دیسپلازی گردن رحم چیست؟
دیسپلازی گردن رحم (سرویکس) به دلیل رشد و افزایش غیر طبیعی سلول‌ها در دهانه رحم به وجود میآید که مقدمه‌ای برای به وجود آمدن سرطان است و درصورت عدم درمان منجر به سرطان دهانه رحم می‌گردد.
دیسپلازی گردن رحم ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم شود. با بیماری دیسپلازی گردن رحم، علت و راه های درمان دیسپلازی گردن رحم آشنا شوید.
دیسپلازی گردن رحم (سرویکس) به دلیل رشد و افزایش غیر طبیعی سلول‌ها در دهانه رحم به وجود میآید که مقدمه‌ای برای به وجود آمدن سرطان است و درصورت عدم درمان منجر به سرطان دهانه رحم می‌گردد. دهانه رحم شامل دو قسمت تحتانی و گردن رحم می‌باشد و دارای یک مسیر مرکزی برای عبور اسپرم، خون دوره قاعدگی و نوزاد در زمان زایمان می‌باشد. مسیر و سطح بیرونی دهانه رحم با دو نوع سلول پوشیده شده است، یک نمونه سلول‌های ترشح کننده موکوس و نوع دیگر سلول‌های محافظت کننده می‌باشد. تغییرات غیر طبیعی در رشد این سلول‌ها باعث دیسپلازی گردن رحم می‌شود.
این اختلال به وجود آمده سرطان نیست ولی با توجه به آمار و اطلاعات موجود، محققان و پزشکان آن را عامل شروع کننده‌ای برای سرطان گردن رحم می‌شناسند. تغییرات در رشد سلول‌های گردن رحم معمولا در سنین ۲۵ تا ۳۵ سالگی به وجود میآید. شکل سلول‌های دیسپلازی شبیه به سلول‌های سرطانی است اما با این تفاوت که آسیبی به بافت دهانه رحم نمی‌رساند. دیسپلازی بیشتر اوقات قابل بازگشت و درمان است اما در صورت عدم تشخیص و رسیدگی به مرحله غیر قابل بازگشت می‌رسد.
علائم دیسپلازی گردن رحم
متاسفانه این اختلال هیچ گونه علائمی از خود بروز نمی‌دهد و تنها با انجام تست پاپ اسمیر وجود آن در دهانه رحم مشخص می‌شود.
علت دیسپلازی گردن رحم
در حال حاضر ویروس‌هایی که از طریق رابطه جنسی به دهانه رحم منتقل می‌شوند عامل اصلی دیسپلازی شناخته شده‌اند. دو نوع ویروسی که عامل به وجود آمدن دیسپلازی و سرطان دهانه رحم هستند عبارتند از: "هرپس سمپلکس تیپ۲" و " ویروس پاپیلومای انسانی".
ویروس "هرپس سمپلکس تیپ2"، نوعی تبخال می‌باشد که به وسیله رابطه جنسی انتقال می‌یابد و به طور معمول در ناحیه تناسلی اثر می‌کند. ویروس "پاپیلومای انسانی"، باعث ایجاد زگیل‌های مقاربتی و تناسلی می‌شود. تیپ16 این ویروس، در قریب به اکثر تمامی دیسپلازی گردن و سرطان‌های دهانه رحم دیده شده است.
دیسپلازی گردن رحم (سرویکس) به دلیل رشد و افزایش غیر طبیعی سلول‌ها در دهانه رحم به وجود میآید که مقدمه‌ای برای به وجود آمدن سرطان است و درصورت عدم درمان منجر به سرطان دهانه رحم می‌گردد. دهانه رحم شامل دو قسمت تحتانی و گردن رحم می‌باشد و دارای یک مسیر مرکزی برای عبور اسپرم، خون دوره قاعدگی و نوزاد در زمان زایمان می‌باشد. مسیر و سطح بیرونی دهانه رحم با دو نوع سلول پوشیده شده است، یک نمونه سلول‌های ترشح کننده موکوس و نوع دیگر سلول‌های محافظت کننده می‌باشد. تغییرات غیر طبیعی در رشد این سلول‌ها باعث دیسپلازی گردن رحم می‌شود.
