بازی کودکان اوتیسم، ویژگی های رفتاریشان را نشان می دهد؟
تدارک و انجام یک بازی همیشه و در مورد همۀ کودکان به همین سادگی اتفاق نمی افتد.
بر همه روشن و آشکار است که فراهم نمودن دنیایی از تجربه، تعامل، گفتگو، ایفای نقش توسط کودک در گوشه هایی از یک اتاق تا چه اندازه می تواند مبنایی بر رشد و تعامل اجتماعی، همکاری، رشد زبان و قوای شناختی، هوش و تکامل شخصیت او قرار گیرد.
اما تدارک و انجام یک بازی همیشه و در مورد همۀ کودکان به همین سادگی اتفاق نمی افتد. کودکان مبتلا به اوتیسم به دلیل برخورداری از برخی نارسائی ها قادر به اینکه حتی به طور نسبی فضایی از بازی فعال را برای خود مهیا نموده و یا رابطه ای فعال و پر هیجان را با همسالانشان در بازی تجربه کنند نمی باشند.
ویژگی های رفتاری کودک مبتلا به اوتیسم در بازی
- قادر به استفادۀ متنوع از یک اسباب بازی نمی باشند و ممکن است تنها استفادۀ یکنواخت و کلیشه ای از آن بکنند. برای مثال در حالی که همسالان طبیعی آنها به کمک یک کامیون کوچک پلاستیکی، بازی های گوناگونی از قبیل ایجاد صحنه تصادف، هل دادن و یا کشیدن آن روی زمین، بار نمودن شن و ماسه را به صورت نمادین انجام می دهند، آنها ممکن است زمان طولانی را صرف چرخاندن پیچ و مهره ای در آن نمایند.
- قادر به استفاده از اسباب بازی های گوناگون و متنوع نمی باشند. به دلیل علائق محدود ممکن است همیشه اسباب بازی خاصی، مانند یک عروسک، ماشین یا یک ابزار غیر معمول را همراه خود داشته باشند.
برای مثال زمانی که شما وارد اتاق یک کودک 5 سالۀ عادی می شوید ممکن است فضای خالی که بتوانید پایتان را آنجا بگذارید پیدا نکنید. او همۀ وسایل بازی اش را به کار گرفته است.
اما یک کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است با داشتن همۀ آن اسباب بازی ها، تنها یک یا دو عدد از آنها را در دست گرفته باشد و در گوشۀ اتاق یا زیر میزی مشغول انجام بازی محدودی با آنها باشد.
- قادر به استفادۀ نمادین از اسباب بازی ها نمی باشند، به عبارتی قادر به اینکه در دنیای خیالی خود شیئی را جایگزین شیئی دیگر که هیچگونه ارتباطی با آن ندارد بکنند، ندارند.
برای مثال یک کودک عادی در فضای بازی خود ممکن است قرقره ای را جایگزین پلیس بر سر چهارراه شهر خیالی خود کند و یا از چوب کبریت به عنوان سرباز استفاده نماید. اما برای کودک مبتلا به اوتیسم که استفادۀ واقعی و عینی از اسباب بازی ها برایش دشوار می باشد، استفادۀ نمادین از آنها غیرممکن خواهد بود.
- قادر به خیال پردازی که کودکان همسال عادیشان از آن برخوردارند نمی باشند. برای مثال یک کودک عادی در بازیش به تصویر می کشد که چگونه فیلی گنجشکی را زیر می گیرد و مادر آن گنجشک از قدرتی برخوردار می شود که فیل را نابود می کند. یک کودک مبتلا به اوتیسم قادر به خلق ذهنی یک داستان خیالی در بازی هایش نمی باشد.
- توانایی محدود برای مشارکت در بازی های گروهی را دارند. کودکان عادی گاه از اینکه دیگران آنها را در بازی خود مشارکت نمی دهند یا کسی را برای همبازی شدن با خود پیدا نمی کنند گله مندند. این شکایت و اعتراض را در کودکان مبتلا به اوتیسم نمی بینید.
این به معنای آنکه آنها سر ناسازگاری با دیگران دارند نمی باشد، بلکه آنها به دلیل آگاهی از ضعفشان در مهارت های اجتماعی، یا از مشارکت در بازی های گروهی اجتناب می کنند، و یا چنانچه مجبور به حضور باشند، به صورت عضو غیرفعال یا بی تفاوت عمل می کنند.
بازی گروهی مستلزم پذیرش و ایفای نقش، استفادۀ فعال از زبان و گفتار، بروز و تبادل هیجان، توانایی آغاز، تداوم و پایان دادن به بازی می باشد. این ویژگی ها در کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار ضعیف است.
- کودکان مبتلا به اوتیسم، در بازی ها علائق غیر معمول نشان می دهند. آنها گاه به برخی بازی ها و یا اسباب بازی ها، که ممکن است مورد توجه همسالان عادی آنها قرار نگیرد و یا برای مدت کوتاهی به آن توجه نشان بدهند، علاقۀ افراطی نشان می دهند.
برای مثال ممکن است از میان اسباب بازی ها تنها یک اجاق گاز پلاستیکی، یا یک قوطی کوچک خالی را در دست بگیرند و همیشه همراهشان داشته باشند و یا فقط از نگاه کردن به قاصدک و یا حبابی در فضا لذت ببرند.
ویژگی های فوق نه تنها در بازی های این کودکان، بلکه در روابط و تعامل آنها با دنیای پیرامونشان، آدم ها، همسالان و اشیاء نیز به چشم می خورد. بنابراین به کمک رشد و ارتقاء بازی این کودکان می توان بر سه ویژگی بارز این کودکان یعنی ضعف در مهارت های زبانی و ارتباطی، مهارت های اجتماعی و رفتارهای کلیشه ای آنها تاثیر مثبت و سازنده ای گذاشت.
آموزش و رشد بازی در کودکان مبتلا به اوتیسم را می توان به دو روش هدفمند و آزاد دنبال کرد. در بازی هدفمند، اهداف و برنامۀ مورد نظر از قبل تدوین شده است. در مقاله های بعدی به بررسی بازی های هدفمند و بازی های آزاد می پردازیم.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