علائم بیماری اوتیسم در کودکان، چند مورد شایع
علائم بیماری اوتیسم از ۹ ماهگی قابل تشخیص است و به اختلال در تعاملات اجتماعی، اختلال در ارتباطات کلامی و بروز رفتارهای تکراری تقسیم می‌شود.
علائم بیماری اوتیسم از ۹ ماهگی قابل تشخیص است و به اختلال در تعاملات اجتماعی، اختلال در ارتباطات کلامی و بروز رفتارهای تکراری تقسیم می‌شود. سن طلایی برای درمان بیماری اوتیسم تا قبل از ۵ سالگی است.
اختلالات طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی روانشناختی است که با اختلال در تعاملات اجتماعی، چالش‌های ارتباطی و تمایل به بروز رفتارهای تکراری مشخص می‌شود. شدت علائم بیماری اوتیسم در هر کدام از این سه حوزه اصلی متفاوت است. با هم بودن این علائم می‌تواند برای افراد با اوتیسم خفیف مشکلات کمی ایجاد کند ولی در موارد دیگر مشکلات شدیدتری به همراه خواهد داشت. برای مثال فقدان کلام و رفتارهای تکراری از جمله علائمی است که در زندگی روزمره بسیار تاثیر گذار است.
تاکنون علت مشخصی برای بیماری اوتیسم مطرح نشده‌است اما آن را به عواملی مانند ژنتیک، زایمان زودرس، مصرف سیگار در دوره بارداری، ضربه‌های مکرر داخل رحمی، زندگی شهر نشینی و یا وجود مادران به اصطلاح یخی (ناتوان در برقراری ارتباط با نوزاد) مرتبط می‌دانند. بروز این اختلال از سن یک تا یک و نیم سالگی بوده و علائم بیماری اوتیسم معمولا از ۹ ماهگی قابل تشخیص است.
علائم بیماری اوتیسم در کودکان
در شکل بالا علائم اصلی بیماری اوتیسم آورده شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید همپوشانی هر سه این علائم با یکدیگر شدت اختلال را افزایش می‌دهد. در ادامه به نشانه‌های جزئی‌تر این بیماری می‌پردازیم.
مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی مختل
یکی از مهمترین علائم بیماری اوتیسم این است که سطح طبیعی مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی این بیماران از سطح میانگین بسیار کمتر است. کودک مبتلا به اوتیسم حتی اگر کلام داشته باشد، نمی‌تواند درست ارتباط برقرار کند. او گفتارش جهت دار نبوده و ارتباطاتش غیر موثر و یکطرفه است. ممکن است محتوای کلام با سنش متناسب نباشد یا بدون توجه به صحبت‌های دیگران فقط در مورد علایق خود صحبت کند. در واقع کودک مبتلا به اوتیسم نمی‌تواند تبادل اطلاعات کند. این کودکان به لبخند یا خستگی دیگران توجهی ندارند، نمی‌توانند نوبت را رعایت کنند و از گروه همسالان خود دوری می‌کنند. آنها علاقه‌ای به برقراری تماس فیزیکی حتی با خواهر و برادر خود نشان نمی‌دهند.
تاخیر در تکلم
یک کودک طبیعی در یک سالگی می‌تواند تک کلمه ادا کند و در 1.5 سالگی با ترکیب 3-2 کلمه، عبارت می سازد. اما کودکان مبتلا به اوتیسم یا کلام ندارند یا در مقایسه با سنشان دچار تاخیر کلامی‌اند. در برخی مواقع کلام دارند اما معنی‌دار نیست و یا حرف‌های دیگران را تکرار می‌کنند. گاهی تکرار طوطی وار جملات بلند مانع می‌شود والدین تاخیر در تکلم را بپذیرند. این کودکان ترجیح می‌دهند به جای نام بردن، به سمت چیزی که نیاز دارند اشاره کنند.
