تاثیر استرس مادر بر جنین

اگر مادر باردار استرس را در طولانی مدت تجربه کند، خطر ابتلای جنین به بیماری های جسمانی یا روانی مانند اختلال نقص توجه و بیش فعالی یا بیماری قلبی عروقی در ادامه زندگیش افزایش می یابد. مکانیسم دقیق این که استرس چگونه بر نوزاد در رحم مادر تاثیر می گذارد، هنوز به طور کامل مشخص نشده است. در همکاری با دانشگاه بیمارستان زوریخ و موسسه ماکس پلانک مونیخ، پژوهشگران دانشگاه زوریخ کشف کردند که استرس جسمانی مادر می تواند سوخت و ساز در جفت را تغییر داده و بر رشد جنین تاثیرگذار باشد.
در زمان استرس، بدن انسان هورمون هایی مانند هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین (CRH) را ترشح می کند تا سطوح بالای استرس را مدیریت کند، که به افزایش هورمون استرس کورتیزول منجر می شود. این مکانیسم طی دوران بارداری همچنان ادامه دارد، و جفت، که تامین مواد مغذی برای جنین را بر عهده دارد، می تواند هورمون استرس CRH را منتشر کند. در نتیجه، مقدار اندکی از این هورمون وارد مایع آمنیوتیک و سوخت و ساز جنین می شود.
مطالعات انجام گرفته روی حیوانات نشان داده اند که این هورمون می تواند رشد جنین را تقویت کند: شرایط رشد نامطلوب در زن به افزایش ترشح هورمون منجر می شود و از این رو احتمال بقا در مورد یک نوزاد نارس را افزایش می دهد. با این وجود، تحت شرایط خاص، این افزایش می تواند پیامدهای منفی نیز به همراه داشته باشد: شتاب بیش از حد رشد ممکن است به بهای از دست رفتن بلوغ مناسب اندام ها تمام شود.
به گفته پژوهشگران سوئیسی، وضعیت حاصل از استرس بلند مدت کاملا متفاوت از استرس کوتاه مدت است. اگر مادر برای مدتی طولانی دچار استرس باشد، سطح CRH در مایع آمنیوتیک افزایش می یابد. این تراکم بیشتر از هورمون استرس به نوبه خود رشد جنین را تسریع می کند. در نتیجه، اثر هورمون بر رشد تایید شده است، همان گونه که پیش از این در حیواناتی مانند قورباغه نیز مشاهده شده بود. روشن است که هورمون استرس نقشی پویا و پیچیده در رشد جنین انسان بازی می کند، که باید هر چه بهتر درک شود.
توصیه می شود زنان باردار که در معرض استرس بلند مدت قرار گرفته اند از کمک یک درمانگر برای مدیریت هرچه بهتر استرس استفاده کنند. با این وجود، پیشگیری از استرس در زمان بارداری همواره امکان پذیر نیست. یک پیوند امن و قوی بین مادر و نوزاد پس از تولد می تواند آثار منفی استرس در زمان بارداری را خنثی کند.