شب ادراری کودکان، دلایل و درمان ها

پس از گرفتن کودک از پوشک، شب ادراری به چالشی برای والدین تبدیل می‌شود. شب ادراری در کودکان بین سنین ۳ تا ۶ سالگی دیده می‌شود. علت آن می‌تواند بیماری، اختلالات غذایی یا نوسانات عاطفی باشد. برای درمان شب ادراری کودکان باید روشی متناسب با سن و روحیات کودک در پیش گرفت تا به نتیجه مطلوب رسید.

از شب ادراری کودکتان نگران شده‌اید؟ تعداد زیادی از کودکان، در روند رشد خود، این مشکل را تجربه می‌کنند. عامل آن در اکثر موارد نه اختلال روانی! که عدم رشد مثانه است. حتی پژوهش‌های اخیر، شب ادراری را در دسته اختلالات خواب قرار داده‌اند.

روش کنترل ادرار در کودکان در سنین مختلف چگونه است؟

برای اطلاع یافتن از عامل شب ادراری، بهتر است در مورد چگونگی رشد مثانه کودکان آگاهی یابیم. در نوزادان واکنشی بنام "عکس العمل تخلیه مثانه" وجود دارد. زمانی که مثانه پر می‌شود، ماهیچه‌ها منقبض شده و به مثانه فشار می‌آورند و ادرار خارج می‌شود. در حدود سن یک و نیم تا دو سالگی، کودک از احساس پر شدن مثانه آگاه می‌شود و خروج ادرار را حس می‌کند، اما کنترلی بر آن ندارد. بین سنین ۲ تا دو و نیم سالگی، کودک می‌فهمد که می‌تواند تخلیه مثانه‌اش را کنترل کند و جلو ریزش ادرار را بگیرد. بدین ترتیب کودک، بتدریج کنترل ادرار در روز را به دست می‌آورد. کنترل ادرار در شب معمولا بعد از این زمان اتفاق می‌افتد.

شب ادراری کودکان از چه سنی نگران کننده است؟

کودکان در حدود سه سالگی، کنترل ادرار در شب را به دست می‌آورند و دیگر شب‌ها رختخواب خود را خیس نمی‌کنند. در سن شش سالگی، ۹۲% دختران و ۸۵ تا ۹۰% پسران، شب‌ها خود را خیس نمی‌کنند. پزشکان معتقدند که شب ادراری در کودکان بالای ۶ سال، بایستی مورد توجه و درمان قرار گیرد.

وراثت تاثیر زیادی در شب ادراری دارد. اگر پدر و مادر، هر دو در کودکی شب ادراری داشته‌اند، کودک به احتمال ۷۰% شب ادراری خواهد داشت. اگر یکی از والدین این مشکل را داشته، این احتمال به ۴۰% کاهش می‌یابد.

علت شب ادراری کودکان چیست؟

بیماری

ممکن است بیماری، دلیل شب ادراری کودک باشد. ادرار کودک را آزمایش کنید. وجود نشانه‌های هشدار دهنده را جدی بگیرید. عفونت‌های ادراری مکرر، قطره قطره ادرار کردن، ادرار با فشار و ممتد، ادرار کردن با درد و خیس کردن در روز، می‌تواند نشان دهنده بیماری باشد که منجر به شب ادراری شده است.

حساسیت غذایی

حساسیت به شیر و مواد لبنی موجب تشدید شب ادراری در برخی از کودکان می‌شود. همین طور غذا‌های خیلی شیرین، رنگ‌های مصنوعی موجود در غذا، کافئین موجود در چای، قهوه و نوشابه‌ها نیز موجب شب ادراری کودکان می‌شود.

نوسانات عاطفی

هنگامی که فشار‌های عاطفی بر کودک وارد می‌شود، شب ادراری یکی از واکنش‌های کودک است. مشکلات خانوادگی، نقل مکان به منزل جدید، طلاق والدین یا مرگ یکی از نزدیکان، می‌تواند موجب شب ادراری کودک شود.

راه های درمان شب ادراری کودکان چیست؟

۱. تنظیم عادات خواب کودک

- کاهش فشار‌ها و تنش‌های روز: اولین مرحله درمان شب ادراری، تنظیم دوره خواب کودک است. در طول روز از فشار‌های عاطفی، اضطراب‌ها و هیجانات کودک کم کنید. معمولا زمانی که اتفاقات بزرگ در زندگی کودک می‌افتد، مانند شروع مدرسه، تولد نوزاد جدید، نقل مکان، طلاق یا مرگ عزیزان، بدخوابی و شب ادراری در کودک دیده می‌شود. اگر این تنش‌ها کاهش یابد، خواب شب کودک منسجم‌تر می‌شود.