استفاده اشتباه از ضمایر
مشاهده شده است که کودک مبتلا به اوتیسم ضمایر را به صورت نابه‌جا استفاده می‌کند. او شناختی از «من» ندارد و خود را با نام صدا می‌زند.
واژه سازی
یکی دیگر از علائم بیماری اوتیسم واژه‌سازی است. ممکن است واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود اما جایگزین کردن همیشگی واژه‌ها، مختص مبتلایان به اوتیسم است. مثلا کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است همیشه به «باب اسفنجی»، «بنگی» بگوید.
عدم ارتباط چشمی
این کودکان اغلب ترجیح می‌دهند تنها باشند و از تماس چشمی اجتناب کنند. هر چه اختلال شدیدتر باشد میزان تماس چشمی پایین‌تر است.
عدم توانایی همزادپنداری با دیگران
کودک مبتلا به اوتیسم می‌تواند مادرش را بغل کند و ببوسد یا دلیل گریه‌اش را جویا شود اما در سنین بالاتر که انتظارها از او بیشتر می‌شود، ممکن است در این زمینه دچار مشکل شود. کودک مبتلا به اوتیسم توانایی ذهن خوانی ندارد؛ نمی‌تواند به محیط توجه کند یا خود را جای دیگران بگذارد و احساسات دیگران را درک کند.
سرگرم شدن طولانی مدت با یک بازی یا وسیله
کودک طبیعی چون محرک‌های مختلف را آزمایش می‌کند، مدت توجه کوتاهی دارد اما یکی از علائم بیماری اوتیسم این است که کودک مبتلا به اوتیسم ساعت‌ها یک بازی تکراری انجام می‌دهد. این کودکان به چرخیدن یا به وسایلی که می‌چرخد مثل پنکه و لباسشویی علاقمند هستند و ممکن است ساعت‌ها خود را با تماشای آنها سرگرم کنند. ممکن است زنجیری را تکان دهند یا به موسیقی‌های ثابت واکنش و علاقه شدید نشان دهند.
عدم توانایی انجام بازی نمادین
از دیگر علائم بیماری اوتیسم انجام ندادن بازی‌های تخیلی و نمادین است. سایر کودکان از 1.5 تا 2 سالگی وارد بازی‌های نمادین می‌شوند؛ مثلا ممکن است از یک تکه پازل به عنوان لیوان چای استفاده کنند یا عروسک‌شان را روی پا بگذارند و تکان دهند. این بازی‌ها به رشد طبیعی کودک کمک می‌کند اما مبتلایان به اوتیسم این توانایی را ندارند.
وجود نبوغ خاصی در برخی از مسایل
متاسفانه دو سوم کودکان مبتلا به اوتیسم کم توان ذهنی هستند و یک سوم آنها هوش معمولی دارند. با این حال، برخی از این کودکان در برخی مسایل نبوغ خاصی دارند. مثلا ممکن است علاقه خاصی به سیاره‌ها و یا توانایی زیادی در حل مسایل ریاضی داشته باشند. با کمترین تلنگری اطلاعاتی را در این زمینه حفظ کنند و اگر در جمع قرار بگیرند در مورد این مسایل صحبت کنند.
عدم وجود تفکر انتزاعی
تفکر انتزاعی تفکر پیچیده‌ای است که با رسیدن به نوجوانی کامل می‌شود. یک فرد عادی در نوجوانی می‌تواند متوجه ضرب‌المثل‌ها و کنایه‌ها شود اما این کودکان چنین درکی ندارند. این یکی از علائم بیماری اوتیسم است که باعث می‌شود آنها نتوانند از مسایل نتیجه بگیرند و همین موضوع ارتباطشان را مختل می‌کند.
