کاهش استرس در بارداری، چه اهمیتی دارد؟

یافتن روش های سالم برای کاهش استرس در دوران بارداری بخش مهمی از فرآیند بهبود سلامت مادران باردار و رشد فرزندانشان از دوران جنینی تا پس از تولد به شمار می آید که در ادامه بیشتر به این موضوع میپردازیم.

بررسی کاهش استرس در دوران بارداری
استرس اغلب این گونه تعریف می شود:
اختلاف میان نیازهای محیطی و منابع روانی، اجتماعی و زیستی فرد
امروزه نتایج بسیاری از تحقیقات صورت گرفته حاکی از این است که استرس والدین نقش بسیار مهمی را در رشد و سلامت کودک در دوران جنینی و سایر مراحل زندگی او ایفا می کند. در صورتی که والدین از استرس زیادی برخوردار باشند جنین از نظر عملکرد متابولیکی، ایمنی، هورمونی و شناختی با اختلال مواجه می شود.
والدینی که در شرف بچه دار شدن هستند می توانند با توجه کردن به احساسات جسمی، عواطف و رفتارهای خود از این که استرس چگونه و چه زمانی می تواند بر آن ها تاثیر بگذارد آگاه شوند. آن ها می توانند استفاده از مهارت های ساده کاهش استرس را قبل و بعد از دوران بارداری بیاموزند.
این مهارت ها می توانند منابعی را که موجب غالب شدن بر استرس می شوند را در مواقعی که با چالش های روزمره و رویدادهای دشوار مواجه می شوند توسعه دهند. این رویدادهای دشوار ممکن است در طول مدت رشد جنین در رحم و پس از تولد رخ دهند بنابراین، این مهارت ها به والدین کمک می کنند سیستم واکنش به استرس خود را هنگامی که با چالش های مربوط به نگه داری از کودک مواجه می شوند تنظیم کنند.
اهمیت کاهش استرس در دوران بارداری
شواهد بسیار زیادی مبنی بر این که استفاده از مهارت های کاهش استرس در دوران بارداری از جمله پیش از بارداری، بارداری و پس از بارداری اثرات منفی وارد شده بر مادران و جنین تکامل یافته آن ها را کاهش می دهد وجود دارد. بسیاری از مادران باردار از استرس زیاد خود و همچنین زمان کم و منابع محدود برای برآوردن خواسته های خود به شیوه ای مناسب شکایت دارند.
مادران باردار ممکن است از چندین منبع استرس در زندگی خود رنج ببرند که به مرور زمان تاثیر آن ها افزایش یافته و خود را نشان می دهند. تجربه استرس و ضربه روحی در گذشته نیز بر چگونگی غالب شدن آن ها بر استرس در زمان حال تاثیر می گذارد و می تواند فعالیت سیستم واکنش به استرس را در دوران پیش از بارداری، بارداری و پس از بارداری افزایش دهد.
درک افراد از محیط اطراف خود تجربه های آن ها را شکل می دهد و در احساس استرس و آسایش آن ها نیز دخیل است. همگی می دانیم که همان طور که افراد آسایش و راحتی را در محیط های مختلف تجربه می کنند توسط تجربه های مختلفی نیز دچار استرس می شوند. بررسی های اخیر نشان می دهد که پیامدهای مضر ارزیابی ذهنی میزان دریافت استرس بیش از قرار گرفتن در معرض رویدادها و شرایط بالقوه سرشار از استرس هستند.

اهمیت کاهش استرس در دوران بارداری
این موضوع نشان می دهد که در عوض این که از زنان پرسیده شود که آیا رویدادهای خاصی را که می توانند عوامل استرس زا تلقی شوند تجربه کرده اند یا خیر باید پی برد که پیش از دوران بارداری و پس از آن چه احساساتی را تجربه می کنند.
درک یک مادر باردار از محیط درونی (درون بدن) و محیط بیرونی (پیرامون بدن) خود بر شرایط ذهنی و فیزیولوژی او که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند تاثیر می گذارد. باورها و تجربه های گذشته احساسات فرد در زمان حال را تشکیل می دهند و احساسات و باورها بر بارداری، تولد فرزند و انجام وظایف مادری تاثیر می گذارند. تجربه ای که یک مادر از رویدادهای بسیار مهم زندگی خود کسب کرده است روان فیزیولوژی او و همچنین جنین تکامل یافته اش را تحت الشعاع قرار می دهند.
استیون پورجس واژه Neurocrption را که رابطه ی میان ادراک و روان فیزیولوژی ما را شرح می دهد ابداع کرده است. Neuroception روشی است که سیستم عصبی از طریق آن به طور مداوم محیط اطراف ما را در جهت پی بردن به امنیت، خطر یا عوامل تهدید کننده زندگی ارزیابی می کند.

