درمان سرماخوردگی نوزادان، چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

سرما خوردگی معمولی یک عفونت ویروسی در بینی و گلوی نوزاد است. گرفتگی و آبریزش بینی از مهم‌ترین علائم سرماخوردگی هستند. معمولا نوزادان آمادگی ابتلا به سرماخوردگی را دارند زیرا هنوز بدنشان نسبت به بسیاری از عفونت‌های رایج مصونیت ندارد. اکثر نوزادان اگر در مهد کودک نگهداری شوند، در چند سال اول زندگی هفت مرتبه یا بیشتر به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند. سرماخوردگی معمولی در نوزادان با مصرف مایعات، مرطوب نگه‌ داشتن هوا و باز نگه داشتن راه بینی، کمی بهبود می‌یابد. در نوزادان بسیار کوچک باید با ظهور اولین علائم سرماخوردگی به پزشک مراجعه کرد زیرا در آنها احتمال ابتلا به خروسک و پنومونی زیاد است.

علل بیماری
یک سرماخوردگی معمولی در حقیقت عفونت بینی و گلو (عفونت قسمت فوقانی دستگاه تنفس) است که عامل آن یکی از صدها ویروس موجود است. رینوویروس‌ها، رایجترین ویروس‌های موجود هستند. هنگامی که نوزاد به ویروسی مبتلا شود، نسبت به آن ویروس مصونیت پیدا می‌کند. اما از آنجا که ویروس‌های بسیاری وجود دارند که باعث سرماخوردگی می‌شوند، ممکن است نوزاد در عرض یک سال چندین مرتبه به سرماخوردگی مبتلا شود و در طول زندگی دفعات زیادی سرما بخورد. همچنین برخی از ویروس‌ها، مصونیت مداوم ایجاد نمی‌کنند.
برای ابتلا به بیماری، ویروس سرماخوردگی باید وارد دهان، بینی یا چشم‌های نوزاد ‌شود. نوزاد با یکی از روش‌های زیر به سرماخوردگی مبتلا می‌شود:
- هوا: زمانی که فردی سرفه یا عطسه می‌کند، مستقیما ویروس را به بدن نوزاد می‌فرستند.
- تماس مستقیم: فرد بیمار به دست‌های نوزاد دست می‌زند و ویروس را به او منتقل می‌کند. سپس نوزاد دستانش را به چشم‌ها، بینی و دهانش می‌زند و از این طریق نوزاد به این عفونت ویروسی مبتلا می‌گردد.
- سطوح آلوده: برخی از انواع ویروس‌ها به مدت دو ساعت یا بیشتر روی سطوح می‌مانند. ممکن است نوزاد با دست زدن به سطوح آلوده، مانند اسباب بازی‌ها، به این عفونت مبتلا شود.

علائم و نشانه‌ها
اولین نشانه سرماخوردگی در نوزادان شامل موارد زیر است:
- گرفتگی و آبریزش بینی
- ترشحات دماغی که در ابتدا بی رنگ بوده و سپس غلیظ‌‌‌‌ شده و به رنگ زرد یا سبز تغییر می‌کنند
دیگر علائم و نشانه‌های سرماخوردگی در نوزادان عبارتند از:
- تب
- عطسه
- سرفه
- بی اشتهایی
- عصبی شدن نوزاد
- مشکل خواب در نوزادان
- مشکل در شیر خوردن یا نگه داشتن شیشه شیر به علت گرفتگی بینی

چه زمانی باید نوزاد را نزد پزشک ببرم؟
اگر نوزادتان کمتر از سه ماه سن دارد، با مشاهده اولین نشانه‌ی سرماخوردگی او را نزد پزشک ببرید.
برای نوزادان بیشتر از سه ماه، در صورت تمایل او را نزد پزشک ببرید تا اطمینان حاصل کنید که بیماری او یک سرماخوردگی معمولی است.
در صورت مشاهده‌ی موارد زیر نیز نوزاد را نزد پزشک ببرید:
- سرماخوردگی او پس از پنج روز بهبود نیابد.
- در مورد نوزادان کمتر از سه ماه اگر دمای بدنشان بالای ۳۸ درجه سانتیگراد و در نوزادان بیشتر از سه ماه، اگر دمای بدنشان بالای ۳۹ درجه سانتیگراد برسد.
- نوزاد مشکل تنفس داشته باشد.
- سرفه‌هایش تمام نشود.
- گوش‌هایش را بمالد و به نظر ب‌رسد که گوش‌هایش می‌خارند. این علامت از نشانه‌های عفونت گوش است.
- هنگام سرفه کردن یا آبریزش بینی، خلط‌های سبز، زرد، یا قهوه‌ای داشته باشد.