پاسخ نامتداول حواس
از دیگر علائم اوتیسم باید به حساسیت بیشتر یا کمتر از حد نرمال در اندام‌های حسی این کودکان اشاره کرد. آنان یکپارچگی حسی ندارند؛ یعنی در برخی از آنها آستانه درد بسیار بالا و در برخی پایین است. بعضی از آنها گاهی متوجه سوختگی‌های شدید نمی‌شوند و برخی با کوچکترین ضربه، درد شدید حس می‌کنند. در مورد صدا هم همینطور است؛ گاهی یک کودک مبتلا صداهای بسیار آهسته را می‌شنود و به آن توجه دارد در حالی که متوجه صداهای بلند مثل صدای زنگ در نمی‌شود.
وجود الگوهای حرکتی ناهنجار
وجود الگوهای حرکتی ناهنجار مانند حرکات تکراری، چرخاندن سر، کوبیدن سر، مرتب کردن اشیا، پیچ و تاب خوردن، دست زدن و غیره در برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم از دیگر علائم بیماری اوتیسم می‌باشد.
درمان اوتیسم
تشخیص زود هنگام در درمان این بیماری بسیار موثر است. با این حال همه کودکان و بزرگسالان در هر زمانی می‌توانند از مداخلات یا درمان‌هایی که باعث کاهش علائم اوتیسم و افزایش مهارت‌ها و توانایی‌های آنان می‌شود، بهره‌مند شوند. بنابراین اگر چه بهتر است از همان آغاز بیماری مداخلات درمانی آغاز شود اما اوتیسم معمولا یک شرایط درازمدت است و در طول دوران زندگی می‌توان از مزایای درمان آن بهره برد.
همانطور که گفته شد تشخیص زود هنگام تاثیر زیادی در بهبود علائم اوتیسم دارد و گفته می‌شود سن طلایی درمان اوتیسم تا قبل از 5 سالگی است. برای تشخیص صحیح علائم بیماری اوتیسم، کودک باید توسط یک متخصص روانپزشکی اطفال و یک متخصص مغز و اعصاب اطفال ویزیت شود و به طور فشرده تحت خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی قرار گیرد. در واقع تاکنون هیچ روش قطعی‌ای برای درمان مبتلایان به اوتیسم یافت نشده‌است و کارآمدترین روش درمانی، توانبخشی است.
موسیقی درمانی، راهکاری برای ارتباط با کودکان اوتیسم است. نقاشی و قصه گویی نیز یکی از روش‌های موثر تربیت کودکان اوتیسم است. والدین می‌توانند در یک گوشه اتاق نشسته و کتاب‌های قصه متناسب با سن کودک را با صدای بلند و دلنشین برای آنان بخوانند. در تحقیقات اخیری که توسط برخی والدین کودکان مبتلا به درخودماندگی و متخصصین انجام شده به نظر می‌رسد که در برخی از نمونه‌های آماری، استفاده از شیر شتر به عنوان یک درمان برای این بیماری موثر بوده و پذیرفته شده‌است.
کودک مبتلا به اوتیسم می‌تواند وارد مدرسه عادی شود
خیلی از کودکانی که اوتیسم خفیف دارند، به مدارس عادی راه پیدا می‌کنند. حضور کودکان با علائم خفیف در مدارس خاص و در کنار کودکانی که دچار اوتیسم با علائم شدید هستند، می‌تواند باعث بروز رفتارهای کلیشه‌ای در آنها شود. در مدارس عادی، حضور یک معلم رابط مخصوصا برای کودک کم توان کمک کننده‌است، زیرا اگرچه برخی از این کودکان حفظیات خوبی دارند اما متاسفانه ممکن است مورد آزار جنسی یا تمسخر دیگران قرار بگیرند.
بزرگسالانی که مبتلا به اوتیسم هستند
بیشتر تحقیقات و پژوهش‌هایی که درباره اوتیسم صورت گرفته است بر روی تشخیص علائم بیماری اوتیسم و درمان آن در کودکان تمرکز دارد اما مطالعات مختلف نشان می‌دهد که این اختلال می‌تواند زندگی بزرگسالان را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. بزرگسالانی که مبتلا به این اختلال هستند کمتر به دنبال آموزش‌های عالی، یافتن شغل یا پیشرفت در زندگی خود می‌روند. محققان تلاش می‌کنند تاثیر برنامه‌های آموزشی بر روی آماده کردن دانش آموزان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم را مورد مطالعه قرار دهند و به آنها کمک کنند زندگی مستقلی داشته باشند.
