کودکان بازمانده از تحصیل، چه کسی مقصر است؟

فرشید یزدانی، فعال حقوق کودکان می‌گوید مشکلات اقتصادی سبب شده است برخی خانواده‌ها کودکانشان را از مدرسه خارج کنند و برای تامین معاش روزانه ناچار از کودکان و نوجوانانشان بخواهند که کار کنند و درآمد داشته باشند.

یزدانی، پژوهشگر رفاه اجتماعی، درباره وضع کودکان کار به پانا گفت: هرچه اوضاع اقتصادی خانواده‌ها بدتر شود، احتمالاینکه تعداد بیشتری از کودکان، از چرخه تحصیل بازبمانند و وارد عرصه کار شوند بیشتر است. متاسفانه با وضع اقتصادی نامناسبی که برای بسیاری از خانواده‌ها در این چند ماه اخیر ایجاد شده، خانواده‌های بیشتری از وضع متوسط به وضع مالی ضعیف رسیده‌اند و برای تامین معاش روزانه ناچار می‌شوند از کودکان و نوجوانانشان بخواهند که کار کنند و درآمد داشته باشند.

عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان افزود: متاسفانه آماری از اینکه چه تعداد کودک کار داریم و در ماه‌های اخیر چه تعداد به آنها اضافه شده است در دسترس نیست اما مشاهدات و تحلیل‌ها حکایت از این دارند که چنین هشداری را باید جدی بگیریم. اینکه کودکان کار می‌کنند، ریشه در مسائل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارد اما بی‌تردید اقتصاد یک عامل مهم در این زمینه است و ممکن است خانواده‌هایی وجود داشته باشند که مایل نباشند فرزندشان را از مدرسه خارج کنند و به محیط‌های کاری بفرستند اما چاره‌ای جز این ندارند که یا آنها را به کارگاه‌ها و خیابان‌ها برای کسب درآمد بفرستند یا در مشاغل خانگی آنها را به کار بگمارند.

وی گفت:‌ بازماندن کودکان از تحصیل می‌تواند تبعات ناگواری برای آنها داشته باشد از جمله اینکه بیشتر در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار بگیرند و از فرصت‌های شغلی که در آینده ممکن است پیش رویشان باشد محروم بمانند و این محرومیت از کودکی تا بزرگسالی با آنها همراه باشد و حتی شدت بگیرد. آموزش و پرورش می‌تواند نقش اساسی در کاهش آمار کودکان بازمانده از تحصیل ایفا کند به این ترتیب که با شناسایی و معرفی آنها به مسئولان و نهادهای مربوط به حمایت از کودکان، باعث شود از خانواده آنها حمایت شود تا این دانش‌آموزان بتوانند به کلاس‌های درس برگردند. در این زمینه همکاری تمام نهادها با همدیگر لازم است،‌ آموزش و پرورش نمی‌تواند به تنهایی این وظیفه مهم را انجام دهد بلکه حتما باید دلسوزی و همراهی و هماهنگی سایر دستگاه‌ها هم وجود داشته باشد.

یزدانی با اشاره به هشدار عباسعلی پوربافرانی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، درباره اینکه «بی‌توجهی به کنترل فعالیت کودکان کار می‌تواند به قاچاق انسان توسط باندهای تبهکار قاچاقچی منجر شود»، گفت:‌ در این زمینه گزارش‌های پراکنده‌ای وجود دارد که باید دید چقدر مستند و جدی هستند. به عقیده من حتی اگر یک مورد از این گزارش‌ها واقعیت داشته باشد، ان‌.جی‌.او.ها و نمایندگان مجلس باید به آن موضوع رسیدگی کنند. نمایندگان مجلس باید ببینند با توجه به وضع اقتصادی اخیر، چه تحولاتی در خانواده‌های در معرض آسیب در حال رخ دادن است و با قانونگذاری‌ و حمایت‌های ویژه اقتصادی در وضع فعلی، از احتمال خرید و فروش کودکان، دزدیده شدن و قاچاق آنها، فروش اعضای بدنشان و مواردی از این دست جلوگیری کنند.

این فعال حقوق کودکان ادامه داد: مدارس هم در این زمینه می‌توانند نقش مهمی داشته باشند به طوری که مشاوران مدارس،‌ تحولات درسی و اخلاقی دانش‌آموزان را رصد کنند و مواردی را که احتمال می‌دهند خانواده کودک در وضع پرآسیب باشد، مورد رصد و حمایت قرار دهند تا از ورود آنها به آسیب‌های احتمالی اعتیاد، ترک تحصیل، ورود به باندهای خلافکاری و ... پیشگیری کنند.