علت قلدری کودکان، قربانی شدند یا قربانی می کنند؟

بسیاری از کودکان قلدر، خود، قربانی زورگویی‌های یکی از اعضای خانواده هستند؛ معمولا چنین کودکانی اعتماد به نفس ندارند و به‌کرات در معرض بدرفتاری‌ها قرار می‌گیرند، بسیار تحت فشار و استرس هستند و به تقلید از اطرافیان خود نیز، تنها راه مقابله با مشکلات را قلدری کردن می‌دانند. آنها معمولا با ترساندن دیگران سعی می‌کنند با ترس‌های درونشان کنار بیایند. برخی از کودکان، با قلدری کردن احساس قدرت و بزرگی می‌کنند و با زورگویی به تمامی اهداف مطلوب و نامطلوب خود دست می‌یابند که بی‌گمان این وضعیت برای کودک عین لذت است. از آنجایی که همیشه افراد قلدر و زورگو غیرمحبوب نیستند و ممکن است مورد حمایت اطرافیانشان قرار بگیرند، احتمال تقویت این رفتار در کودک قلدر یا ایجاد آن در کودک مشاهده‌گر بیشتر است. برخی از کودکان زورگو حس همدلی و همدردی ضعیفی دارند، یا اهمیت نمی‌دهند یا قدرت تشخیص این موضوع را ندارند که چقدر فردی که مورد زورگویی قرار گرفته، تحت‌فشار و ناراحتی است؛ حتی برخی از قلدران کوچک، فکر می‌کنند آن کودک مستحق این عذاب است یا خودش هم دوست دارد مورد آزار و اذیت واقع شود! برخی از کودکان قلدر به خاطر ارتکاب به رفتارهای نامطلوب و احساس نگرانی درباره کنترل‌ناپذیری رفتارهایشان، احساس خجالت و شرمندگی می‌کنند و حتی ممکن است خود را آدم بدی بدانند که سزاوار تنبیه و تنهایی است. شواهد نشان می‌دهد رفتارهای پرخاشگرانه‌ای که در کودکی مهار نشده است، ممکن است در زندگی بزرگسالی هم تداوم داشته باشد و منجر به بروز رفتارهای خشن و حتی جرم و جنایت شود.

البته کودکانی که به کرات مورد زورگویی واقع می‌شوند نیز در آینده با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد. برخی از بزرگسالانی که در کودکی تحت قلدری دیگران قرار گرفته‌اند، اغلب احساس افسردگی می‌کنند، دچار خود کم بینی هستند و دوست دارند انتقام بگیرند.

مدیریت و کنترل قلدری

- به کرات او را در آغوش بگیرید و نوازش کنید و به او نوازش و ناز کردن را بیاموزید، بارها این تمرین را با او تکرار کنید.

- از خرید اسباب‌بازی‌های خشن جداً خودداری کنید و هرگز اجازه ندهید فیلم‌ها و بازی‌های خشن را تماشا کند.

- او را تشویق کنید احساساتش را به‌صورت کلامی بیان کند نه با حرکات خشن. مثلا به او توضیح دهید هنگام خشم بگویید: «بسیار عصبانی است و دوست ندارد به بازی ادامه دهد.»

- رفتارهای او را توضیح دهید. اگر کودکی را نیشگون بگیرد، بگویید تو از دوستت عصبی هستی، چون اسباب بازی‌اش را به تو نمی‌دهد.

وقتی کودک تهاجمی رفتار کند و به سمت کودکان دیگر حمله کند، کنارش بایستید و با صبوری بسیار رفتارها و کلام نامطلوب او را اصلاح کنید. اگر کودکی را هل داد، دستش را بگیرید، آرام روی دست کودک مقابل بکشید و به او آموزش دهید چگونه با همبازی‌اش رفتار کند. اگر کودکی را گاز یا نیشگون بگیرد، به او بگویید: «دردش گرفت و گریه کرد.» اگر رفتار کودک قابل کنترل نیست او را به‌طور موقت از دوستانش جدا کنید و پس از مدتی دوباره برگردانید و آموزش‌ها را ادامه دهید.