لکنت زبان کودکان، درمان و نحوه برخورد والدین

درمان لکنت زبان کودکان به اندازه درمان مشکلات جسمانی او اهمیت دارد. لکنت زبان یکی از اختلالات گفتاری است که می تواند بر عملکرد، تعاملات، انگیزه و دیگر ابعاد زندگی کودک تاثیر منفی بگذارد. لکنت زبان معمولا در خردسالی و از سنین ۲ تا ۴ سالگی شروع می شود. لکنت زبان در بین پسران شایع تر از دختران است. در شروع مدرسه ممکن است لکنت زبان شدیدتر شود. عوامل متعددی از جمله ژنتیک، آسیب های جسمانی و روانی می توانند در بروز لکنت زبان نقش داشته باشند. برای درمان لکنت زبان کودکان بهتر است هر چه زودتر به متخصص کودک مراجعه شود؛ چرا که درمان زودهنگام احتمال بهبودی و پیشگیری از شدت یافتن لکنت را بیشتر می کند. در ادامه به معرفی روش های مختلف درمان لکنت زبان کودکان پرداخته ایم.

پیش از درمان باید علت لکنت زبان شناسایی شود
ژنتیک یکی از عوامل بروز لکنت زبان می باشد. وجود این مشکل در سایر افراد خانواده احتمال ابتلای کودک را بالا می برد. اما بعضی کودکان در فرایند تکلم و تعاملات مغزی دارای مشکلاتی در ماهیچه‌ها و اندام‌های مورد نیاز در گفتار هستند. این نقص های جسمانی ممکن است در اثر ضربه به مغز نیز به وجود آید. نگرانی، اضطراب و ترس از جر و بحث از دیگر علل بروز لکنت زبان در کودکان می باشند. حضور کودک در یک محیط متشنج (مثل دعواهای والدین) نیز بر سلامت روان کودک تاثیر می گذارد. مشاوره کودک با بررسی عوامل مختلف علاوه بر درمان لکنت زبان به رفع و حل علل بروز لکنت نیز می پردازد.

لکنت زبان به چه شکل هایی می باشد؟
در لکنت کلونیک، کودک یک حرف را که معمولا اولین حرف از یک کلمه است را به سرعت و با تشنج ادا می کند (مثلا پ پ پ پ پدر). نوع دیگر لکنت زباد در کودکان لکنت تونیک یا توقف می باشد. در این لکنت فعالیت عضلات تلفظی برای چند ثانیه متوقف می شود و فرد نمی تواند کلمه را ادا کند. پس از چند لحظه کلمه را با تلاش و شدت زیاد ادا می کند. این لکنت در اثر انقباض عضلات حلق و حنجره به وجود می آید که این گرفتگی ها ریشه روانی دارد.

روش های درمان لکنت زبان کودکان
برای درمان لکنت زبان کودکان، خوشبختانه روش های مختلفی را می توان با توجه به ویژگی های هر کودکی به کار برد. اگر کودک شما دچار لکنت زبان است، باید هر چه زودتر برای درمان اقدام کنید. لکنت زبان با گذشت زمان بهبود نیافته و ممکن است تبدیل به دیگر اختلالات اضطرابی شود. در ادامه به برخی از روش های درمانی اشاره کرده ایم.
روش خود درمان گری
در روش خود درمان گری، فرد مبتلا به لکنت زبان در خود انگیزه هایی ایجاد می کند و از این طریق در او تغییراتی ایجاد می شود. بیمار با برنامه منظم سعی در حل لکنت زبان خود می کند. این روش در کودکانی که سن بالاتری دارند، کاربرد دارد.
دارو درمانی
در صورتی که تشخیص داده شود که علت لکنت زبان، اضطراب و استرس در کودک است برای او داروهای آرام بخش تجویز می شود تا از این طریق لکنت زبان او بهبود پیدا کند. البته برای درمان استرس کودکان تنها دارو درمانی کافی نبوده و درمان های روانشناختی نیز ضرورت دارند.
رفتار درمانی
رفتار درمانی یک روش جدید است که در آن فرض بر این است که لکنت زبان کودک به دلیل رفتارهای سازش نیافته و ناهنجار او می باشد. بنابراین سعی می کنند که رفتارهای ناهنجار کودک را اصلاح کنند تا از این طریق لکنت زبان وی درمان شود. گفتار درمانی یکی از تکنیک های رویکرد رفتاری است که به درمان لکنت زبان می پردازد.
روان درمانی
روان درمانی بیشتر برای درمان لکنت زبان بزرگسالان استفاده می شود. این افراد دچار مشکلات عاطفی، استرس و اختلالات عصبی هستند. روان درمانی در مورد کودکان سنین پایین نمی توان اجرا کرد. اما متخصصان در این زمینه می توانند به والدین در یافتن علت لکنت زبان و شناسایی آسیب ها کمک کنند.
روش تفکر و تلفظ یا روش دوگانه
در این روش بر دوجنبه تفکر و تلفظ کودک توجه می شود و معمولا هم بسیار مفید و ثمربخش است. این روش در کودکان ۳ تا ۷ ساله استفاده می شود.

با کودک لکنت زبانی خود چطور برخورد کنیم؟
خانواده مخصوصا والدین نقش بسیار مهمی در بهبود لکنت زبان کودک خود دارند. در ادامه نکاتی برای اصلاح رفتار خود در ارتباط با لکنت زبان کودک تان ذکر شده است:
1- دلسوزی نکردن
ترحم و دلسوزی نکردن بسیار اهمیت دارد، چرا که در این صورت کودک شما باور می کند که یک مشکل بسیار بزرگی دارد. در نتیجه اعتماد به نفس خود را از دست می دهد. با افزایش اعتماد به نفس کودک خود می توانید به روند بهبودی او کمک کنید.
2- فراهم کردن محیطی برای حرف زدن
برای کودک خود محیطی فرهم کنید که بدون نگرانی و استرس و با آرامش صحبت کند. بدون اینکه با تلویزیون درگیر باشد. او در یک جمع خودمانی، راحت تر صحبت می کند. پس می توانید شرایطی مهیا کنید که کودک را در صحبت های روزانه بر سر صبحانه یا شام شرکت دهید.
3- انتقاد نکنید
وقتی کودک کلمات را به سختی ادا می کند از او انتقاد نکنید و جملاتش را درست نکنید. بهتر است با صبر و حوصله به صحبت هایش گوش دهید.
4- اصرار نکردن بر صحبت
اگر کودک احساس می کند برای صحبت کردن در جمعی آماده نیست، او را مجبور به صحبت کردن نکنید. در این صورت اعتماد به نفس خود را از دست می دهد.
5- تماس چشمی داشتن
زمانی که کودک صحبت می کند با او تماس چشمی داشته باشید و به این صورت به او نشان دهید که به صحبت هایش علاقه دارید و برایتان آن حرفی که می زند مهم است، نه اینکه چطور حرف می زند.
6- در مورد لکنت زبان با او صحبت کند
اگر کودک از شما در مورد لکنت زبان خود می پرسد و از نگرانی اش در این مورد می گوید، با آرامش برای او توضیح دهید و بگویید که این امر ممکن است برای بسیاری از افراد به وجود بیاید و قابل درمان است و جای نگرانی نیست.