آموزش دستشویی رفتن به کودکان، راهنمایی های لازم

آموزش دستشویى رفتن به کودکان نیازمند کمى زمان و صبر از جانب شما و کمى انگیزه و همکارى از جانب آنهاست. هر وقت مطمئن شدید که فرزندتان براى انجام اینکار آماده اند، شروع کنید. استرس و تغییرات بزرگ در زندگى کودک، میتواند کار آموزش را سخت کند. مطمئن باشید که روتین زندگى فرزندتان کاملا شکل گرفته و اگر در زندگیش اتفاق جدیدى در حال رخ دادن است، مانند شروع مهدکودک یا بدنیا آمدن خواهر و یا برادر، شاید از تغییرات دیگرى استقبال نکند یا آنقدر برایش بزرگ باشد که نتواند با آنها کنار بیاید. در اینصورت به او زمان دهید تا آمادگی لازم براى قبول کارهاى جدید را بدست آورد. هنگام شروع، نکات زیر را در نظر بگیرید :

۱ ) بگذارید شما را ببیند و یاد بگیرد

به طور کلى، کودکان با تقلید کردن یاد میگیرند. اولین قدم براى آموزش دستشویى رفتن ، نگاه کردن به شماست. او ممکن است متوجه شود که پدرش به گونه اى متفاوت نسبت به مادرش از دستشویى استفاده میکند و همین نقطه شروع خوبیست که شما بتوانید براى آنها این تفاوت را توضیح دهید.

۲ ) وسیله مناسب براى انجام اینکار را بخرید

وقتى فرزند شما روى لگن مینشیند، باید بتواند در حالى که کف پاهایش روى زمین است، کمى به جلو خم شود، این مسئله براى زمانى که کودک میخواهد مدفوع کند، بسیار مهم است. متخصصان پیشنهاد میکنند که لگن مناسب براى کودک بخرید، اینگونه فرزندتان نه تنها حس مالکیت به این وسیله پیدا میکند بلکه نشستن بر روى لگن کوچکى که مناسب سایز و اندازه اوست، احساس امنیت بیشترى به وی میدهد. خیلى از کودکان از نشستن روى توالت بزرگسالان هراس دارند ومیترسند که در آن بیفتند. این استرس میتواند باعث ایجاد دردسر در آموزش دستشویى رفتن شود.

اگر تصمیم به خریدن حلقه هاى مخصوص که براى کودکان طراحى شده و روى توالت بزرگسالان قرار میگیرد دارید، مطمئن باشید که یک چهارپایه کوچک هم بخرید که کودک بتواند از آن براى بالا رفتن استفاده کند و وقتى روى توالت مینشیند، بتواند پاهایش را روى آن قرار دهد.

اگر برایتان امکان پذیر است قبل از شروع، براى او کتابهاى تصویرى با موضوع " آموزش دستشویى رفتن" و یا ویدیوهایى که به زبان بچه ها مراحل اینکار را توضیح میدهند تهیه کنید. با اینکار به فرزندتان کمک می کنید تا درک بهترى از مراحل مختلف آموزش داشته باشد.

۳ ) به فرزندتان کمک کنید که از لگن استفاده کند

اجازه دهید که فرزندتان با ایده استفاده از لگن آشنا و آن را متعلق به خود بداند، مثلا اسمش را روى آن بنویسید یا اجازه دهید که با برچسب تزئینش کند. بعد بگذارید که چندین بار در حالى که لباس بر تن دارد، روى آن بنشیند. وقتى به مدت ١ هفته اینکار را تکرار کرد، به او پیشنهاد دهید که بدون پوشیدن لباس روى لگنش بنشیند. اگر مقاومت کرد اصلا به او اصرار نکنید چون اینکار میتواند باعث ایجاد یک جنگ قدرت بین شما و او شود.

اگر فرزندتان عروسک مورد علاقه اى دارد، سعى کنید با استفاده از آن مراحل اینکار را براى او توضیح دهید. امکان یادگیرى از این طریق احتمالا خیلى بیشتر از یادگیرى از طریق توضیحات است. حتى میتوانید یک لگن براى عروسک او درست کنید. تا هنگام این تجربه جدید، کودک احساس تنهایی نکند.

۴ ) با خریدن شورتهایى با طرح هاى کودکانه، او را براى انجام اینکار تشویق کنید

براى تشویق بیشتر، همراه او خرید بروید و بخواهید که لباس زیرش را انتخاب کند، از بین چندین طرح و مدل به او حق انتخاب بدهید.

