اختلال اوتیسم در کودکان، پانزده نشانه هشدار‌دهنده

نشانه‌ های اوتیسم می‌توانند بسیار گیج‌کننده باشند. چون بسیاری از آن‌ها در انسا‌ن‌های سالم و معمولی هم دیده می‌شوند. نکته مهم، وجود داشتن چندین نشانه بطور همزمان و تشخیص آن توسط فرد مجرب است تا بشود قضاوت قطعی کرد. خوب است بدانیم این نشانه‌ها چیست تا در صورت احساس خطر به متخصص مراجعه کنیم.
طبق آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۷۵ از هر ۵ هزار نفر یک نفر به اوتیسم مبتلا بوده، در سال ۲۰۰۴ از هر ۱۶۶ نفر یک فرد مبتلا به اوتیسم شناسایی شده و در سال ۲۰۱۴ از هر ۴۲ کودک یک کودک مبتلا به اوتیسم بوده است. پس همانطور که می‌بینید با یک اختلال رو به رشد طرف هستیم. بیایید با بارزترین نشانه‌های ابتلا به اوتیسم آشنا شویم.

نشانه‌ های اوتیسم
این روز‌ها در بیشتر مقالات مرتبط با اوتیسم به جای استفاده از واژه «اوتیسم» از «اختلال طیف اوتیسم» استفاده می‌شود. می‌دانید چرا؟ چون میزان بروز رفتار‌های اوتیستیک در هر شخص با توجه به سطح رشدی و سن تقویمی متفاوت است. همین باعث می‌شود هر شخصی در یک طیف (اوتیسم خفیف تا شدید و با علائم متفاوت) قرار بگیرد. به‌هرحال حتی با وجود این طیف دانستن نشانه‌‌های زیر، در شناخت و تشخیص این بیماری می‌تواند بسیار مفید باشد. این نشانه‌ های اوتیسم در دوران کودکی بروز می‌کند و در تمام طول زندگی فرد ادامه می‌یابد:
۱- واژه‌سازی غیر‌طبیعی
فرد مبتلا به اوتیسم به شکلی که دلش بخواهد واژه‌سازی می‌کند و آن واژه را برای همیشه جایگزین واسه صحیح می‌کند. به طور مثال برای اشاره به "کتاب" از کلمه "پوپو" استفاده می‌کند.
۲- تاخیر کلامی
فرد مبتلا به اوتیسم در کودکی تاخیر کلامی داشته است. یعنی کودک مبتلا به اوتیسم از کودکان هم‌سن و سال خود عقب‌تر است. البته در برخی موارد دیده شده که کودک جملات طولانی و سنگین را بیان می‌کند. اما این به معنای تولید کلام نیست بلکه تقلید صرف است.
بیشتر بدانید: دیر حرف زدن کودک؛ نشانه های هشدار دهنده را بشناسیم
۳- ضمیر «من»
کودک مبتلا به اوتیسم تصوری از «من» ندارد. یعنی برای اشاره کردن به خودش ممکن است بجای استفاده از ضمیر من نامش را بگوید. مثلا بجای گفتن من رفتم بازی بگوید زهرا رفت بازی.
۴- برقراری ارتباط
اشخاص مبتلا به اوتیسم نمی‌توانند بخوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند و مثلا اگر در یک جمع قرار گرفتند، متناسب با همان جمع رفتار کنند یا در مورد موضوع مورد بحث همه، صحبت کنند.
۵- تمرکز
در حالت عادی یک شخص ممکن است پس از مثلا ۳۰ دقیقه، از انجام دادن یک فعالیت تکراری خسته بشود. ولی اشخاص مبتلا به اوتیسم علایقی دارند که می‌توانند ساعت‌ها بر روی آن تمرکز کنند، بدون اینکه خسته شوند.
۶- ارتباط چشمی
از آنجایی که این اشخاص در حیطه برقراری ارتباط مشکل دارند، نمی‌توانند بخوبی تماس چشمی برقرار کنند. این مورد البته در اوتیسم متوسط تا شدید دیده می‌شود.
