درمان تهوع و استفراغ بارداری
حالت تهوع در اوایل شروع بارداری بسیار معمول است. داشتن حالت تهوع اصلاً احساس خوبی نیست ولی هیچ صدمه‌ای به جنین شما نخواهد زد.
حالت تهوع در اوایل شروع بارداری بسیار معمول است. داشتن حالت تهوع اصلاً احساس خوبی نیست ولی هیچ صدمه‌ای به جنین شما نخواهد زد و معمولاً این حالت بین هفته ۱۲ تا ۱۴ بارداری از بین می‌رود.
گاهی تعدادی از خانم‌های باردار حالت تهوع و استفراغ زیاد و طاقت‌فرسایی را تجربه می‌کنند که به آن ویار دوران بارداری می گویند و می تواند خطرناک باشد لذا نیاز به درمان خاصی دارد که باید در بیمارستان صورت گیرد.
بعضی خانم‌ها فقط حالت تهوع دارند ولی بعضی دیگر استفراغ نیز می‌کنند. واژه استفراغ و تهوع صبحگاهی، شما را به اشتباه می‌‌‌اندازد. شما ممکن است حالت تهوع و استفراغ را در هر زمانی از شبانه روز داشته باشید و بعضی مواقع، برخی از خانم‌ها این احساس را در تمام طول روز دارند.
تصور می‌شود که در ۱۲ هفته اوایل بارداری تغییر در هورمون‌ها یکی از عوامل حالت تهوع است و عامل دیگر کمبود ویتامین ب۶ در رژیم غذایی است.
برای بیشتر خانم‌ها علائم تهوع و استفراغ معمولاً قبل از هفته ۹ بارداری شروع می‌شود و در ماه‌‌های بعدی بارداری(بعد از ماه سوم بارداری) از هر ۱۰ خانم، ۹ نفر از آن‌ها، این علائم، از بین می‌رود. با این حال در بعضی خانم‌ها حالت تهوع و استفراغ ممکن است به مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشد و از هر ۱۰ خانم، در ۱ نفر، این حالت تا بعد از هفته ۲۰ بارداری ادامه یابد.
حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری چقدر معمول است؟
در اوایل بارداری حالت تهوع واستفراغ و خستگی خیلی شایع و معمول است. در حدود نیمی از خانم‌های باردار، حالت تهوع و استفراغ وجود دارد و حدود ۳ نفر از هر ۱۰ نفر، فقط حالت تهوع بدون استفراغ را تجربه می‌کنند.
بعضی از افراد حالت تهوع و استفراغ را یک جزئی از دوران بارداری می‌‌دانند و برخورد آسان‌تری با آن دارند اما برای بعضی دیگر این حالت می‌تواند تأثیر زیادی بر روی فعالیت‌‌های روزمره آن‌ها و کیفیت زندگی‌شان بگذارد.
درمان‌هایی که برای حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری وجود دارد:
اگر شما حالت تهوع و استفراغ بارداری دارید، ماما و پزشک توصیه‌‌هایی به شما خواهند کرد و به‌وسیله تغییر در رژیم غذایی علائم تهوع و استفراغ در شما کمتر خواهد شد.
این توصیه‌ها شامل:
- به خوبی استراحت کنید زیرا خستگی زیاد حالت تهوع و استفراغ را در شما بدتر میکند.
- اگر صبح‌‌ها حالت تهوع دارید در صورت امکان برای بیدار شدن به خودتان زمان بدهید. از یک خوراکی خشک مثل بیسکوییت ساده و یا نان تست ساده قبل از بلند شدن از تخت استفاده نمایید.
- به مقدار زیادی مایعات مانند آب بنوشید. البته مایعات را کم کم ولی به تعداد دفعات زیادتری بنوشید. ممکن است به جلوگیری از حالت تهوع کمک کند.
- وعده‌‌های غذایی خود را زیادتر کنید ولی در هر وعده به مقدار کمی غذا مصرف کنید. به ازای ۳ وعده سنگین غذایی چندین مرتبه در طول روز غذا میل کنید.
- غذاهایی مصرف کنید که دارای کربوهیدرات بالایی هستند مانند: نان، برنج، ماکارونی و از خوردن غذاهای چرب خودداری کنید.