این اختلال به وجود آمده سرطان نیست ولی با توجه به آمار و اطلاعات موجود، محققان و پزشکان آن را عامل شروع کننده‌ای برای سرطان گردن رحم می‌شناسند. تغییرات در رشد سلول‌های گردن رحم معمولا در سنین ۲۵ تا ۳۵ سالگی به وجود میآید. شکل سلول‌های دیسپلازی شبیه به سلول‌های سرطانی است اما با این تفاوت که آسیبی به بافت دهانه رحم نمی‌رساند. دیسپلازی بیشتر اوقات قابل بازگشت و درمان است اما در صورت عدم تشخیص و رسیدگی به مرحله غیر قابل بازگشت می‌رسد.
علائم دیسپلازی گردن رحم
متاسفانه این اختلال هیچ گونه علائمی از خود بروز نمی‌دهد و تنها با انجام تست پاپ اسمیر وجود آن در دهانه رحم مشخص می‌شود.
علت دیسپلازی گردن رحم
در حال حاضر ویروس‌هایی که از طریق رابطه جنسی به دهانه رحم منتقل می‌شوند عامل اصلی دیسپلازی شناخته شده‌اند. دو نوع ویروسی که عامل به وجود آمدن دیسپلازی و سرطان دهانه رحم هستند عبارتند از: "هرپس سمپلکس تیپ۲" و " ویروس پاپیلومای انسانی".
ویروس "هرپس سمپلکس تیپ2"، نوعی تبخال می‌باشد که به وسیله رابطه جنسی انتقال می‌یابد و به طور معمول در ناحیه تناسلی اثر می‌کند. ویروس "پاپیلومای انسانی"، باعث ایجاد زگیل‌های مقاربتی و تناسلی می‌شود. تیپ16 این ویروس، در قریب به اکثر تمامی دیسپلازی گردن و سرطان‌های دهانه رحم دیده شده است.
سیگار کشیدن نیز به نوبه خود می‌تواند عامل محرک و خطر آفرینی برای ابتلا به دیسپلازی در زنان باشد به این صورت که افراد سیگاری حداقل دو تا سه برابر بیشتر از افرادی که سیگار نمی‌کشند در خطر ابتلا به دیسپلازی گردن رحم هستند.
ارتباط کشیدن سیگار و ابتلا به این بیماری به این صورت یافته شده است:
- سیگار کشیدن باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی می‌شود و بدن ضعیف شده آماده پذیرش ویروسی که از طریق رابطه جنسی وارد بدن داخل شده است می‌گردد.
- سیگار کشیدن باعث می‌شود ویتامین C بدن کاهش پیدا کند. ویتامین C عامل مهمی در ترمیم زخم‌ها و حفظ ایمنی بدن است و به علت ایجاد آنتی‌اکسیدان بالا در بدن مانع از ایجاد سرطان می‌شود.
- این امکان وجود دارد که ترکیبات مضر و سرطان‌زای سیگار در جداره رحم و گردن رحم جمع شود و موجب بیماری گردد.
- از علت‌های دیگر ابتلا به دیسپلازی گردن رحم، فقر مواد مغذی و تغذیه ضعیف و یا نامناسب است. کمبود ویتامین‌هایی مانند ویتامین A و بتا کاروتن، ویتامین B6، فولیک اسید، ویتامین C و سلنیوم نقش مهمی در ایجاد و وخیم‌تر شدن دیسپلازی و سرطان دهانه رحم دارند.
- از عوامل و علت‌های خطر ساز دیگر در ابتلا به این بیماری شروع زودتر از موعد روابط جنسی یعنی کمتر از سن ۱۸ سال است. همچنین داشتن شرکای متعدد جنسی عامل بسیار خطر سازی برای ابتلا به این بیماری می‌باشد.