عوارض
- عفونت حاد گوش: عفونت حاد گوش یکی از رایج‌ترین عوارض سرماخوردگی‌های معمولی است. عفونت گوش زمانی ایجاد می‌شود که باکتری یا ویروس وارد فضای پشت پرده گوش شود.
- خس خس سینه نوزاد: حتی اگر نوزاد آسم نداشته باشد، سرماخوردگی ممکن است باعث خس خس سینه نوزاد شود. اگر نوزاد آسم داشته باشد، سرماخوردگی علائم آسم را تشدید می‌کند (آسم را بدتر می‌کند).
- سینوزیت: اگر سرماخوردگی معمولی درمان نشود، باعث عفونت سینوس‌ها می‌شود.
- عفونت‌های دیگر: عفونت‌های دیگری که در اثر سرماخوردگی به وجود می‌آیند شامل پنومونی، برونشیت، و خروسک است. این عفونت‌ها باید توسط پزشک معاینه و ارزیابی شوند.

درمان

سرماخوردگی معمولی هیچ درمانی ندارد. آنتی بیوتیک نیز برای درمان سرماخوردگی موثر نیست. از داروهایی که بدون نسخه به فروش می‌رسند نیز نباید برای نوزادان استفاده کرد. داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی برای نوزادان و کودکان مناسب نیستند.

داروهای کاهش تب

داروهای تسکین دهنده‌ی درد، مانند استامینوفن (تایلنول و دیگر داروها) ممکن است تب را پائین آورند. اما این داروها، ویروس سرماخوردگی را از بین نمی‌برند. اگر نوزاد کمی تب با درجه پائین داشته باشد در واقع به بدن کمک می‌کند تا با ویروس بجنگد. به کودکان کمتر از سه ماه، استامینوفن ندهید و در هنگام دادن استامینوفن به کودکان بیشتر از سه ماه نیز مراقب باشید زیرا راهنمای مقدار مصرف دارو ممکن است شما را گیج کند. اگر درمورد مقدار صحیح مصرف دارو سوال داشتید با پزشک تماس بگیرید. ایبوپروفن (موترین نوزادان، ادویل و دیگر داروها) نیز خوب هستند اما باید فقط برای نوزادان شش ماه و بیشتر مصرف شوند. اگر نوزادتان همیشه دچار بی آبی و حالت تهوع و استفراغ است از این داروها به او ندهید. کودکان و نوجوانانی که بیماری آنفلوانزا یا آبله مرغان داشته و اخیرا بهبودی یافته‌اند هرگز نباید آسپرین مصرف کنند زیرا آسپرین باعث ایجاد سندرم ری در چنین افرادی می‌شود که بیماری نادر اما کشنده است.

داروهای سرماخوردگی و سرفه

داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی که بدون نسخه به فروش می‌رسند نمی‌توانند علت سرماخوردگی را برطرف کنند و بیماری را زودتر بهبود بخشند و برای نوزاد خطرناک هستند.

درمان خانگی
- از محلول نمک و عمل مکش استفاده کنید. سر نوزاد را به سمت عقب بگیرید و قطره نمک (آب نمک) را در سوراخ‌های بینی‌ نوزاد بریزید تا خلط‌ها را نرم و شل کند. سپس چند دقیه بعد به وسیله یک مکنده‌ی بینی یا سرنگ لاستیکی محلول و خلط‌ها را به بیرون بکشید.
- هوا را مرطوب کنید. از یک دستگاه بخور برای مرطوب کردن هوای اتاق نوزاد استفاده کنید. یا نوزاد را با خود به حمام ببرید، آب گرم را باز کنید، در را ببندید و ۱۵ دقیقه در بخار حمام بمانید. یک حمام گرم نیز برای نوزاد مفید است.
- به نوزاد مایعات زیاد بدهید. ممصرف مایعات برای جلوگیری از کم آبی ضروری است. مایعات اضافی نیاز نیست. اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، دفعات شیر دادن به نوزاد را افزایش دهید. شیر مادر از نوزاد در برابر میکروب سرماخوردگی محافظت می‌کند.

سرماخوردگی در کودکان چه مدت طول می‌کشد؟
دوره کمون سرماخوردگی بین یک تا چهار روز است. سرماخوردگی یک روز یا دو روز قبل از ظهور علائم از همیشه واگیردارتر است اما با شروع سرماخوردگی از شدت مسری بودن آن کاسته می‌شود. هنگامی که آبریزش بینی قطع شود ، سرماخوردگی از همیشه کمتر مسری است. یک سرماخوردگی معمولی بین هفت تا ده روز طول می‌کشد (معمولا روز سوم بدترین روز است)، هرچند سرفه‌ ممکن است دیرتر برطرف شود.
پیشگیری
نوزاد را از افراد بیمار دور نگهدارید. اگه نوزاد تازه متولد شده دارید، اجازه ندهاید افراد بیمار او را ملاقات کنند. در صورت امکان، از حمل و نقل عمومی و حضور در تجمعات عمومی با نوزاد تازه متولد شده اجتناب کنید.
قبل از غذا دادن یا لمس کردن نوزاد، دست‌های خود را بشوئید. اگر آب و صابون در دسترس نبود، از ژل‌ها یا پاک کننده‌های دست که دارای الکل هستند، استفاده کنید.
مرتب اسباب بازی‌ها و پستانک‌های نوزاد را تمیز کنید.
به تمام افراد خانه یاد بدهید که در دستمال کاغذی عطسه و سرفه کنند و سپس دستمال را دور بیندازند. اگر دسترسی به دستمال کاغذی ندارید، در داخل آرنجتان عطسه یا سرفه کنید.