- بعضی از خانم‌ها غذاهای نمکی و ترش را راحت‌تر از غذاهای شیرین و فلفلی می‌توانند استفاده کنند، که این هیچ ایرادی ندارد.
- سعی کنید غذای‌تان را سرد میل کنید. چون غذاهای سرد بوی کمتری نسبت به غذاهای گرم دارند. بوی غذا گاهی اوقات باعث حالت تهوع و استفراغ در شما می‌شود.
- از خوردن غذاهایی که بوی آن‌ها باعث حالت تهوع و استفراغ در شما می‌شود خودداری نمایید.
- از نوشیدن مایعات خیلی سرد، خیلی شیرین و یا خیلی ترش خودداری نمایید.
- در صورت امکان از اطرافیان‌تان برای پختن غذا کمک بخواهید. اما اگر این امکان برای شما وجود ندارد، غذاهای ساده و بدون چربی درست کنید که پخت آن برای شما آسان باشد.
- شواهدی وجود دارد که استفاده از زنجبیل می‌تواند در کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک کند. می‌توانید از بیسکوییت زنجبیل و یا خوراکی‌های دیگری که در آن‌ها زنجبیل دارد، استفاده کنید.
- ذهن خود را از حالتی که دارید منحرف نمایید و خود را سرگرم کاری کنید. هرچه بیشتر به حالت تهوع خود فکر کنید، حال‌تان را بدتر میکند.
- لباس‌‌های راحت بپوشید مانند پیراهن. از لباس‌هایی که کمربند دارند و یا دور کمرتان کش دارد استفاده نکنید.
درمان‌های مفید برای از بین بردن حالت تهوع و استفراغ:
اگر حالت تهوع شما بعد از تغییراتی که در رژیم غذایی و روش زندگی خود دادید تغییر نکرد، پزشک متخصص شما برای یک مدت کوتاهی به شما استفاده از داروی ضد تهوع و استفراغ را توصیه خواهد کرد. این دارو‌ها برای دوران بارداری بی‌خطر هستند و صدمه‌ای به جنین نخواهد زد. اما این دارو می‌تواند عوارضی مانند منقبض شدن ماهیچه‌‌ها را در شما ایجاد کند که خیلی هم به ندرت و فقط در بعضی از خانم‌ها اتفاق می‌‌افتاد.
چه زمانی نیاز به ملاقات با پزشک دارید:
اگر تهوع و استفراغ زیادی دارید و هیچ نوشیدنی و غذایی را نمی‌توانید استفاده کنید، این ممکن است باعث سوءتغذیه و تشنگی زیاد در شما شود. باید با پزشک و یا مامای خود تماس بگیرید.
اگر:
رنگ ادرار شما تیره است.
۲۴ ساعت است که هیچ غذا و آبی نتوانسته‌اید استفاده کنید و یا در بدن خود نگاه دارید.
در هنگام ایستادن حالت سرگیجه و ضعف دارید.
دردهای شکمی دارید.
درجه حرارت بدن شما ۳۸ درجه و یا بالاتر رفته است.
خون استفراغ کرده‌اید.
همچنین عفونت‌های ادراری هم می‌توانند باعث تهوع و استفراغ شوند. این نوع عفونت‌ها معمولاً بر روی مثانه تأثیر می‌گذارند، اما ممکن است بر کلیه‌ها هم اثر بگذارند.
اگر هنگام دفع ادرار، درد دارید و یا همراه با ادرار خون دفع کرده‌اید، ممکن است دچار عفونت ادراری شده باشید و این عفونت نیاز به درمان دارد. در این مواقع بهتر است که مقدار زیادی آب بنوشید تا ادرار شما رقیق شود و درد کمتر گردد. لذا طی ۲۴ ساعت به پزشک مراجعه کنید.