- بارداری: بارداری‌های نزدیک به هم و متعدد و همچنین بارداری قبل از 20 سالگی نیز برای سلامت رحم و دهانه رحم خطر ساز خواهد بود.
- مصرف بالای چربی: با مصرف زیاد چربی، به خصوص چربی‌های حیوانی خطر ابتلا به بیماری‌های رحم بالا می‌رود. در خانم‌ها هرچقدر مقدار چربی بالاتر باشد بدن استرون (قویترین نوع استروژن) بالاتری تولید می‌کند.
راه های درمان دیسپلازی گردن رحم
درمان‌های تخصصی شامل کرایوسِرجِری (Cryosurgery) و استفاده از لیزر نوعی از درمان برای این مشکل می‌باشد. از این درمان بیشتر در زمانی که نگرانی و احتمال کمتری درباره گستردگی موجود دیسپلازی دهانه رحم وجود دارد استفاده می‌شود.
اکسیژنال تراپی:( Excisional Therapy) در این روش قسمت‌های غیرعادی در سطح و دهانه رحم برداشته می‌شوند. این کار به دلیل تهیه نمونه‌ای از بافت ویروسی که به قصد تشخیص مقدار بدخیم بودن و تعیین وجود و یا عدم وجود سلول‌های سرطانی در سطح و عمق دهانه رحم انجام می‌شود. دلیل دیگر این است که این کار به پزشک این امکان را می‌دهد که ناحیه آلوده شده را به صورت کامل خارج کند.
الکتریسیته کردن برای برداشت ناحیه آلوده شده توسط ویروس (LEEP , LLETZ) :
در این روش با استفاده از وسیله‌ای با قدرت الکتریسیته برای برداشتن و از بین بردن ضایعه و ترمیم دیسپلازی گردن رحم استفاده می‌شود. نام این روش "LEEP" یا "LLETZ" است. به این صورت که یک سیم حلقه‌ای شکل از طریق واژن وارد دهانه رحم می‌شود، سپس از آن جریان الکتریسیته‌ای عبور داده می شود تا قسمت مورد از دهانه رحم برداشته شود.
این عمل معمولا هم در مطب و هم در اتاق عمل انجام می‌شود اما برای انجام آن تنها ناحیه واژن و دهانه رحم را با یی‌حسی موضعی دچار سر شده‌گی می‌کنند. داشتن درد خفیف در حین انجام این عمل طبیعی است. پس از پایان انجام عمل، خمیری قهوه‌ای رنگ روی ناحیه مورد نظر مالیده می‌شود که از خونریزی جلوگیری می‌کند. بیشتر بیماران بعد از انجام این درمان می‌توانند به وضعیت نرمال زندگی، کار و تحصیل خود بازگردند.
بیوپسی مخروطی دهانه رحم کونیزاسیون (Cervical cone biopsy, Conization) : این عمل برای برداشتن ضایعه در اتاق عمل و با گرفتن بی‌حسی موضعی نخاعی انجام می‌شود. بعد از انجام این عمل ممکن است دچار خونریزی شوید اما خونریزی نباید شدید باشد.
توصیه‌های غذایی برای پیشگیری از دیسپلازی گردن رحم
- کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده
- کاهش مصرف پروتئین حیوانی
- استفاده بیشتر از مواد غذایی حاوی سویا
- استفاده از مواد غذایی گیاهی و سبزیجات
- کاهش استفاده از مواد قندی
- سیگار کشیدن باعث می‌شود ویتامین C بدن کاهش پیدا کند. ویتامین C عامل مهمی در ترمیم زخم‌ها و حفظ ایمنی بدن است و به علت ایجاد آنتی‌اکسیدان بالا در بدن مانع از ایجاد سرطان می‌شود.
- این امکان وجود دارد که ترکیبات مضر و سرطان‌زای سیگار در جداره رحم و گردن رحم جمع شود و موجب بیماری گردد.
