لکنت زبان در کودکان، چیست و چگونه برطرف می‌شود؟

لکنت زبان مشکلی شایع در میان ۱% از جمعیت جهان است. کودکان بین ۲ تا ۵ سال نیز به علت مسلط نبودن به زبان، تا حدودی این مشکل را تجربه می‌کنند.

لکنت زبان مشکلی شایع در میان ۱% از جمعیت جهان است. کودکان بین ۲ تا ۵ سال نیز به علت مسلط نبودن به زبان، تا حدودی این مشکل را تجربه می‌کنند. اما اغلب پس از ۵ سالگی مشکل کودکان از بین می‌رود. در صورت ادامه یافتن لکنت زبان بایستی با روش‌های خاصی آن را درمان کرد.

لکنت زبان مشکلی طاقت فرسا برای گوینده و شنونده است. نشانه‌های آن عبارتند از تکرار سریع اولین حرف واژه‌ها، کشیدن بیش از حد صدا‌هایی مانند آاااا، اوووو و یییییی در میان واژه‌ها، توقف و ایست کامل بر روی واژه‌ها و تکرار یک صدا، بخش یا واژه برای چندین بار پشت سر هم. تقریبا ۱% جمعیت دنیا، به لکنت زبان دچار هستند که بیشتر آنان را مردان شامل می‌شوند.

بیشتر افرادی که دچار این مشکل هستند، هنگام پیشی‌بینی وضعیت خود در به کار بردن واژه‌های سخت و پیچیده، دچار لکنت می‌شوند. این افراد همیشه لکنت ندارند، برخی از آن‌ها می‌توانند با کودکان به راحتی صحبت کرده، آواز بخوانند یا به یک زبان خارجی صحبت کنند. در واقع لکنت زبان نیز مانند دیگر عادت‌ها، با گذشت زمان به صورت یک الگوی طبیعی رفتاری درمی‌آید. بدین ترتیب به طور ناخودآگاه در رفتار فرد تکرار می‌شود.

لکنت زبان در کودکان

لکنت زبان کودکان ۲ تا ۵ ساله مشکلی موقتی است که با روان شدن کودک در استفاده از زبان، به تدریج از بین می‌رود. لکنت زبان کودکان معمولا در هنگام خستگی، ناراحتی، ترس و هیجان افزایش پیدا می‌کند. ۸۰ درصد کودکانی که لکنت آن‌ها پس از ۵ سالگی برطرف نشده است، تا رسیدن به بلوغ بهبود می‌یابند. کودکان زیر ۷ سال که دچار این اختلال هستند، ممکن است در کنار وقفه‌های زبانی، حرکاتی مانند پیچ و تاب دادن صورت، چشمک زدن، حرکت دادن بازوها، تنفس نامنظم یا حرکات دیگر داشته باشند.

لکنت زبان در کودکان نوپا را نادیده بگیرید!

واکنش شما در برابر تلاش کودکتان برای برقراری ارتباط با دیگران، نقش بسیار مهمی در شکل گیری توانایی گفتاری او دارد. با کودک با روشی صحیح صحبت کنید، اما انتظار نداشته باشید مانند شما واضح و رسا صحبت کند. هنگامی که کودک صحبت کردن را تمرین می‌کند، با صبر و توجه به او گوش فرا دهید.

- جملات کودک را تمام نکنید. هنگامی که کودک در بیان یک واژه یا تمام کردن یک جمله دچار مشکل شد، با شکیبایی منتظر بمانید و حرفش را قطع نکنید. زمان بدهید تا خودش جمله را به پایان برساند.

- فضایی آرام ایجاد کنید. زمان‌هایی که اعضای خانواده در کنار هم می‌نشینند، مانند زمان صرف شام، محیطی آرام و گرم فراهم کنید و به کودک فرصت صحبت کردن بدهید. به او نشان دهید که علاقمندید صحبت‌هایش را بشنوید.

- خودتان با آرامش صحبت کنید، اما از کودکتان نخواهید آرام صحبت کند. به لکنت‌های احتمالی کودک هنگام حرف زدن، توجه نکنید و به او احساس راحتی بدهید. آرام، واضح و با جملات کوتاه با کودک صحبت کنید.

- درباره لکنت زبان کودک اظهار نظر نکنید. به کودک برچسب نزنید. هرچه کودک نسبت به مشکل خود آگاهی بیشتری پیدا کند، موجب بد‌تر شدن شرایط می‌شود.

آرامش در حین صحبت کردن را به کودک بیاموزید

معمولا نگرانی کودک از صحبت کردن منجر به لکنت زبان می‌شود. برای رفع این مشکل به کودک بیاموزید تا گلو، شانه‌ها، قفسه سینه و شکم خود را شل کند. وقتی کودک روش ریلکسیشن و آرام‌بخشی را آموخت، بر روی ماهیچه‌های درگیر در صحبت کردن کار کرده و این تمرین را چند بار در روز تکرار کنید تا کودک در این زمینه مهارت یابد.