دیگر عواملی که باعث حالت تهوع و استفراغ می‌شوند:
- داشتن حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری قبلی
- داشتن سابقه خانواد‌گی
- داشتن حالت تهوع و استفراغ هنگام حرکت ماشین، هواپیما و کشتی
- استرس
- اولین بارداری
- چاقی مفرط، داشتن شاخص توده بدن۳۰ و یا بالاتر از آن
- داشتن سابقه حالت تهوع در هنگام استفاده از قرص‌های ضد بارداری که حاوی استروژن هستند
- چند قلویی (بارداری برای ۲ قلو و یا ۳ قلویی)
گاهی تعدادی از خانم‌های باردار حالت تهوع و استفراغ زیاد و طاقت‌فرسایی را تجربه می‌کنند که به آن ویار دوران بارداری می گویند و می تواند خطرناک باشد لذا نیاز به درمان خاصی دارد که باید در بیمارستان صورت گیرد.
بعضی خانم‌ها فقط حالت تهوع دارند ولی بعضی دیگر استفراغ نیز می‌کنند. واژه استفراغ و تهوع صبحگاهی، شما را به اشتباه می‌‌‌اندازد. شما ممکن است حالت تهوع و استفراغ را در هر زمانی از شبانه روز داشته باشید و بعضی مواقع، برخی از خانم‌ها این احساس را در تمام طول روز دارند.
تصور می‌شود که در ۱۲ هفته اوایل بارداری تغییر در هورمون‌ها یکی از عوامل حالت تهوع است و عامل دیگر کمبود ویتامین ب۶ در رژیم غذایی است.
برای بیشتر خانم‌ها علائم تهوع و استفراغ معمولاً قبل از هفته ۹ بارداری شروع می‌شود و در ماه‌‌های بعدی بارداری(بعد از ماه سوم بارداری) از هر ۱۰ خانم، ۹ نفر از آن‌ها، این علائم، از بین می‌رود. با این حال در بعضی خانم‌ها حالت تهوع و استفراغ ممکن است به مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشد و از هر ۱۰ خانم، در ۱ نفر، این حالت تا بعد از هفته ۲۰ بارداری ادامه یابد.
حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری چقدر معمول است؟
در اوایل بارداری حالت تهوع واستفراغ و خستگی خیلی شایع و معمول است. در حدود نیمی از خانم‌های باردار، حالت تهوع و استفراغ وجود دارد و حدود ۳ نفر از هر ۱۰ نفر، فقط حالت تهوع بدون استفراغ را تجربه می‌کنند.
بعضی از افراد حالت تهوع و استفراغ را یک جزئی از دوران بارداری می‌‌دانند و برخورد آسان‌تری با آن دارند اما برای بعضی دیگر این حالت می‌تواند تأثیر زیادی بر روی فعالیت‌‌های روزمره آن‌ها و کیفیت زندگی‌شان بگذارد.
درمان‌هایی که برای حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری وجود دارد:
اگر شما حالت تهوع و استفراغ بارداری دارید، ماما و پزشک توصیه‌‌هایی به شما خواهند کرد و به‌وسیله تغییر در رژیم غذایی علائم تهوع و استفراغ در شما کمتر خواهد شد.
این توصیه‌ها شامل:
- به خوبی استراحت کنید زیرا خستگی زیاد حالت تهوع و استفراغ را در شما بدتر میکند.
- اگر صبح‌‌ها حالت تهوع دارید در صورت امکان برای بیدار شدن به خودتان زمان بدهید. از یک خوراکی خشک مثل بیسکوییت ساده و یا نان تست ساده قبل از بلند شدن از تخت استفاده نمایید.
- به مقدار زیادی مایعات مانند آب بنوشید. البته مایعات را کم کم ولی به تعداد دفعات زیادتری بنوشید. ممکن است به جلوگیری از حالت تهوع کمک کند.
- وعده‌‌های غذایی خود را زیادتر کنید ولی در هر وعده به مقدار کمی غذا مصرف کنید. به ازای ۳ وعده سنگین غذایی چندین مرتبه در طول روز غذا میل کنید.
- غذاهایی مصرف کنید که دارای کربوهیدرات بالایی هستند مانند: نان، برنج، ماکارونی و از خوردن غذاهای چرب خودداری کنید.
- بعضی از خانم‌ها غذاهای نمکی و ترش را راحت‌تر از غذاهای شیرین و فلفلی می‌توانند استفاده کنند، که این هیچ ایرادی ندارد.
