عادت های بد کودکان، هفت مورد و راهکارهای مقابله

انگشت در بینی کردن، جویدن ناخن‌ها، دندان قروچه و مکیدن انگشت دست از انواع عادت بد کودکان هستند که کودکان از همان سنین کم به آن‌ها دچار می‌شوند. این عادات ممکن است به صورت ساز و کار مقابله با اضطراب و ملالت نمایان شوند یا صرفا به این دلیل انجام شوند که حس خوبی به کودک می‌دهند. هرچند با بزرگ شدن کودک این عادات می‌توانند مشکل زا شوند و بنابراین بهتراست از همان سنین کودکی این عادات را در او ترک دهید تا از نگرانی‌های بیشتر در این زمینه جلوگیری شود.ت

عادات بد شایع در میان کودکان

چندین مورد ازعادت بد کودکان وجود دارد که ممکن است سبب ناراحتی بسیاری از والدین شود. در حین اینکه بسیاری از کودکان با بزرگ شدن این عادات را ترک می‌کنند اما برخی دیگر ممکن است این عادات را به مدت طولانی همراه خود داشته باشند. همچنین برخی از این عادات سبب بروز نگرانی مضاعف در رابطه با مسائل بهداشتی و سلامتی کودکان می‌شوند و والدین را مضطربانه وادار به شکستن این عادات می‌کنند.

اگرچه باید به خاطر داشت که در روند خلاص کردن کودک از شر این عادات بد صبوری کردن ضروری است حتی بهترین والدین هم می‌توانند صبوری از کف بدهند و در نهایت کودک را به خاطر داشتن این عادات بد تنبیه کنند. توجه منفی به عادت بد ممکن است ضد شما عمل کند و سبب تشدید آن شود؛ به همان اندازه خجالت زده کردن کودک می‌تواند سبب بروز شرایط وخیم عاطفی در ذهن کودک شده و او را دلسرد کند. بنابراین بهترین نوع اقدام از جانب والدین تمرکز روی عادات مثبت و اتکا به تذکرات ملایم در فرایند شکستن عادت بد کودکان است. در این مقاله به تعدادی ازعادات که جزئی از عادت بد کودکان محسوب می‌شوند و در بین بسیاری از آن‌ها شایع است اشاره شده و به دنبال آن نکاتی برای تصحیح این عادات بد در کودکان آورده شده است.

ناخن جویدن

بسیاری از کودکان هنگام ملالت، اضطراب یا درگیر شدن در فعالیت‌هایی مانند تماشای تلویزیون یا خواندن عادت دارند که ناخن‌های خود را بجوند. برخی از کودکان نیز به این دلیل ناخن‌هایشان را می‌جوند که شکننده شده یا شکسته است. همچنین جویدن پوست اطراف ناخن به دلیل خشکی و وجود لبه‌های تیزدر اطراف ناخن‌ها شایع است.

نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک

ناخن جویدن می تواند عامل بروز عفونت‌ها و خونریزی باشد، زیرا جویدن مداوم ممکن است منجر به تورم پوست اطراف ناخن‌ها شود. همچنین از آنجایی که میکروب‌ها و باکتری‌ها معمولا زیر ناخن‌ها جمع می‌شوند، در نتیجه عادت جویدن مداوم ناخن‌ها می‌تواند فرصت لازم برای ورود میکروب‌های عفونت‌زا را به درون بدن فراهم کند.

کارهایی که والدین نباید انجام دهند

از توجه منفی به این عادت خودداری کنید و به کودکتان نگویید که این عادت منزجرکننده است یا ناخن‌هایش به حدی از بین رفته که دیده نمی‌شود. اطمینان حاصل کنید که کودک با انگشتانش کثیفی زیر ناخن‌ها را بیرون نیاورد زیرا این کار سبب بروز لبه های تیز در اطراف ناخن و شکستن آن می‌شود و درنتیجه عادت ناخن جویدن را تشدید می‌کند.

راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان

از آنجایی که خشکی ناخن‌ها می‌تواند دلیل اصلی ناخن جویدن باشد، اطمینان حاصل کنید که زمانی را به مراقبت‌های روزمره از ناخن‌ها از جمله مرطوب کردن روزانه آن‌ها اختصاص داده باشید. لبه‌های تیز اطراف ناخن‌ها را با استفاده از سوهان ناخن یا سمباده صاف و نرم کنید.

لیسیدن یا پوست کندن لب‌ها

لب‌های خشک و ترک‌خورده می‌توانند سبب بروزعادت لیسیدن لب‌ها برای مرطوب کردن و جویدن پوست خشک لب برای نرم کردن آن‌ها شوند. از آنجایی که لب‌ها با لیسیدن و جویدن خشک‌تر می‌شوند در نتیجه این عادت ادامه پیدا می‌کند و به تدریج تبدیل به یک پناهگاه برای فرار از ملالت و اضطراب در کودک می‌شود.

نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک

لیسیدن و جویدن مداوم و مرتب لب‌ها می‌تواند سبب ایجاد زخم و ناراحتی پوست لب‌ها شده و پوست اطراف آن‌ها را بیشتر از همیشه در معرض ابتلا به عفونت قرار دهد. همچنین رنگ لب‌ها متمایل به سرخ شده و پوست آن‌ها به دلیل این عادت تحریک‌پذیر می‌شود.

کارهایی که والدین نباید انجام دهند

به کودک نگویید که لب‌های ترک‌خورده او را نازیبا وغیرجذاب نشان می‌دهند زیرا این حرف می‌تواند به عزت نفس کودک صدمه بزند و حتی سبب اضطراب بیشتر کودکان و در نتیجه شعله ورشدن مضاعف این عادت بد در آن‌ها شود.

راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان

یک مرهم یا پماد مخصوص لب‌ها برای استفاده روزانه کودک فراهم کنید. اگر کودک شما پیش‌دبستانی است ممکن است مجبور شوید خودتان این مرهم را روی لب‌های او استعمال کنید. اگر لب‌ها شکاف‌خورده‌اند، پماد لب را به صورت عمودی روی شکاف‌ها استعمال کنید تا آن‌ها را بپوشاند. ژل یا پماد لانولین (lanolin) را قبل از خواب روی لب‌های کودک بمالید تا هر نوع زخم یا شکاف‌خوردگی را درمان کند.

انگشت در بینی کردن

انگشت در بینی کردن یک عادت جهان شمول بوده که در بین کودکان گروه‌های سنی مختلف شایع است. در حین اینکه ممکن است نتوانید به طور کامل از شر این عادت بد کودکان خلاص شوید اما بستگی به خودتان دارد که به کودک یاد بدهید انگشت در بینی کردن جلوی دیگران کار پذیرفته‌ای نیست و به او یاد بدهید از دستمال کاغذی برای پاک کردن محتویات بینی استفاده کند.

نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک

به طور مداوم انگشت در بینی کردن می‌تواند سبب افزایش خطر خونریزی در بینی شود به‌ویژه اگر ناخن‌ها روی دیواره بینی خراش ایجاد کنند. همچنین سرماخوردگی و ویروس‌های تنفسی به سهولت از طریق انگشتان وارد بینی می‌شوند. هنگامی که کودک به طور مداوم انگشت در بینی می‌کند داخل محیط بینی زخمی و پوسته پوسته می‌شود و در نتیجه لزوم انگشت در بینی کردن را افزایش می‌دهد.

کارهایی که والدین نباید انجام دهند

سعی کنید توجه کودک را به جنبه زشت این عمل جلب نکنید زیرا این کار سبب می‌شود کودکتان باور کند که شما او را نمی‌پذیرید. گاهی اوقات توجه منفی یا معکوس می‌تواند عادت بد کودکان را تشدید کند، بخصوص در کودکانی که از تحریک کردن والدینشان لذت می‌برند.

راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان

با ملایمت به کودک متذکر شوید که انگشت در بینی کردن جلوی دیگران کار پذیرفته‌ای نیست و به او دستمال‌کاغذی برای پاک کردن بینی بدهید. در مواردی که کودک دچار پوسته پوسته شدن و زخم در محیط بینی شده است شما می‌توانید برای تسکین دادن این زخم‌ها ژل پترولیوم (petroleum) را روی دیواره مرکزی بینی کودک استعمال کنید.

مکیدن انگشت دست

مکیدن انگشت دست در بین بسیاری از نوزادان و کودکان زیر ۴ سال کاملا شایع است. در حین اینکه بسیاری از کودکان با بزرگ شدن این عادت را ترک می‌کنند اما برخی دیگر ممکن است مکیدن انگشت دست را مدت طولانی‌تری ادامه دهند. مانند سایر عادات مکیدن انگشت دست هم می‌تواند ناشی از ملالت باشد یا به این دلیل که به نوزادان احساس آرامش می‌دهد و به خوابیدنشان کمک می‌کند.

نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک

مکیدن مزمن انگشت دست می‌تواند سبب زخمی شدن یا پینه بستن یا سفت شدن پوست اطراف انگشت شود، همچنین ممکن است کودک را دچار عفونت انگشت کند. مکیدن انگشت در کودکانی که در حال درآوردن دندان‌های دائمی هستند می‌تواند منجر به نامرتب درآمدن دندان‌ها شده و کودک را نیازمند استفاده از سیم دندان کند.

کارهایی که والدین نباید انجام دهند

کودک را خجالت زده یا تنبیه نکنید زیرا این کار می‌تواند نتیجه معکوس در پی داشته باشد. اگر کودکتان زیر ۴ سال سن دارد بهتر است اجازه دهید با بزرگ‌تر شدن این عادت را ترک کند.

راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان

کودک را از نظر ذهنی سرگرم انجام سایر فعالیت‌ها و بازی‌ها نگهدارید. تذکرات ملایمی به کودک بدهید و به طور گسترده ای متکی به سیستم تقویت مثبت باشید یعنی کودک به خاطر ترک عادت و انجام ندادن این عمل (در اینجا مکیدن انگشت) پاداش بگیرد. همچنین ممکن است بخواهید تا از راه حل تلخ کردن انگشت (با فلفل) یا پیچیدن بانداژ دور انگشت جهت دلسرد کردن کودک از این عادت استفاده کنید.

کندن موها

کندن موها عادتی است که همزمان با عادت مکیدن انگشت دست شایع می‌شود و درست زمانی متوقف می‌شود که کودک با بزرگ شدن عادت مکیدن انگشت خود را ترک می‌کند. هرچند اگر این عادت بیش از عادت مکیدن انگشت دست ادامه پیدا کرد ممکن است نشانه یک مشکل جدی و مزمن کندن موها باشد که trichotillomania یا اختلال موکنی نامیده می‌شود.

نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک

موکنی مزمن پوست سر منجر به پیدایش نقاط طاس آشکاری روی سر خواهد شد و ممکن است عزت نفس کودک را تحت تاثیر قرار دهد.

کارهایی که والدین نباید انجام دهند

به کودک هنگام پیچاندن و بازی با موهایش تذکر ندهید. احتمالا کوتاه کردن موها و پوشاندن دست‌های کودک با دستکش نیز موثر نخواهد بود زیرا این کار فقط سبب جلب توجه بیشتر کودک به مشکل کندن مو خواهد شد.

راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان

بهترین روش برای مهار این عادت تمرکز روی شکستن عادت مکیدن انگشت دست است که معمولا همراه با کندن مو جریان دارد. هرچند اگر کودک شما مشکل موکنی مزمن و پایدار دارد، بهترین کار این است که با یک متخصص کودکان در این مورد مشورت کنید زیرا این مشکل ممکن است یکی از علائم بیماری‌های روحی روانی مانند افسردگی باشد.