- از علت‌های دیگر ابتلا به دیسپلازی گردن رحم، فقر مواد مغذی و تغذیه ضعیف و یا نامناسب است. کمبود ویتامین‌هایی مانند ویتامین A و بتا کاروتن، ویتامین B6، فولیک اسید، ویتامین C و سلنیوم نقش مهمی در ایجاد و وخیم‌تر شدن دیسپلازی و سرطان دهانه رحم دارند.
- از عوامل و علت‌های خطر ساز دیگر در ابتلا به این بیماری شروع زودتر از موعد روابط جنسی یعنی کمتر از سن ۱۸ سال است. همچنین داشتن شرکای متعدد جنسی عامل بسیار خطر سازی برای ابتلا به این بیماری می‌باشد.
- بارداری: بارداری‌های نزدیک به هم و متعدد و همچنین بارداری قبل از 20 سالگی نیز برای سلامت رحم و دهانه رحم خطر ساز خواهد بود.
- مصرف بالای چربی: با مصرف زیاد چربی، به خصوص چربی‌های حیوانی خطر ابتلا به بیماری‌های رحم بالا می‌رود. در خانم‌ها هرچقدر مقدار چربی بالاتر باشد بدن استرون (قویترین نوع استروژن) بالاتری تولید می‌کند.
راه های درمان دیسپلازی گردن رحم
درمان‌های تخصصی شامل کرایوسِرجِری (Cryosurgery) و استفاده از لیزر نوعی از درمان برای این مشکل می‌باشد. از این درمان بیشتر در زمانی که نگرانی و احتمال کمتری درباره گستردگی موجود دیسپلازی دهانه رحم وجود دارد استفاده می‌شود.
اکسیژنال تراپی:( Excisional Therapy) در این روش قسمت‌های غیرعادی در سطح و دهانه رحم برداشته می‌شوند. این کار به دلیل تهیه نمونه‌ای از بافت ویروسی که به قصد تشخیص مقدار بدخیم بودن و تعیین وجود و یا عدم وجود سلول‌های سرطانی در سطح و عمق دهانه رحم انجام می‌شود. دلیل دیگر این است که این کار به پزشک این امکان را می‌دهد که ناحیه آلوده شده را به صورت کامل خارج کند.
الکتریسیته کردن برای برداشت ناحیه آلوده شده توسط ویروس (LEEP , LLETZ) :
در این روش با استفاده از وسیله‌ای با قدرت الکتریسیته برای برداشتن و از بین بردن ضایعه و ترمیم دیسپلازی گردن رحم استفاده می‌شود. نام این روش "LEEP" یا "LLETZ" است. به این صورت که یک سیم حلقه‌ای شکل از طریق واژن وارد دهانه رحم می‌شود، سپس از آن جریان الکتریسیته‌ای عبور داده می شود تا قسمت مورد از دهانه رحم برداشته شود.
این عمل معمولا هم در مطب و هم در اتاق عمل انجام می‌شود اما برای انجام آن تنها ناحیه واژن و دهانه رحم را با یی‌حسی موضعی دچار سر شده‌گی می‌کنند. داشتن درد خفیف در حین انجام این عمل طبیعی است. پس از پایان انجام عمل، خمیری قهوه‌ای رنگ روی ناحیه مورد نظر مالیده می‌شود که از خونریزی جلوگیری می‌کند. بیشتر بیماران بعد از انجام این درمان می‌توانند به وضعیت نرمال زندگی، کار و تحصیل خود بازگردند.
بیوپسی مخروطی دهانه رحم کونیزاسیون (Cervical cone biopsy, Conization) : این عمل برای برداشتن ضایعه در اتاق عمل و با گرفتن بی‌حسی موضعی نخاعی انجام می‌شود. بعد از انجام این عمل ممکن است دچار خونریزی شوید اما خونریزی نباید شدید باشد.
توصیه‌های غذایی برای پیشگیری از دیسپلازی گردن رحم
- کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده
- کاهش مصرف پروتئین حیوانی
- استفاده بیشتر از مواد غذایی حاوی سویا
- استفاده از مواد غذایی گیاهی و سبزیجات
- کاهش استفاده از مواد قندی
منبع:
ستاره
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