- سعی کنید غذای‌تان را سرد میل کنید. چون غذاهای سرد بوی کمتری نسبت به غذاهای گرم دارند. بوی غذا گاهی اوقات باعث حالت تهوع و استفراغ در شما می‌شود.
- از خوردن غذاهایی که بوی آن‌ها باعث حالت تهوع و استفراغ در شما می‌شود خودداری نمایید.
- از نوشیدن مایعات خیلی سرد، خیلی شیرین و یا خیلی ترش خودداری نمایید.
- در صورت امکان از اطرافیان‌تان برای پختن غذا کمک بخواهید. اما اگر این امکان برای شما وجود ندارد، غذاهای ساده و بدون چربی درست کنید که پخت آن برای شما آسان باشد.
- شواهدی وجود دارد که استفاده از زنجبیل می‌تواند در کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک کند. می‌توانید از بیسکوییت زنجبیل و یا خوراکی‌های دیگری که در آن‌ها زنجبیل دارد، استفاده کنید.
- ذهن خود را از حالتی که دارید منحرف نمایید و خود را سرگرم کاری کنید. هرچه بیشتر به حالت تهوع خود فکر کنید، حال‌تان را بدتر میکند.
- لباس‌‌های راحت بپوشید مانند پیراهن. از لباس‌هایی که کمربند دارند و یا دور کمرتان کش دارد استفاده نکنید.
درمان‌های مفید برای از بین بردن حالت تهوع و استفراغ:
اگر حالت تهوع شما بعد از تغییراتی که در رژیم غذایی و روش زندگی خود دادید تغییر نکرد، پزشک متخصص شما برای یک مدت کوتاهی به شما استفاده از داروی ضد تهوع و استفراغ را توصیه خواهد کرد. این دارو‌ها برای دوران بارداری بی‌خطر هستند و صدمه‌ای به جنین نخواهد زد. اما این دارو می‌تواند عوارضی مانند منقبض شدن ماهیچه‌‌ها را در شما ایجاد کند که خیلی هم به ندرت و فقط در بعضی از خانم‌ها اتفاق می‌‌افتاد.
چه زمانی نیاز به ملاقات با پزشک دارید:
اگر تهوع و استفراغ زیادی دارید و هیچ نوشیدنی و غذایی را نمی‌توانید استفاده کنید، این ممکن است باعث سوءتغذیه و تشنگی زیاد در شما شود. باید با پزشک و یا مامای خود تماس بگیرید.
اگر:
رنگ ادرار شما تیره است.
۲۴ ساعت است که هیچ غذا و آبی نتوانسته‌اید استفاده کنید و یا در بدن خود نگاه دارید.
در هنگام ایستادن حالت سرگیجه و ضعف دارید.
دردهای شکمی دارید.
درجه حرارت بدن شما ۳۸ درجه و یا بالاتر رفته است.
خون استفراغ کرده‌اید.
همچنین عفونت‌های ادراری هم می‌توانند باعث تهوع و استفراغ شوند. این نوع عفونت‌ها معمولاً بر روی مثانه تأثیر می‌گذارند، اما ممکن است بر کلیه‌ها هم اثر بگذارند.
اگر هنگام دفع ادرار، درد دارید و یا همراه با ادرار خون دفع کرده‌اید، ممکن است دچار عفونت ادراری شده باشید و این عفونت نیاز به درمان دارد. در این مواقع بهتر است که مقدار زیادی آب بنوشید تا ادرار شما رقیق شود و درد کمتر گردد. لذا طی ۲۴ ساعت به پزشک مراجعه کنید.
دیگر عواملی که باعث حالت تهوع و استفراغ می‌شوند:
- داشتن حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری قبلی
- داشتن سابقه خانواد‌گی
- داشتن حالت تهوع و استفراغ هنگام حرکت ماشین، هواپیما و کشتی
- استرس
- اولین بارداری
- چاقی مفرط، داشتن شاخص توده بدن۳۰ و یا بالاتر از آن
- داشتن سابقه حالت تهوع در هنگام استفاده از قرص‌های ضد بارداری که حاوی استروژن هستند
- چند قلویی (بارداری برای ۲ قلو و یا ۳ قلویی)
منبع:
دکتر رضا نصر