تاثیر استرس مادر بر جنین، جدی است؟

متأسفانه از هر ۵۰ زن باردار یک نفر به دلیل استرس دوران بارداری مبتلا به اختلال در خوردن می‌شود. اهمیت این قضیه هم در ارتباط این اختلال با تولد نوزاد کم وزن و نارس می باشد. دو علت عمده مرگ نوزاد پس از تولد و بیمار شدن کودک در آینده می باشد.اختلال خوردن یا بی‌اشتهایی عصبی در مادران باردار با نام آنورکسیا می باشد که در آن مادر باردار از ترس چاق شدن، غذا نمی‌خورد و همچنین بولیمیا که فرد پس از خوردن برای اینکه دچار چاقی نشود، خود را وادار به استفراغ می‌کند.
بهتر است بدانید اثر استرس مادر در دوران بارداری در جنین دختر و پسر متفاوت می باشد. دانشمندان با بررسی اثر استرس در ۳ماهه سوم بارداری موش‌ها متوجه شدند فرزندان این چنین موش‌ها ارتباطات مغزی کمتری بین دو نیمکره مغزشان وجود دارد بنابراین قادر به کنترل احساسات خود نیز نمی باشند. همچنین بررسی ها در مورد جنین موش ها نشان داده در سایر نواحی مغزی هم الگوی متفاوتی از انشعابات عصبی نسبت به شرایط طبیعی وجود دارد که البته در دختر و پسر با هم متفاوت می باشد.

نوزدان پسر طاقت کمتری دارند
دانشمندان تحقیق کرده اند و در مورد استرس دوران بارداری به این نتیجه رسیده اند که استرس بارداری باعث دختر شدن جنین می شود. این اولین بررسی است که ارتباط استرس با جنس جنین را نشان داده‌است همچنین احتمال دختر شدن جنین درمادران بارداری که دوران بارداری پر استرسی را پشت سر گذاشته اند تا ۵ درصد بیشتر از مادران بارداری می باد که است که آرامش خیال داشته اند. از آنجا که کروموزوم پدری جنسیت جنین را مشخص می کند امکان دارد سطوح بالای هورمون استرس لانه‌گزینی جنین پسر را در رحم سخت تر کند و باعث سقط جنین‌های پسر شود.

دوران جنینی سبب ایجاد برخی مشکلات رفتاری می شود
کودکانی که دچار مشکل رفتاری می باشند مثل ترس و اضطراب امکان دارد در دوران جنینی در معرض استرس بارداری مادر قرار گرفته‌ باشند. اضطراب در اواخر دوران بارداری با افزایش مقدار کورتیزول (یا همان هورمون استرس) در ۱۰ سالگی کودکی که قرار است به دنیا بیاید، ارتباط دارد. جالب است بدانید کورتیزول خون جنین را می‌توان از هفته ۱۷ جنینی اندازه گرفت.متخصصان معتقدند مقادیر بالای کورتیزول از جفت رد می‌شود. این هورمون در حالت طبیعی به بدن کمک می‌کند که با شرایط پر استرس به خوبی کنار بیاید. اما مواجهه طولانی‌ مدت با آن می‌تواند افراد را دچار افسردگی، اضطراب و خستگی شدید کند. مطالعات قبلی در حیوانات هم نشان داده بود که استرس حیوانات باردار بر سیستم پاسخ به استرس در بدن یعنی محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال که استرس را کنترل می‌کند، تاثیر دارد.
آخرین تحقیقات نشان می‌دهد فرزندان زنانی که در دوران بارداری استرس داشته‌اند، مستعد مشکلات رفتاری و روانی مانند بیش‌فعالی و کم توجهی هستند. علاوه بر این کودکانی که دردوران تکامل در معرض کورتیزول فراوان قرار بگیرند، در ۱۸‌ماهگی IQ وهوش کمتری خواهند داشت.این کودکان بچه‌هایی بسیار ترسو و مضطرب هستند. بد نیست بدانید حدود یک میلیون کودک در انگلیس از مشکلات ناشی از عدم تکامل عصبی مانند تاخیر شناختی و اضطراب رنج می‌برند که محققان معتقدند ۱۵ درصدشان ممکن است در اثر استرس قبل از تولد باشد.در این بررسی محققان عوامل استرس مادر در بارداری را بررسی کرده و متوجه شدند اثر این استرس در تکامل آینده کودک در زنانی که همسرشان در بارداری نسبت به آنها بی‌رحم بوده و خشونت کرده‌اند، بسیار واضح است. بنابر این شوهران نقش مهمی در کاهش استرس زن باردار دارند. عوامل ژنتیکی و محیط زندگی کودک بعد از تولد هم عوامل دیگری هستند که در تکامل کودک نقش دارند.

نتیجه بزرگ استرس
طبق این بررسی، استرس مادر احتمال ابتلا به یک سری مشکلات را افزایش می‌دهد. مثلا احتمال ابتلای کودک به بیش فعالی و کم‌توجهی را دو برابر می‌کند. بنابر این لازم است استرس مادران در دوران بارداری، سنجیده شود و درصورت نیاز مداخله برای کاهش آن انجام شود. در واقع با کاهش استرس مادر در بارداری می‌توان غیر مستقیم بر پیامد حاملگی و بهبود تکامل نوزادان تاثیر گذاشت. البته همین حرف‌ها و نتایج تحقیقات هم نباید نگرانی شما خانم باردار را فراهم آورد وگرنه نقض غرض شده‌است.
ما درباره مقادیر بسیار زیاد استرس صحبت می‌کنیم و گرنه کمی استرس بخشی طبیعی از زندگی روزانه است که بدن به خوبی از عهده‌اش برمی‌آید. این هشداری است برای شما که خود را در معرض استرس شدید قرار ندهید و همین طور برای اطرافیان تا در دوران بارداری کاری نکنند که میزان استرس‌ شما از حد مجاز فراتر رود. متخصصان برای کم کردن این استرس‌ها راه‌هایی را پیشنهاد می‌کنند که کلاسهای پیش از زایمان یکی از آنهاست. در این کلاسها آنچه زنان لازم است درباره بارداری، زایمان و سلامت کودک بدانند و روش‌های آرامش یافتن به آنها آموزش داده می‌شود.

از بین بردن ریشه استرس
- ورزش مداوم ،داشتن تمرکز و تمرین آرامش و تمرین تنفس عمیق هم در کاهش استرس بارداری تأثیر گذار است و هم به راحتی زایمان کمک می‌کند.
- نداشتن خواب کافی، نداشتن تغذیه مناسب و اندوهگین بودن خودشان عوامل استرس زا به حساب می‌آید و شما را مستعد آسیب در برابر هر استرس حتی کوچک می‌کنند. بنابر این مراقب خواب و تغذیه خود باشید و زیاد مواد کافئین‌دار نخورید.
- امیدوار باشید و نگرش مثبت به وقایع داشته باشید. دیدگاه شما به عوامل استرس زا می‌تواند تاثیر آنها بر شما را کم و زیاد کند. اگر امیدوار باشید، بر استرس بهتر غلبه می‌کنید.
- بچه‌دارشدن بزرگ‌ترین تغییر زندگی شماست و ممکن است برای اینکه با این تغییر کنار بیایید نیاز به حمایت فامیل و دوستان داشته باشید. بنابر این حتی قبل از تولد نوزاد از اطرافیان خود برای مواجهه با استرس کمک بخواهید.
- اگر بعد از به‌کار گرفتن تمام این روش‌ها استرس داشتید به روانشناسان و روانپزشکان مراجعه کن