ارث بردن فرزند خوانده، سهمشان از زندگی مادرشان چیست؟

دکتر «محمد نفریه» شرط اصلی فرزندخواندگی دختران مجرد را تمکن و استقلال مالی می‌داند و می‌گوید: «مانعی برای ازدواج آنها وجود ندارد و اگر همسر آنها شرایط کافی داشته باشد، در آینده سرپرستی کودک به هر دو آنها واگذار می‌شود.» البته، ناگفته نماند که تعداد زیادی از دختران جوان، خواهان به حضانت گرفتن نوزادان هستند، اما به گفته مدیرکل دفتر کودکان و نوجوانان بهزیستی، اولویت اصلی این سازمان برای واگذاری نوزادان، تنها زوج‌های جوان هستند. همچنین، حدود ۱۰ درصد از کودکان واگذار شده به آنها دچار معلولیت یا بیماری‌های خاص بوده‌اند که این موضوع نشان می‌دهد، آن‌ها، تنها به خاطر پر کردن تنهایی خود، حضانت کودکان را برعهده نگرفتند، بلکه معتقدند، با این کار، باری از دوش بهزیستی برداشته و کار خیری هم انجام دهند. ۲ سال گذشته بود که سازمان بهزیستی کشور با تصویب قانونی جدید شرایط فرزندخواندگی برای دختران مجرد را فراهم کرد. قانونی که بر اساس آن، دختران مجرد که پیش از آن قادر نبودند حضانت کودکی را بر عهده بگیرند با شرایط ویژه‌ای صاحب فرزند دختر می‌شوند. شرایطی از جمله؛ عدم سوء پیشینه و نداشتن محکومیت کیفری، عدم اعتیاد، دریافت تأییدیه جسمی و روانی از مراجع مربوطه، داشتن تمکن مالی و ادای فرایض دینی. با وجود این، مدیرکل دفتر کودکان و نوجوانان بهزیستی، تأکید می‌کند که برای حضانت کودکان توسط دختران جوان، علاوه بر شرایط ذکر شده، آنها باید ۳۰ درصد از اموالشان را در وصیتنامه خود به این کودکان واگذار کنند.

او در ادامه تأکید می‌کند: به علت آنکه، پس از فوت آن‌ها، هیچ درصدی از اموال به این کودکان تعلق نمی‌گیرد، بر اساس قانون، آنها موظف‌اند، تا در وصیتنامه خود ۳۰ درصد از اموال خود را به آنها واگذار کنند. البته، همه آنها باید بالای ۳۰ سال سن داشته باشند و تنها می‌توانند کودکان دختر را، به فرزندخواندگی قبول کنند. به گفته مدیرکل دفتر کودکان و نوجوانان بهزیستی، این کودکان حداقل باید ۶ ماه نزد دختران مجرد بمانند و پس از گذشت این دوره، سرپرستی کودک با حکم قضایی به آنها واگذار می‌شود. همچنین، در حال حاضر، حدود ۱۵ دختر مجرد دیگر، به طور موقت از کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی نگهداری می‌کنند که پس از طی شدن مراحل لازم، سرپرستی کودکان به طور دائم به آنها واگذار می‌شود. نفریه معتقد است، دختران جوان باید از عهده هزینه‌های جاری این کودکان به طور کامل بر بیایند و دارای شغل و بیمه باشند. حتی در صورتی که، برخی از آنها از تمکن مالی بالایی برخوردار باشند، باید ملک یا زمینی را به نام آنها بزنند. البته، این اقدام، شامل همه نمی‌شود و محدود به افراد خاص است. او در پاسخ به اینکه اگر در آینده این دختران شغل خود را از دست بدهند آیا کودک از آنها بازپس گرفته می‌شود، می‌گوید: در این صورت سعی می‌کنیم تا حمایت‌های لازم را انجام دهیم تا فرد دوباره به استقلال برسد اما اگر سرپرست، از عهده هزینه‌های کودک برنیاید یا دچار اعتیاد و پرونده کیفری شود، کودک از او گرفته خواهد شد.

مدیرکل دفتر کودکان و نوجوانان بهزیستی با تأکید بر اینکه، دختران جوان موظف هستند، خودشان را به نفع کودک بیمه کرده یا نسبت به بیمه عمر اقدام کنند، ادامه می‌دهد: در برخی از موارد، ممکن است فردی از برخی شرایط لازم برخوردار نباشد اما اگر بهزیستی به این نتیجه برسد که بودن کودک کنار خانواده بهتر از بودن در مرکز است، درخواست فرزندخواندگی را تأیید می‌کنیم.

نفریه با اشاره به اینکه در حال حاضر به ازای هر کودک موجود در مراکز بهزیستی، ۷ تا ۷ و نیم خانواده پشت نوبت قرار دارند، تأکید می‌کند: قوانین فرزندخواندگی به نسبت سال‌های گذشته بسیار تسهیل شده است به طوری که، از سال ۹۲ با تصویب قانون جدید، شاهد رشد ۵۰ درصدی فرزندخواندگی در کشور بودیم.

او در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود اینکه بهزیستی اعلام می‌کند، رشد و تربیت کودک در خانواده بهتر از مراکز بهزیستی است، هنوز تعداد زیادی از این کودکان در مراکز آنها به سر می‌برند، می‌گوید: تعداد زیادی از آنها قابل واگذاری نیستند و اغلب دارای خانواده هستند. به همین علت، لازم است که این کودکان در مراکز ما بمانند. همچنین، در حال حاضر، ۲۶ هزار کودک تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند که تنها ۱۰ هزار نفر از آنها در مراکز ما نگهداری می‌شوند و ۱۶ هزار نفر دیگر در داخل خانواده‌ها زندگی می‌کنند.

نفریه با تأکید بر اینکه اگر کودکی به مرکز بهزیستی منتقل شود و شرایط واگذاری را داشته باشد، تنها ۲ تا ۳ ماه در مراکز بهزیستی باقی می‌ماند، تأکید می‌کند: به طور کلی، تعداد زیادی از کودکان به علت داشتن معلولیت یا سن بالا، متقاضی‌ای برای سرپرستی ندارند. به همین علت، اغلب متقاضیان، خواهان کودکان سالم و زیبا و زیر ۲ سال هستند که این موضوع، پروسه واگذاری کودکان را طولانی می‌کند. بنابراین، خانواده‌ای وجود داشته که پس از گذشت ۳ ماه، موفق به فرزندخواندگی شده و برخی هم تا ۴ سال پشت نوبت ما باقی می‌مانند.

او در پاسخ به این سؤال که اگر این دختران مستقل زندگی نکنند و در خانه پدری خود زندگی کنند، باز شامل فرزندخواندگی می‌شوند، می‌گوید: چنین موردی در قانون ذکر نشده است و تنها شرط لازم، استقلال مالی و درآمد مکفی به همراه بیمه اجتماعی است. به همین خاطر، تعداد زیادی از آنها ممکن است با خانواده‌های خود زندگی کنند که این موضوع، بلامانع است.