کودکان کم توان ذهنی، بررسی اختلالات

- برخی از این دست کودکان دائم گوششان را با دست می گیرند تا صدای کمتری بشنوند.

حس بینایی کودک و اختلال در درک آن
۱-حس بینایی تند
نشانه ها :
این کودکان به نور حساسیت زیادی دارند و اغلب از نور گریزان می باشند.
این کودکان آینه و اشیاء نورانی را دوست ندارند.
این کودکان از نگاه کردن به لامپ و عکس خود و یا تصویر خود در آب و آینه دوری می کنند و یا حتی ممکن است از آن هراس داشته باشند .
از آفتاب درخشان خوششان نمی آید و در عوض شیفته ی نگاه کردن به ماه و ستارگان در شب هستند.
همیشه به دنبال چیزهای ریز و کوچک روی زمین می گردند یا حرکت هواپیما در آسمان را دنبال می کنند.
اسباب بازی ها و اشیا ء چرخان را دوست دارند و ممکن است زمان زیادی به آنها خیره شوند و بیشتر اوغات برای دوری از نور، چشم خود را می بندند.
۲-حس بینایی کند
علائم:
-این کودکان تشنه ی نور هستند و شاید نابینا به نظربرسند.
-مدت زیادی به منبع نور، لامپ، خورشید و…خیره می شوند.
-به دور اشیاء قدم می زنند و به لبه ی اشیاء دست می کشند.
-از نگاه کردن به خود در آینه لذت می برند.
-انگشتانشان را پیچ و تاب می دهند و به آنها خیره می شوند.
-اشیاء را پرت می کنند و مسیر پرتاب آنها را دنبال می کنند. خانواده ها غالباِ از این رفتار آنها بسیار ناراحت و عصبانی می شوند.
-در کارهایی که احتیاج به توجه بینایی دارد مشکل دارند مثل ریختن مایع داخل لیوان و قرار دادن یک شئ در جای مشخص و برداشتن آن، بنابراین در غذا خوردن بسیار بی دقت اند و باید به آنها کمک کرد.
-موقعی که راه می روند مثل یک نابینا عمل می کنند و نمی توانند لبه در، پله، نرده و جوی آب یا مانع سر راهشان را ببینند حتی وقتی به لبه ی فرش می رسند، تردید دارند که عبور کنند یا نه.
-قدم بر نمی دارند و پاهایشان را روی زمین می کشند.

حس چشایی کودک و اختلال در درک آن
۱-حس چشایی تند
نشانه ها :
-این حس در سلامت جسمی و تغذیه ی کودک تأثیر زیادی دارد.
-کودکی که خوردن غذاهای تلخ و تند و نوشابه های گازدار را نمی نواند تحمل کند و گاهی با مصرف آنها دچار حالت تهوع و استفراغ می شود و پزشک معتقد است مشکل گوارشی ندارد، ممکن است از نظر چشایی بسیار حساس و یا اصطلاحا حس چشایی او تند باشد، یعنی، مزه غذاها را بیشتر از حد معمول درک می کند.
۲-حس چشایی کند
نشانه ها:
این کودکان از نظر چشایی بسیار ضعیف هستند و به نظر می رسد هیچ مزه ای را نمی فهمند، هر چیز که می بینند می خورند، بنابراین به سطل آشغال معروفند.
تلخ ترین و ترش ترین مزه ها برای آنها عادی است و بیشتر از ته زبان و کناره های آن برای چشیدن استفاده می کنند.
۳-حس چشایی ناموزون
نشانه ها:
-به نظر می رسد این کودکان همیشه در حال خوردن و مزه کردن هستند در حالیکه چیزی در دهانشان نیست، زبان و یا لب خود را می مکند می کنند به همین دلیل زبان کلفت و بزرگ با پرزهای بلندی دارند.
-غذاهایی را که می خورند نشخوار می کنند، یعنی چند بار داخل حلق می برند و دوباره به دهان می آورند و می جوند و باز قورت می دهند، برای همین بسختی غذا می خورند.

پرورش حس لامسه کودک از طریق تشخیص تفاوت و تشابه اشیا
هدف از این مرحله این است که کودک بتواند با استفاده از حس لامسه (بدون دیدن اشیا) تفاوت و تشابه اشیا را تشخیص دهد. نمونه هایی از فعالیت هایی که در این زمینه می توان انجام داد عبارتند از:
-تعدادی اشیا مختلف از قبیل چنگال، قاشق،مداد، سکه، توپ و … را داخل کیسه ریخته و سپس با نشان دادن یکی از اشیا به کودک از او می خواهیم شیء همانند آن را با استفاده از حس لامسه در درون کیسه پیدا کرده و به ما بدهد. (پس از کسب این مهارت به جای نشان دادن، او باید بتواند با لمس یک شیء همانند آن را از درون کیسه پیدا کند)
-تعدادی کارت یک اندازه (۱۵ در ۱۵ سانت) که بر روی آنها کاغذ سمباده و پارچه چسبانده شده (از هر کدام دو عدد) در اختیار کودک قرار می دهیم و از او می خواهیم با لمس کردن آنها کارت های همانند را پیدا کند. (باید کارت ها داخل کیسه باشد)
-موادی از قبیل آرد، شکر، نمک، لوبیا و … را در ظرف های جداگانه می ریزیم. سپس یکی از این مواد را در اختیار کودک قرار می دهیم. او پس از لمس کردن باید ماده همانند آن را از بین مواد دیگر پیدا کند (برای این کار می توان چشم های کودک را بست و یا ظرف ها را به گونه ای زیر میز قرار داد که کودک آنها را نبیند و یا پارچه ای روی ظرف ها کشید تا مانع از دیدن وی گردد)
-تعدادی کارت یک اندازه که انواع پارچه (پشمی، مخمل،نخ و …) روی آنها چسبانده شده در اختیار کودک قرار می دهیم (از هر هر کدام دو عدد) و از او می خواهیم کارت های شبیه به هم را پیدا کند.
-تعدادی قاشق در دو اندازه (چای خوری و غذاخوری) را در کیسه ای ریخته و سپس با نشان دادن یکی از آنها از او می خواهیم که همانند آن را از بین قاشق های دورن کیسه پیدا کرده و به ما بدهد (پس از مهارت در این کار به جای نشان دادن قاشق از او می خواهیم قاشق مورد نظر را لمس کرده و سپس همانند آن را از درون کیسه پیدا نماید.)
-تعدادی مهره به اندازه های مختلف (از هر کدام ۲ عدد) در کیسه ای ریخته و از کودک می خواهیم مهره های هم اندازه را پیدا کند.