ساییدن دندان‌ها به هم یا دندان قروچه

ساییدن دندان‌ها به هم که با عنوان bruxism یا دندان قروچه نیز شناخته می‌شود عادتی است که معمولا خود را هنگام خواب بودن کودک نشان می‌دهد. در حین اینکه دلیل مشخصی برای بروز این اتفاق وجود ندارد اما ممکن است ناشی از اضطراب و استرس یا حتی تلاش ناآگاهانه برای رفع مشکل یک دندان نامرتب روییده باشد، هرچند که این عادت به احتمال زیاد تا زمان بزرگسالی نیز ادامه پیدا می‌کند.

نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک

کودکانی که دارای عادت دندان قروچه هستند هنگام فشاردادن دندان‌هایشان روی هم فشار زیادی روی فک خود وارد می‌کنند که ممکن است سبب بروز سردرد، افتادن دندان یا حتی بروز درد در فک کودک شود.

کارهایی که والدین نباید انجام دهند

اگر متوجه شدید که کودک هنگام خواب دندان قروچه می‌کند او را از خواب بیدار نکنید زیرا این احتمال وجود دارد که کودک شما از وجود این عادت در خود بی اطلاع باشد و بیدار کردن ناگهانی کودک تنها سبب بروز آشفتگی در ذهن او خواهد شد

راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان

معاینه مرتب دندان‌ها و مراقبت‌های خانگی از دندان می‌تواند شما را از بروز هرگونه صدمه در دندان‌های کودک مطلع نگهدارد.

دست زدن به اندام‌های جنسی

کودکان به عنوان بخشی از کند و کاو قسمت‌های مختلف بدن تمایل به دست زدن به اندام‌های پایین تنه خود نیز دارند و اغلب به آن‌ها دست می‌زنند. این عادت به لمس بدن هم درست مانند سای رعادات کودک است زیرا حس خوبی به کودک می‌دهد. در حین اینکه دست زدن به اندام‌های پایین تنه ربطی به مسائل جنسی در کودکان ندارد اما باید به آن‌ها فهماند که انجام این کارها در جلوی دیگران صحیح نیست.

نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک

در مورد این عادت نگرانی خاصی از نظر سلامتی وجود ندارد زیرا که بخشی از جریان عادی بزرگ شدن کودک است، هرچند واکنش شدید و منفی والدین به این عمل کودک می‌تواند سبب بروز پریشانی عاطفی در او شود.

کارهایی که والدین نباید انجام دهند

اگر مچ کودک را هنگام انجام این عمل گرفتید واکنش زیاد منفی نشان ندهید زیرا این واکنش منفی شدید می‌تواند به عزت نفس کودک صدمه بزند و کودک به دلیل لمس بدن خود دچار حس گناه شود.

راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان

شما می‌توانید به کودک در مورد قسمت‌های مختلف بدن مطالبی یاد بدهید. اگر کودک شما زیر ۴ سال سن دارد بهتر است حواس کودک را معطوف به انجام یک فعالیت متفاوت کنید

به محض اینکه کودک بزرگ‌تر شد می‌توان به او یاد داد که دست زدن به قسمت‌های پایین‌تنه در جلوی دیگران کار درستی نیست. اگرچه در مواردی که کودک به طور مداوم به اندام‌های پایین تنه خود یا کودکان دیگر دست می‌زند شما باید با یک پزشک در این مورد مشورت کنید زیرا ممکن است کودک هدف سوء استفاده جنسی قرار گرفته باشد.

کلید شکستن عادت بد کودکان صبوری و صرفا قدم به قدم پیش رفتن برای شکستن این عادات است. تنها کافی است شدت و حدت عادت موردنظر را درک کنید، عامل ایجاد کننده را شناسایی کنید، کارهایی برای پرت کردن حواس کودک از این عادت انجام دهید، به کودک انگیزه بدهید، پاداش داده و واکنش منفی از خود نشان ندهید.

هنگامی که عادات بد در مورد بچه مدرسه‌ای‌ها مطرح می‌شود این عادات می‌توانند سبب بروز نگرانی‌های خاصی شوند زیرا ممکن است روی کودکان هم ‌سن وسال‌ با او تاثیر بگذارند. در نتیجه صبوری پیشه کنید و روی کاهش دادن عوامل ایجاد کننده این عادت بد کودکان تمرکز داشته باشید.