نتایج علمی درباره راه های کاهش استرس در دوران بارداری
محیط اطراف و سیستم عصبی ما از طریق احساساتی که دریافت می کنیم از اطلاعات مربوط به ما برای ارزیابی این موارد استفاده می کنند. این فرآیند بسیار سریع و در لفافه ی ضمیر خودآگاه ما رخ می دهند. اگر Neuroception یک زن از محیط اطرافش خطر یا تهدید زندگی وی باشد سیستم واکنش به استرس فعال خواهد شد. Neuroception تهدید زندگی می تواند منجر به تشدید علائم استرس ناشی از حادثه شود. Neuroception خطر یا تهدید زندگی نوزاد از نظر سلامتی و امنیت قبل از تولد، در حین تولد و پس از تولد نیز باعث تشدید سیستم واکنش به استرس والدین می شود.
استرس و استرس ناشی از حادثه می توانند با رویدادهای دشواری که در طول برقراری رابطه جنسی و احتیاط در برقراری رابطه جنسی پیش از دوران بارداری، در دوران بارداری و پس از تولد فرزند در ارتباط باشند. از جمله عوامل بروز استرس می توان به قصد باردار شدن، درمان ناباروری، سقط جنین، پایان یافتن حاملگی، مشکلات مربوط به بارداری و زایمان، درد و درمان، مشکلات مربوط به سلامتی که سلامت مادر و کودک را در دوران بارداری به خطر می اندازند، به دنیا آمدن جنین مرده، مشکلات مربوط به تغذیه جنین، زایمان زودرس، مشکلات ناشی از زایمان زودرس، بررسی نوزاد نارس در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) اشاره کرد.
بررسی های اخیر در مورد اهمیت کاهش استرس در دوران بارداری نشان می دهد عواقب مضر ناشی از استرس در مادران باردار و جنین تکامل یافته آن ها تنها به یک عامل استرس زا مربوط نیست بلکه به چندین عامل و ارتباط میان آن ها بستگی دارد. اندام ها و بافت های بدن مادر، جفت و جنین، همگی با هم نسبت به استرس مادر واکنش می دهند و بر روی یکدیگر تاثیر می گذارند.
استرس موجب بروز تغییراتی در فیزیولوژی مادر باردار می شود و واکنش های مربوط به فیزیولوژی او را در جفت و جنین تکامل یافته ی او افزایش می دهد بنا براین دو رابطه ی فیزیولوژیکی مستقیم بین مادر، جفت و جنین تکامل یافته ی او وجود دارد.
فعالیت مداوم شدید سیستم واکنش به استرس یک مادر باردار بر سیستم عصبی، هورمونی، ایمنی و قلبی عروقی او در طول مدت پیش از بارداری و پس از زایمان اثرات منفی می گذارد. این سیستم های پیچیده و به هم وابسته ی درون بدن نقش بسیار مهمی را در تشکیل رویان، گذراندن دوران بارداری به طور کامل، زایمان، تغذیه ی جنین و ارتباط اولیه کودک و مادر ایفا می کنند. مهارت های کاهش استرس بر این سیستم ها در زنان باردار و جنین تکامل یافته ی آن ها تاثیرات مثبت می گذارند.
درصورتی که مهارت های کاهش استرس در دوران بارداری که به والدینی که در شرف بچه دارشدن هستند توصیه می شوند ساده باشند می توانند سریعا و به خودی خود حتی در شرایط بسیار دشوار به کار گرفته شوند و تاثیرات مثبتی بر روی سیستم واکنش به استرس والدین داشته باشند و منابع با ارزشی را که در سلامت طولانی مدت آن ها و فرزندانشان دخیل هستند ارائه دهند.