۷- تفکر انتزاعی
یکی دیگر از نشانه های اوتیسم نداشتن درک انتزاعی است که باعث می‌شود اشخاص مبتلا به اوتیسم نتوانند بخوبی متوجه کنایه‌ها و ضرب‌المثل‌ها بشوند.
۸- هم‌ذات پنداری
این افراد ممکن است نتوانند بخوبی دیگران را درک کنند و متوجه احساسات‌شان بشوند. یا اینکه خود را بجای شخصی بگذارند و با او همدردی کنند.
۹- آستانه تحمل
آستانه تحمل افراد مبتلا به اوتیسم بسیار عجیب است. آن‌ها ممکن است نسبت به صدا‌های بسیار ضعیف واکنش شدید نشان دهند، ولی در مقابل صدا‌های بلند بی‌تفاوت باشند. یا درد زیادی را بتوانند تحمل کنند، اما از عهده تحمل درد‌های کوچک برنیایند.
۱۰- علاقه به پنکه یا لباسشویی
افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است ساعت‌ها چرخیدن پنکه یا لباسشویی در حال کار را تماشا کنند، بدون آنکه حوصله‌شان سر برود.
۱۱- از دست دادن مهارت‌ها
این افراد ممکن است مهارت‌هایی که زمانی داشته‌اند را ناگهان از دست بدهند. مثلا کودکی که قادر به گفتن ۲۰ کلمه بود ناگهان گنجینه لغاتش به ۱۰ کلمه و سپس ۵ کلمه کاهش یابد.
۱۲- اشاره
یکی دیگر از نشانه‌ های اوتیسم ناتوانی در درک اشارات است. این افراد ممکن است متوجه اشارات نشوند. یعنی وقتی به جایی یا کسی اشاره می‌شود، نمی‌توانند این را درک کنند که باید به آن سمت و سو نگاه کنند.
۱۳- بیان نیاز
از آنجایی که این کودکان تاخیر کلامی دارند، پس در بیان نیاز‌های خود دچار مشکل هستند و ممکن است با حرکات غیر‌معمول خواسته‌هایشان را بیان کنند.
۱۴- اعمال نمادین
افراد مبتلا به اوتیسم قادر به انجام دادن کار‌های نمادین نیستند، چون تصوری از آن ندارند. مثلا کودک مبتلا به اوتیسم بازی‌های نمادین نمی‌کند. بازی نمادین یعنی برداشتن یک مکعب و بازی کردن با آن بعنوان یک تلفن.
۱۵- حرکات تکراری
یکی دیگر از رفتارهای اوتیستیک انجام دادن یک سری حرکات تکراری بدون خستگی است. این حرکات می‌تواند چیدن اشیا بصورت خاص، چرخیدن، تکان دادن عضوی از بدن یا طی کردن یک مسیر رفت و برگشت بصورت مداوم باشد و در صورتیکه دخالتی در این امر توسط دیگران صورت بگیرد، شخص مبتلا عصبی و پرخاشگر می‌شود.
بهرحال فراموش نکنید، حتی با در دست داشتن نشانه‌ های اوتیسم که در بالا به آن‌ها اشاره شد، باز هم تشخیص اوتیسم بسیار دشوار است. کودکان سالم بسیاری هستند که تاخیر کلامی دارند، یا از تماشای پنکه لذت می‌برند. به همین دلیل است که باید تشخیص اوتیسم توسط یک شخص با تجربه در این حوزه صورت بگیرد. در برخی موارد اوتیسم کودک در ۱۸ ماهگی تشخیص داده شده و در ۲ سالگی شاید بتواند اطمینان بیشتری به نظر متخصصان داشت. اما در مواردی تا سنین بالاتر نمی‌توان نظر قطعی داد. همین امر باعث شده محققان بدنبال راه‌هایی بجز معاینه بالینی برای تشخیص اوتیسم باشند و تحقیقات در این زمینه هنوز ادامه دارد. اگرچه فعلا تنها راه ممکن بسنده کردن به همین علائم و نشانه‌هاست.