ازکودک بخواهید که آنها را امتحان کند. اگر براى پوشیدن مقاومت کرد، اول بخواهید که شورت را روى پوشک بپوشد. وقتى عادت کرد، دیگر دوست نخواهد داشت که پوشک بپوشد.

۵ ) برای کودک جدول زمانبندی تهیه کنید

زمانى که براى گرفتن پوشک انتخاب میکنید، بستگى به برنامه روزانه خود و اینکه به مهدکودک میرود یا نه، دارد. اگر مهدکودک میرود، حتما معلمش را در جریان بگذارید.

از همان ابتدا تصمیم بگیرید که براى شروع میخواهید به طور کامل فقط از شورت استفاده کنید و یا تا مدتى هم شورت و هم پوشک؛ یعنى زمانی که در منزل هستید از شورت و زمانی که مهمان دارید و یا بیرون از خانه هستید از پوشک کمک میگیرید. گاهی اوقات میتوانید از شورتهاى آموزشى هم استفاده کنید. هرچند تجربه ثابت کرده که استفاده از شورتهاى معمولى براى کودکان به این دلیل که بلافاصله متوجه خیس شدن خود میشوند بهتر است. هر چند احتمالا با استفاده از شورتهای معمولی چند باری مجبور به تمیز کردن او و زمین خواهید شد.

براساس شناختی که از فرزندتان دارید، ببینید کدام گزینه برای او بهتر است، اگر لازم بود حتما با دکترش هم مشورت کنید. تا مدتى هنگام خواب و رفتن به مسیرهاى طولانى همچنان باید از پوشک و یا شورت هاى آموزشى استفاده کنید. اگر به مهدکودک میرود، حتما با معلمش مشورت کنید تا ببینید که آیا لازم است در مهدکودک برای او پوشک ببندید. از آنها بپرسید که آیا میتوانند در این مرحله با شما همکارى کنند.

۶ ) از او بخواهید که ابتدا بنشیند و سپس بایستد (برای پسرها)

از آنجایی که گاهى اوقات بچه ها ممکن است نیاز به دفع همزمان ادرار و مدفوع خو‌د را داشته باشند، منطقى تر این است که ابتدا به او یاد دهید که روی لگن بنشیند تا یاد بگیرد که هر دو کار را باید در لگن انجام دهد.

به او اجازه ندهید که بیشتر از ١۵ دقیقه روی لگن بنشیند. یکى از اشتباهات رایج والدین این است که به او اجازه میدهند که در مراحل آموزش کارتون ببینند، حالا یا در حالی که لگن را جلوى تلویزیون گذاشتند و یا با موبایل و تبلت در دستشویى! این کار اشتباه میتواند باعث ایجاد یک عادت بد در کودکان شود.

وقتى فرزندتان به طور کامل عادت کرد که روى لگن بنشیند، آنوقت میتوانید به او یاد دهید که ادرار خود را ایستاده هم میتواند دفع کند. برای این قسمت آموزش که مخصوص پسرهاست، اگر فرزندتان یک الگوى مرد داشته باشد کمک زیادی به او‌ خواهد کرد. زمینه ای را فراهم کنید که پسرتان با پدر یا یک مردى از اعضاى نزدیک فامیل که قابل اعتماد است، دستشویى برود. وقتى مطمئن شدید که درست یاد گرفته، این شانس را به او بدهید که خودش امتحان کند.

۷ ) اجازه دهید زمان هایى در خانه شلوار، دامن و شورت نپوشد

یکى از کارهایى که میتواند به فرزند کمک کند تا خودش متوجه نیازش برای دستشویی رفتن بشود این است که، زمان هایى در طول روز به او فرصت دهید که لباسی بر تنش نباشد. لگن را در مکانی که در دسترس اوست قرار دهید، مثلا نزدیک جایى که در آن مشغول بازى کردن است و ‌بعد در بازه های زمانی مشخص به او یادآوری کنید که روی لگن بنشیند (با بازه زمانی هر ۲۰ دقیقه یکبار شروع کنید و بعد آن را کمی طولانیتر کنید.)

البته اگر قرار باشد که کودک بدون لباس در خانه بچرخد، آمادگى این را داشته باشید که چند باری زمین و یا حتی مبل را کثیف کند. بنابراین بهتر است که فرشها را جمع کنید، روى مبلها ملحفه بکشید و ترجیحا فضایی را برای بازی او در نظر بگیرید که تمیز کردن زمینش راحت باشد. یادتان باشد که در طول دوره آموزش اگر خودش، وسایل و یا زمین را خیس کرد، هرگز از دست او عصبانی نشوید.