اختلالات طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی روانشناختی است که با اختلال در تعاملات اجتماعی، چالش‌های ارتباطی و تمایل به بروز رفتارهای تکراری مشخص می‌شود. شدت علائم بیماری اوتیسم در هر کدام از این سه حوزه اصلی متفاوت است. با هم بودن این علائم می‌تواند برای افراد با اوتیسم خفیف مشکلات کمی ایجاد کند ولی در موارد دیگر مشکلات شدیدتری به همراه خواهد داشت. برای مثال فقدان کلام و رفتارهای تکراری از جمله علائمی است که در زندگی روزمره بسیار تاثیر گذار است.
تاکنون علت مشخصی برای بیماری اوتیسم مطرح نشده‌است اما آن را به عواملی مانند ژنتیک، زایمان زودرس، مصرف سیگار در دوره بارداری، ضربه‌های مکرر داخل رحمی، زندگی شهر نشینی و یا وجود مادران به اصطلاح یخی (ناتوان در برقراری ارتباط با نوزاد) مرتبط می‌دانند. بروز این اختلال از سن یک تا یک و نیم سالگی بوده و علائم بیماری اوتیسم معمولا از ۹ ماهگی قابل تشخیص است.
علائم بیماری اوتیسم در کودکان
در شکل بالا علائم اصلی بیماری اوتیسم آورده شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید همپوشانی هر سه این علائم با یکدیگر شدت اختلال را افزایش می‌دهد. در ادامه به نشانه‌های جزئی‌تر این بیماری می‌پردازیم.
مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی مختل
یکی از مهمترین علائم بیماری اوتیسم این است که سطح طبیعی مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی این بیماران از سطح میانگین بسیار کمتر است. کودک مبتلا به اوتیسم حتی اگر کلام داشته باشد، نمی‌تواند درست ارتباط برقرار کند. او گفتارش جهت دار نبوده و ارتباطاتش غیر موثر و یکطرفه است. ممکن است محتوای کلام با سنش متناسب نباشد یا بدون توجه به صحبت‌های دیگران فقط در مورد علایق خود صحبت کند. در واقع کودک مبتلا به اوتیسم نمی‌تواند تبادل اطلاعات کند. این کودکان به لبخند یا خستگی دیگران توجهی ندارند، نمی‌توانند نوبت را رعایت کنند و از گروه همسالان خود دوری می‌کنند. آنها علاقه‌ای به برقراری تماس فیزیکی حتی با خواهر و برادر خود نشان نمی‌دهند.
تاخیر در تکلم
یک کودک طبیعی در یک سالگی می‌تواند تک کلمه ادا کند و در 1.5 سالگی با ترکیب 3-2 کلمه، عبارت می سازد. اما کودکان مبتلا به اوتیسم یا کلام ندارند یا در مقایسه با سنشان دچار تاخیر کلامی‌اند. در برخی مواقع کلام دارند اما معنی‌دار نیست و یا حرف‌های دیگران را تکرار می‌کنند. گاهی تکرار طوطی وار جملات بلند مانع می‌شود والدین تاخیر در تکلم را بپذیرند. این کودکان ترجیح می‌دهند به جای نام بردن، به سمت چیزی که نیاز دارند اشاره کنند.
استفاده اشتباه از ضمایر
مشاهده شده است که کودک مبتلا به اوتیسم ضمایر را به صورت نابه‌جا استفاده می‌کند. او شناختی از «من» ندارد و خود را با نام صدا می‌زند.
