بیضه‌ها به اندازه کافی مناسب تولید اسپرم نیست.
سایر آزمایش‌ها ممکن است شامل یک سونوگرافی از طریق مقعد، آزمایش ادرار یا بیوپسی بیضه باشد. بیشتر بخوانید: عمل بیوپسی بیضه برای تشخیص علت ناباروری

در آزواسپرمی غیر انسدادی در مایع منی تولید اسپرم به شکل غیرطبیعی است یا این‌که اسپرم تولید نمی‌شود. مشکل تولید اسپرم می‌تواند از مشکلات هورمونی، نارسایی بیضه، واریکوسل یا رگ‌های واریسی در بیضه‌ها ناشی شود.

برای تولید اسپرم در بیضه‌ها، هورمون‌های مربوطه بسیار ضروری هستند. اسپرم توسط هورمون‌های هیپوفیز تحریک و در بیضه‌ها ساخته می‌شود.
در صورت فقدان یا کمبود این هورمون‌ها، تولید اسپرم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. همچنین هورمون استروئید نیز در تولید اسپرم اثرگذار است.

یکی دیگر از دلایل این بیماری ضعف بیضه‌ها است که سبب ناتوانی بیضه‌ها برای تولید اسپرم کافی می‌شود. علت ضعف بیضه عبارت از مشکلات کروموزومی ، بیماری‌ها و صدمه دیدن بیضه‌ها، بیضه نزول نکرده هنگام تولد، استفاده مکرر و سنگین از مواد مخدر به خصوص ماری جوانا؛ این موارد می‌توانند خطر ابتلا به نارسایی بیضه را افزایش دهد.
این می‌تواند در طول هر مرحله از تولید اسپرم رخ دهد. بیضه ممکن است سلول لازم را برای تقسیم و تبدیل شدن به سلول‌های اسپرم را نداشته باشند یا اسپرم ممکن است بالغ نشده و بارور نباشد.

واریکوسل نیز می‌تواند تولید اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد. واریکوسل بیماری متورم شدن رگ‌های واریس در کیسه بیضه است که سبب تجمع خون می‌شود. این تجمع خون در کیسه بیضه، در تولید اسپرم تاثیر منفی می‌گذارد.

عوامل ژنتیکی از علت‌های ناباروری در مردان است که آزواسپرمی غیر انسدادی می‌تواند از این دسته به شمار آید.
این مشکلات ارثی عبارت هستند از: اختلالات کروموزومی و اختلالات کاریوتیپی.
اختلال کاریوتیپی یکی از شایع‌ترین دلایل ناباروری مردان است که به نام سندرم کلاین فلتر شناخته می‌شود، این موضوع بین 7 تا 13 درصد در آزواسپرمی موثر است. بیشتر بخوانید: علت کم‌تحرکی اسپرم چیست و درمان دارد؟

برای مردان مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی، هورمون‌درمانی می‌تواند یک راه مفید برای درمان کمبودهای هورمونی باشد.
مردانی که تستوسترون غیر طبیعی دارند، هورمون استرادیول (T/ E۲) با مهارکننده‌های آروماتاز کنترل می‌کنند، که این موضوع سبب غلظت اسپرم و درمان بهتر می‌شود.

برای مردانی که مبتلا به واریکوسل هستند، روش جدید جراحی واریکوسلکتومی وجود دارد که می‌تواند به کاهش تورم رگ‌های واریسی کمک کند. در این عمل جراحی، رگ آسیب دیده گره می‌خورد و خون را دوباره از طریق رگ‌های سالم به جریان می‌اندازد.

پیش از این، متخصصان باروری فکر می‌کردند که مردانی که با مشکلات تولید اسپرم روبه‌رو هستند، فقط می‌توانند با اسپرم اهدایی صاحب فرزند شوند. امروزه، نمونه اسپرم مردان مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی نشان داده است که اسپرم در بیضه‌ها فعالیت کمتری دارد و می‌توان از آن‌ها برای درمان ICSI در طول IVF استفاده کنند.

روش استخراج اسپرم از بیضه (TESE) با ICSI، برای مردان مبتلا آزواسپرمی غیر انسدادی انجام می‌شود. به گزارش گروه دانشگاه کرنل اورولوژی، این درمان حدود 20 درصد در مبتلایان اثر مثبت داشته است.

استخراج اسپرم از بیضه با بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می‌شود، همچنین با روش بیوپسی بیضه، اسپرم از بیضه خارج می‌شود که در روش IVF استفاده می‌شود.