دائم کودک را زیر نظر بگیرید، اگر دیدید چند لحظه ایستاده، خودش را میگیرد و یا بالا و پایین میپرد، به او یادآورى کنید که وقت دستشویى رفتن است. اگر میتوانید این کار را چند روز پشت سر هم انجام دهید. هر چه بیشتر فرزند شما بدون پوشک باشد، سریعتر یاد میگیرد که خودش به دستشویی برود.

اگر برایتان امکانپذیر است، در طول دوره آموزش کمتر از خانه خارج شوید، کمتر به مهمانی بروید و‌کمتر پذیرای مهمان باشید. محدود کردن رفت و آمدها کمک زیادی به کوتاه شدن دوره آموزش میکند.

۸ ) پیروزی او را جشن بگیرید

بدون شک کودک قبل از کسب کامل این مهارت، چند بارى خود و اطرافش را کثیف خواهد کرد تا اینکه با گذشت زمان خودش هم از اینکه کارش را در جاى مناسب یعنى لگنش انجام دهد، لذت خواهد برد. وقتى توانست اینکار را انجام دهد، به او جایزه دهید. به او نشان دهید که از عهده انجام کار بسیار مهمى برآمده است.

در عین حال خیلى به این مسئله بال و پر ندهید و بزرگش نکنید، ممکن است او بخاطر همین توجه بیش از حد، دچار استرس و ترس شده و فقط به شرط گرفتن جایزه اینکار را انجام دهد.

۹ ) اگر بار اول کار نکرد، دوباره امتحان کنید

مثل تمام مهارتهاى دیگر، هر چه فرزند بیشتر از لگن استفاده کند، بهتر و سریعتر میتواند اینکار را یاد بگیرد. ولى شما میتوانید با انجام یک سرى از کارها، مراحل مختلف اینکار را برایش آسانتر کنید. لباسها و شورتهاى کمى گشاد تنش کنید که خودش به راحتى بتواند آنها را در بیاورد.

اگر بعد از چندین بار تلاش، همچنان مشکل داشت، به هیچ عنوان تنبیهش نکنید. هیچ چیزى به اندازه حس بدى که کودک از "کثیف کردن خودش" میکند، نمیتواند کل مراحل آموزش را خراب کند. اگر احساس درماندگى میکنید، به خود یادآورى کنید که سرزنش کردن کودک به خاطر خیس کردن خودش، یعنى طولانیتر شدن زمان اینکار و ادامه دادن پوشک. " آموزش دستشویى رفتن " هیچ فرقى با آموزش دوچرخه سوارى ندارد. حتى بچه هایى که مراحل این آموزش را با موفقیت پشت سر گذاشتند، گاهى اوقات حتى بعد از چند ماه وقتى درگیر کارى هستند، خودشان را خیس کنند!

اگر احساس کردید که پیشرفتى حاصل نشده آموزش را رها و دوباره بعد از چند هفته شروع کنید.

۱۰ ) بازى و تفریح را جزئى از مراحل آموزش قرار دهید

اگر شما آموزش دستشویى رفتن را با بازى و سرگرمى شروع کنید، کودک براى ادامه اینکار بیشتر تشویق میشود. مثلا چند قطره رنگ غذاى آبى توى لگن او بریزید و آنوقت ببینید که چقدر براى کودک هیجان انگیز است که میتواند با ادرار رنگ آن را سبز کند.

در دستشویى، از کتابهاى مورد علاقه اش کنار لگنش بگذارید تا هر وقت به آنجا رفت بتواند با نگاه کردن، مشغول شود. اگر در اواسط دوره آموزش احساس کردید که علاقه اش را از دست داده است، براى تشویقش چند جایزه کوچک بخرید و هر وقت خودش کارش را انجام داد به او جایزه بدهید.

یکى از کارهایى که معمولا اکثر مادرها انجام میدهند، استفاده از برچسب و تقویم هاى مخصوص اینکار است. هر بار که کودک توانست خودش کارش را انجام دهد، به او یک برچسب داده و او با چسباندنش در تقویم، کارش را ثبت میکند. بچه ها با دیدن پر شدن تقویم از برچسبها بسیار هیجانزده میشوند.

اگر از برچسب هم خسته شد، میتوانید آب نبات، شکلات و یا یک اسباب بازى کوچک به او جایزه دهید.

آموزش دستشویى رفتن کار وقتگیر و پر حوصله همراه با تمیزکاریهای مکرر است ولی اگر قدمها را درست بردارید خیلی سریع به نتیجه دلخواه می رسید.