واژه سازی
یکی دیگر از علائم بیماری اوتیسم واژه‌سازی است. ممکن است واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود اما جایگزین کردن همیشگی واژه‌ها، مختص مبتلایان به اوتیسم است. مثلا کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است همیشه به «باب اسفنجی»، «بنگی» بگوید.
عدم ارتباط چشمی
این کودکان اغلب ترجیح می‌دهند تنها باشند و از تماس چشمی اجتناب کنند. هر چه اختلال شدیدتر باشد میزان تماس چشمی پایین‌تر است.
عدم توانایی همزادپنداری با دیگران
کودک مبتلا به اوتیسم می‌تواند مادرش را بغل کند و ببوسد یا دلیل گریه‌اش را جویا شود اما در سنین بالاتر که انتظارها از او بیشتر می‌شود، ممکن است در این زمینه دچار مشکل شود. کودک مبتلا به اوتیسم توانایی ذهن خوانی ندارد؛ نمی‌تواند به محیط توجه کند یا خود را جای دیگران بگذارد و احساسات دیگران را درک کند.
سرگرم شدن طولانی مدت با یک بازی یا وسیله
کودک طبیعی چون محرک‌های مختلف را آزمایش می‌کند، مدت توجه کوتاهی دارد اما یکی از علائم بیماری اوتیسم این است که کودک مبتلا به اوتیسم ساعت‌ها یک بازی تکراری انجام می‌دهد. این کودکان به چرخیدن یا به وسایلی که می‌چرخد مثل پنکه و لباسشویی علاقمند هستند و ممکن است ساعت‌ها خود را با تماشای آنها سرگرم کنند. ممکن است زنجیری را تکان دهند یا به موسیقی‌های ثابت واکنش و علاقه شدید نشان دهند.
عدم توانایی انجام بازی نمادین
از دیگر علائم بیماری اوتیسم انجام ندادن بازی‌های تخیلی و نمادین است. سایر کودکان از 1.5 تا 2 سالگی وارد بازی‌های نمادین می‌شوند؛ مثلا ممکن است از یک تکه پازل به عنوان لیوان چای استفاده کنند یا عروسک‌شان را روی پا بگذارند و تکان دهند. این بازی‌ها به رشد طبیعی کودک کمک می‌کند اما مبتلایان به اوتیسم این توانایی را ندارند.
وجود نبوغ خاصی در برخی از مسایل
متاسفانه دو سوم کودکان مبتلا به اوتیسم کم توان ذهنی هستند و یک سوم آنها هوش معمولی دارند. با این حال، برخی از این کودکان در برخی مسایل نبوغ خاصی دارند. مثلا ممکن است علاقه خاصی به سیاره‌ها و یا توانایی زیادی در حل مسایل ریاضی داشته باشند. با کمترین تلنگری اطلاعاتی را در این زمینه حفظ کنند و اگر در جمع قرار بگیرند در مورد این مسایل صحبت کنند.
عدم وجود تفکر انتزاعی
تفکر انتزاعی تفکر پیچیده‌ای است که با رسیدن به نوجوانی کامل می‌شود. یک فرد عادی در نوجوانی می‌تواند متوجه ضرب‌المثل‌ها و کنایه‌ها شود اما این کودکان چنین درکی ندارند. این یکی از علائم بیماری اوتیسم است که باعث می‌شود آنها نتوانند از مسایل نتیجه بگیرند و همین موضوع ارتباطشان را مختل می‌کند.
پاسخ نامتداول حواس
از دیگر علائم اوتیسم باید به حساسیت بیشتر یا کمتر از حد نرمال در اندام‌های حسی این کودکان اشاره کرد. آنان یکپارچگی حسی ندارند؛ یعنی در برخی از آنها آستانه درد بسیار بالا و در برخی پایین است. بعضی از آنها گاهی متوجه سوختگی‌های شدید نمی‌شوند و برخی با کوچکترین ضربه، درد شدید حس می‌کنند. در مورد صدا هم همینطور است؛ گاهی یک کودک مبتلا صداهای بسیار آهسته را می‌شنود و به آن توجه دارد در حالی که متوجه صداهای بلند مثل صدای زنگ در نمی‌شود.