تنظیم تنفس را به کودک بیاموزید

سخن گفتن نیازمند عبور هوا از میان تار‌های صوتی است. چگونگی تنفس روی صحبت کردن کودک تاثیر می‌گذارد.

- بسیاری از کودکان مبتلا، هنگام صحبت کردن نفس نفس می‌زنند. برای رفع این مشکل، تنفس عمیق و منظم دهانی را به کودک بیاموزید. از کودک بخواهید یک دستش را روی قفسه سینه و دست دیگرش را روی شکم قرار دهد. در طول دم بایستی شکمش بیش‌تر از قفسه سینه حرکت کند. با تمرین هر روزه کودک می‌تواند بر روی تنفس عمیق تمرکز کند.

- از کودک بخواهید با آغاز لکنت، صحبت را قطع کند و سکوت کند. در این فاصله نفس بگیرد و با یک بازدم به آرامی شروع به صحبت کند.

- به کودک یاد بدهید که با صدای کوتاه صحبت کند. صدای بلند نیازمند هوای بیشتری است و به همین دلیل فشار را بر حنجره افزایش می‌دهد. پس صدای کوتاه می‌تواند لکنت زبان را کاهش دهد.

حساسیت کودک را به موقعیت‌های تحریک کننده کاهش دهید

ترس، لکنت زبان را در کودک افزایش می‌دهد. سعی کنید با روش‌های زیر حساسیت کودک را نسبت به این موقعیت‌ها کاهش دهید.

- فهرستی از موقعیت‌ها و واژه‌هایی که موجب بروز ترس در کودک می‌شود تهیه کنید.

- تمرین‌های ریلکسیشین و آرامش بخشی را برای کودک انجام دهید. این تمرین‌ها به از بین بردن ترس کودک کمک می‌کنند.

- از کودک بخواهید که خود را در یکی از موقعیت‌هایی که در او ایجاد ترس می‌کند، در حال صحبت کردن تصور کند.

- سطح اضطراب را ارزیابی کنید. از کودک بخواهید تا میزان اضطراب خود را در موقعیت فرضی قبل، از اعداد یک تا ده مشخص کند. سپس تمرین خیالی بالا را چندین مرتبه انجام دهید تا سطح اضطراب تا حد قابل قبولی کاهش یابد. سپس موقعیت دیگری را تمرین کنید.

موقعیت‌هایی که کودک به طور معمول دچار لکنت زبان می‌شود را بازسازی کنید.

- امکان تمرین در موقعیت‌های از پیش تعیین شده را فراهم کنید. به عبارت دیگر موقعیت‌هایی واقعی طراحی کنید تا کودک بتواند در آن‌ها آموخته‌های جدیدش را به کار بندد.

همخوانی را تمرین کنید

بیشتر کودکان مبتلا به لکنت زبان هنگام همخوانی با دیگران می‌توانند به طور طبیعی صحبت کنند.

همخوانی را تمرین کنید. متن ساده‌ای را انتخاب کنید و سپس آن را با هم بخوانید. بعد از چند بار تکرار، کم کم صدای خود را کاهش دهید تا جایی که کودک به تنهایی در حال خواندن باشد.

اگر لکنت زبان کودک بسیار شدید است و با تلاش شما بهبود نمی‌یابد، باید از افراد متخصص کمک بگیرید. برای انجام یک برنامه درمانی مناسب، با پزشک خود، مراکز درمانی و پدر و مادران کودکان مبتلا به لکنت زبان، مشورت کنید.

لکنت زبان در بزرگسالی

معمولا لکنت زبان در اوایل دوران کودکی شروع می‌شود؛ زمانی که کودک در حال یادگیری زبان و توسعه مهارت‌های گفتاری خود است. اما در موارد نادری این اختلال در بزرگسالی آغاز می‌شود. اگر شما در بزرگسالی دچار لکنت زبان شده‌اید، باید آن را جدی بگیرید و با پزشک خود در میان بگذارید.

دلایلی که لکنت زبان در بزرگسالان شروع می‌شود را می‌توان به پنج دسته زیر تقسیم کرد.

- لکنت زبان عصبی

- لکنت در اثر مصرف دارو

- لکنت در شرایط پر استرس

- بروز مجدد لکنت زبان کودکی

- دلایل فردی و شخصی

مشکلات لکنت زبان در بزرگسالی

لکنت زبان می تواند منجر به مشکلات زیر شود:

- مشکلات برقراری ارتباط با دیگران

- مضطرب بودن در هنگام صحبت کردن

- اجتناب از صحبت کردن در شرایطی که نیاز به صحبت کردن است

- کاهش مشارکت اجتماعی