- کاهش فشار‌های عصبی در طول شب: معمولا کودکان از اینکه شب تنها در اتاق بخوابند ناراحت می‌شوند. تجربیات نشان داده کودکانی که شب در کنار بستر پدر و مادر می‌خوابند، کنترل بیشتری روی مثانه خود در شب دارند.

- برنامه روزانه منظم: بایستی در طول روز زمان‌های مشخصی به وعده‌های غذایی، خواب نیمروز، زمان بیداری و زمان خواب اختصاص یابد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نظم و زود خوابیدن به کنترل ماهیچه‌های مثانه کودک کمک می‌کند.

۲. تحریک کودک

اجازه دهید کودک (در صورت تمایل) چند شب را در منزل دوستان و نزدیکان بگذراند. یا چند شب بر روی تشک مورد علاقه‌اش بخوابد، بدین ترتیب کمی از نگرانی‌های او کاسته می‌شود.

شرکت در فعالیت‌های دسته جمعی و پیروزی در بازی‌های جمعی، در افزایش اعتماد به نفس کودک کمک شایانی می‌کند.

از کودک بخواهید در تعویض و شستشوی لباس‌ها و رختخواب مشارکت کند تا نتایج اعمال خود را بپذیرد.

۳. ورزش‌های کگل

تمرینات خاصی برای افزایش کنترل بر روی ماهیچه‌های مثانه وجود دارد که به کگل موسوم است. با توصیه و راهنمایی پزشک، این تمرینات را در طول روز به هنگام ادرار کردن با کودک انجام دهید.

۴. آموختن روش کنترل ادرار به کودک

برای کودک شکل مثانه را بکشید یا از روی کتاب به او نشان دهید. درباره عملکرد ماهیچه‌های مثانه برای او توضیح دهید و تاکید کنید که او قادر به کنترل این ماهیچه‌ها است. او را تشویق کنید که دیگر بچه نیست و می‌تواند ماهیچه‌هایش را تقویت کند. لازم نیست شدت عمل به خرج دهید. به روشی کودکانه او را نسبت به مسایل آگاه کنید.

۵. خودداری از نوشیدن مایعات پس از صرف شام

حتی الامکان از دادن مایعات به کودک (خصوصا نوشیدنی‌های کافیین دار) پس از شام خودداری کنید. زیرا کافیین ادرار را زیاد می‌کند و موجب شب ادراری می‌شود. در صورت تشنگی کودک، به اندکی آب بسنده کنید.

۶. روش تکانش بده و بیدارش کن

اگر کودک خوابیده است، قبل از اینکه خودتان به بستر بروید، کودک را بیدار کنید تا ادرار کند. باید کودک کاملا بیدار شود و با پای خودش به دستشویی برود. بهتر است از قبل در مورد این روش با کودک صحبت کنید و موافقت او را جلب کنید تا هنگام بیدار شدن عصبانی نشود!

۷. درمان با دارو

برای درمان شب ادراری، دارو‌هایی تجویز می‌شود که نیم ساعت قبل از خواب به کودک داده شود. استفاده از این دارو‌ها موجب بهبودی و تقویت ماهیچه‌های کنترل کننده مثانه می‌شود. بدین ترتیب کودک از پر شدن مثانه آگاه می‌شود. هم چنین این دارو‌ها بر خواب کودک نیز تاثیر می‌گذارند. نوعی دارو به شکل اسپری بینی نیز وجود دارد که بر هورمون‌های کنترل کننده اعمال مثانه اثر می‌گذارد. البته استفاده از این دارو‌ها عوارض جانبی دارد و پس از قطع دارو، احتمال بازگشت شب ادراری بسیار زیاد است. به همین سبب دارو درمانی به عنوان آخرین راه حل برای درمان شب ادراری کودکان در نظر گرفته می‌شود.

به یاد داشته باشید هیچ کودکی دوست ندارد در رختخواب خیس با بوی ناطبوع، شب را به صبح برساند. با درمان بهنگام شب ادراری در کودکان، احساس آرامش و اعتماد به نفس را به آن‌ها بازگردانید.