وجود الگوهای حرکتی ناهنجار
وجود الگوهای حرکتی ناهنجار مانند حرکات تکراری، چرخاندن سر، کوبیدن سر، مرتب کردن اشیا، پیچ و تاب خوردن، دست زدن و غیره در برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم از دیگر علائم بیماری اوتیسم می‌باشد.
درمان اوتیسم
تشخیص زود هنگام در درمان این بیماری بسیار موثر است. با این حال همه کودکان و بزرگسالان در هر زمانی می‌توانند از مداخلات یا درمان‌هایی که باعث کاهش علائم اوتیسم و افزایش مهارت‌ها و توانایی‌های آنان می‌شود، بهره‌مند شوند. بنابراین اگر چه بهتر است از همان آغاز بیماری مداخلات درمانی آغاز شود اما اوتیسم معمولا یک شرایط درازمدت است و در طول دوران زندگی می‌توان از مزایای درمان آن بهره برد.
همانطور که گفته شد تشخیص زود هنگام تاثیر زیادی در بهبود علائم اوتیسم دارد و گفته می‌شود سن طلایی درمان اوتیسم تا قبل از 5 سالگی است. برای تشخیص صحیح علائم بیماری اوتیسم، کودک باید توسط یک متخصص روانپزشکی اطفال و یک متخصص مغز و اعصاب اطفال ویزیت شود و به طور فشرده تحت خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی قرار گیرد. در واقع تاکنون هیچ روش قطعی‌ای برای درمان مبتلایان به اوتیسم یافت نشده‌است و کارآمدترین روش درمانی، توانبخشی است.
موسیقی درمانی، راهکاری برای ارتباط با کودکان اوتیسم است. نقاشی و قصه گویی نیز یکی از روش‌های موثر تربیت کودکان اوتیسم است. والدین می‌توانند در یک گوشه اتاق نشسته و کتاب‌های قصه متناسب با سن کودک را با صدای بلند و دلنشین برای آنان بخوانند. در تحقیقات اخیری که توسط برخی والدین کودکان مبتلا به درخودماندگی و متخصصین انجام شده به نظر می‌رسد که در برخی از نمونه‌های آماری، استفاده از شیر شتر به عنوان یک درمان برای این بیماری موثر بوده و پذیرفته شده‌است.
کودک مبتلا به اوتیسم می‌تواند وارد مدرسه عادی شود
خیلی از کودکانی که اوتیسم خفیف دارند، به مدارس عادی راه پیدا می‌کنند. حضور کودکان با علائم خفیف در مدارس خاص و در کنار کودکانی که دچار اوتیسم با علائم شدید هستند، می‌تواند باعث بروز رفتارهای کلیشه‌ای در آنها شود. در مدارس عادی، حضور یک معلم رابط مخصوصا برای کودک کم توان کمک کننده‌است، زیرا اگرچه برخی از این کودکان حفظیات خوبی دارند اما متاسفانه ممکن است مورد آزار جنسی یا تمسخر دیگران قرار بگیرند.
بزرگسالانی که مبتلا به اوتیسم هستند
بیشتر تحقیقات و پژوهش‌هایی که درباره اوتیسم صورت گرفته است بر روی تشخیص علائم بیماری اوتیسم و درمان آن در کودکان تمرکز دارد اما مطالعات مختلف نشان می‌دهد که این اختلال می‌تواند زندگی بزرگسالان را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. بزرگسالانی که مبتلا به این اختلال هستند کمتر به دنبال آموزش‌های عالی، یافتن شغل یا پیشرفت در زندگی خود می‌روند. محققان تلاش می‌کنند تاثیر برنامه‌های آموزشی بر روی آماده کردن دانش آموزان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم را مورد مطالعه قرار دهند و به آنها کمک کنند زندگی مستقلی داشته باشند.
منبع:
ستاره
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