اگر عمل جراحی بتواند سبب رفع انسداد لوله‌ها شود، زوج‌ ممکن است قادر به باروری طبیعی، بدون نیاز به درمان‌های ناباروری باشد. با این حال، روش‌های دیگری نیز برای درمان و بازیابی اسپرم وجود دارد. مردان با آزواسپرمی انسدادی ممکن است قادر به پدر شدن از طریق بازیابی اسپرم به طور مستقیم از طریق بیضه یا اپیدیدیم، پس از IVF یا ICSI باشند.

اگر مردان دچار علت‌های ژنتیکی آزواسپرمی غیر انسدادی باشند، آزمایش ژنتیک و مشاوره قبل از IVF توصیه می‌شود.

در آزواسپرمی انسدادی در انتقال اسپرم مشکلی وجود دارد. حدود 40 درصد از کسانی که دچار آزواسپرمی هستند به مشکل انسدادی دچار هستند. بیشتر، آزواسپرمی انسدادی به علت وازکتومی است، اما علت‌های دیگری نیز وجود دارد.

مشکلات موجود در سیستم مجرا یا مسائل مربوط به انزال می‌تواند آزواسپرمی انسدادی ایجاد کند.
مجاری مسدود شده یا آسیب دیده در مرد می‌تواند سبب بروز این نوع از آزواسپرمی شود؛ همچنین عدم وجود مجرای فران- لوله‌ای که اسپرم را برای انزال انتقال می‌دهد- می‌تواند از دلایل آزواسپرمی انسدادی باشد. بیشتر بخوانید: کسی به بچه‌های اسپرم اهدایی فکر کرده؟

آزواسپرمی انسدادی می‌تواند با مشکل در انزال نیز ایجاد شود، در این حالت قبل از انزال، اسپرم وارد مجاری ادرار می‌شود. این مشکل به دلیل آسیب عصبی ناشی از جراحی، دیابت یا آسیب ستون فقرات ایجاد می‌شود.

ممکن است آزواسپرمی انسدادی نیاز به جراحی برای حل مشکل انسداد داشته باشد.
این عمل جراحی می‌تواند با موفقیت سبب بارداری طبیعی شود تا شخص بدون نیاز به درمان‌هایی مانند IVF موفق شود تا صاحب فرزند شود.

گاهی انسداد در اپیدیدیم - زائده طویل و باریک عقب بیضه که شامل مجاری خروجی منی است- سبب آزواسپرمی انسدادی می‌شود.
برای درمان عمل جراحی به نام vasoepididymostomy انجام می‌شود.
انجمن پزشکی اعلام کرده است ۲۰ تا ۴۰ درصد از زوج‌هایی که در آن مردان با این روش درمان شده‌اند، می‌توانند بدون روش‌های کمک باروری، باردار شوند.

گاهی هم انسداد در مجرای انزال است، برای درمان این مشکل پزشک ممکن است از شیوه‌ برداشت از طریق پیشاب‌راه از مجرای انزالی (TURED) استفاده کند.
پس از این درمان، اسپرم حدود 50 تا 75 درصد از بیماران از مجاری انزال عبور می‌کند.

اگر عمل جراحی بتواند سبب رفع انسداد لوله‌ها شود، زوج‌ ممکن است قادر به باروری طبیعی، بدون نیاز به درمان‌های ناباروری باشد.

با این حال، روش‌های دیگری نیز برای درمان و بازیابی اسپرم وجود دارد.
مردان با آزواسپرمی انسدادی ممکن است قادر به پدر شدن از طریق بازیابی اسپرم به طور مستقیم از طریق بیضه یا اپیدیدیم، پس از IVF یا ICSI باشند. بیشتر بخوانید: آی وی اف چیست و چگونه انجام می‌شود؟ روش‌های متداول در بازیابی اسپرم شامل این موارد می‌شود: میکروسکوپی آسپیراسیون اسپرم‌های اپیدیدیم (MESA)، از راه پوست آسپیراسیون اسپرم‌های اپیدیدیم (PESA)، استخراج اسپرم از بیضه (TESE) و استخراج اسپرم از بیضه از راه پوست.

بازیابی اسپرم را می‌توان در‌‌ همان روزی که تخمک‌ها را از زن گرفته‌اند یا پیش از آن، انجام داد.
بسیاری از کلینیک‌های درمان نازایی و ناباروری سعی می‌کنند تا از اسپرم تازه استفاده کنند. فاصله بین بازیابی اسپرم بهتر است بین ۳ تا ۶ ماه رعایت شود.

ICSI به طور معمول باید قبل از IVF انجام شود؛ زیرا به طور معمول بازیابی اسپرم بدون ICSI، اسپرم متحرک لازم برای IUI یا IVF را ندارد.