علل میل به تقلب در کودکان، نحوه برخورد با آن ها

جمله «لطفا نگاهتون به ورقه خودتون باشه.» برای همه ما بسیار آشناست؛ زیرا تقریبا همه معلم‌ها موقع امتحان گرفتن آن را می‌گویند. در آمار به دست آمده، تخمین زده شده است که بیش از یک سوم دانش آموزان، حداقل یک بار در طول دوران تحصیلشان تقلب می‌کنند. (کسی نمی داند در ایران این آمار چقدر است؟) دلایل متعددی برای تقلب در کودکان وجود دارد کودکان کوچک‌تر دوست دارند برنده باشند و مهم نیست که چگونه؛ ولی حتی یک بچه پنج ساله نیاز به درستکار بودن را حس می‌کند و در عمق وجودش دوست دارد چیزی را که می‌خواهد، بدون تقلب به دست آورد. بعضی از کودکان که قبول شکست برایشان مشکل است، در بازی‌ها برای برنده شدن تقلب می‌کنند و به طور حق به جانبی کودکان دیگر را از اینکه در آن بازی ضعیف هستند، محکوم می‌کنند. در مدرسه، کودک ممکن است از عواقب نمره بد بترسد. وقتی کودک نمی‌تواند نمره دلخواه را کسب کند، ممکن است نتواند در مقابل میل نگاه کردن به ورقه دانش‌آموز بغل دستی‌اش مقاومت کند. به ویژه در مدرسه‌هایی که دانش آموزانشان با یکدیگر به رقابت درسی می‌پردازند، دیده شده است که گاهی کودکان، ضعف درسی خود را با تقلب می‌پوشانند. برخی کودکان هم نه به این دلیل که به تقلب نیاز دارند، بلکه از آنجا کا می‌خواهند به همکلاسی خود این امکان را بدهند که از روی ورقه‌شان بنویسد، دست به تقلب می‌زنند. حتی دانش آموزان خیلی خوب هم بارها در هنگام «تقلب رساندن» دستگیر شده‌اند! تقلب‌های مکرر و همیشگی که یکی دیگر از جوانب الگوی عمومی دروغگویی هستند، با لغزش‌های گه‌گاهی تفاوت بسیار دارند. این گونه تقلب‌ها نشان دهنده مشکلات احساسی و عاطفی و روانی جدی‌تری است و اغلب برای ترک عادت تقلب به کمک یک متخصص نیاز است. آنچه در پی می‌آید راه‌حل‌هایی است که به شما کمک می‌کند تا برخورد درستی با مسأله تقلب داشته باشید.

1- مسأله را پیش بکشید
این کار به شما کمک می‌کند تا در بیابید که چرا کودکتان تقلب کرده است و در باره آن بحث باز و آزادی داشته باشید.

2- در پی علت باشید
وقتی تقلب کودک برملا شده است، از او نپرسید که آیا این کار را کرده یا نه؟ با خونسردی سر صحبت را باز کنید. بعضی کودکان در کمال آرامش و با اصرار بسیار زیاد قضیه را انکار می‌کنند؛ اما بعضی دیگر به راحتی گناهشان را می‌پذیرند. در هر صورت، مثل یک دشمن با کودک برخورد نکنید. محاکمه نکنید، به او زخم زبان نزنید و سرزنش نکنید. بکوشید تا دریابید که چرا بین همه راه‌ها، تقلب را انتخاب کرده است؟ آیا به اندازه کافی درس نخوانده بوده؟ آیا احساس می‌کرده که تحت فشار است تا نمره خیلی خوب کسب کند؟

3- نارضایتی خود را بیان کنید
به کودک بفهمانید که تقلب کار درستی نیست. این کار را با خونسردی، ولی محکم انجام دهید. برای کودک، توضیح دهید که به چه علت تقلب انتخاب صحیحی نیست و راه‌های دیگری را به کودک پیشنهاد کنید تا همان نتایج را بدون تقلب به دست آورد.

4- کودک را به درست‌کاری تشویق کنید
اهمیت تلاش درست‌کارانه و صادقانه را در ذهن کودک جا بیندازید. برای این کار باید متن نصیحت خود را تمرین کنید و مثالی مناسبی هم آماده داشته باشید. به کودک بفهمانید که در بازی، خوب بازی کردن مهم‌تر از نتیجه بازی است.

5- کاری کنید که کودک اشتباهش را بپذیرد و برای آن جریمه شود و تاوان بدهد
از آنجا که لازم است کودک، پیامدهای رفتارش را دریابد، کاری کنید که به عمل نادرستش اقرار کند و برای آن جریمه شود. حتی اگر بار اول است (شاید هم به ویژه به خاطر این‌که بار اول است)، قضیه را پراهمیت جلوه دهید و سر و صدای زیادی راه بیندازید. درباره مسأله با معلم کودک، گفتگو کنید و با توجه به شرایط و میزان جدی بودن قضیه و در مورد پیگیری متناسب با آن، تصمیم‌گیری کنید. شاید لازم باشد که تصمیم بگیرید در آن امتحان خاص، نمره مردودی به او داده شود و مجبور شود دوباره، همان درس را امتحان بدهد تا نشان دهد مطلب را آموخته است. یا این‌که امکان دارد، او را مجبور کنند کار اضافی یا تکلیف اضافی انجام دهد. گاهی اوقات، مؤثرترین تنبیه برای تقلب‌های مکرر، عذرخواهی در حضور جمع و یا عذرخواهی از کسی است که از روی ورقه او تقلب شده، کودک باید درک کند که باید زمان صرف کند تا دوباره درست‌کاری را ثابت کند و اعتماد شما، معلم و همکلاسی‌هایش را به دست بیاورد.

6- برای کودک استانداردهای واقع بینانه تعیین کنید
اکنون، باید به علتی که کودک را به تقلب واداشته بپردازید. آیا اهدافی که شما و کودکتان برای نتایج درسی تعیین کرده‌اید غیرواقع بینانه است؟ اگر چنین است انتظاراتتان را اصلاح کنید.

7- انگیزه تقلب را ایجاد نکنید
گاهی شرایط در خانه و مدرسه به گونه‌ای است که به طور ناخود آگاه، انسان را به تقلب وا می‌دارد. محیط آکنده از رقابتی که در آن برای گرفتن نمره و برد و باخت تأکید زیادی می‌شود، احتمال انجام تقلب را زیاد می‌کند.

8- واقع بینانه برخورد کنید
وقتی انتظارات و توقعات از کودک، بیش از حد زیاد می‌شوند احتمال بیشتری دارد که او تقلب کند. هنگامی که نمره‌ها در سر کلاس مخفی نمی‌مانند و دانش آموزان در مورد نمره‌ها با یکدیگر به چشم و هم چشمی می‌پردازند، بروز تقلب بیشتر می‌شود. برای این‌که به کودکتان کمک کنید که از نشان دادن این واکنش ناشایست بپرهیزد، با معلم درباره اهداف متناسب با کودک خود گفتگو کنید و از او بخواهید که احساس حقارت در کودک ایجاد نکند و باعث نشود که کودک احساس ضعف کند. در صورت لزوم، از معلم بخواهید با کودکتان بیشتر کار کند به ویژه اگر مشکلی در زمینه یادگیری با مهارت‌های دیگر وجود دارد. از او بخواهید بیشتر بر پیشرفت و بهبود وضعیت یادگیری کودک تاکید کند نه صرفا روی نمرات.

9- برای کودک مفهوم صداقت و درست‌کاری را توضیح دهید
با کودک خود به طور دوستانه درباره درست‌کاری صحبت کنید و اطمینان یابید که او می‌داند چه طور باید کارهای مربوط به تحصیل‌اش را با درست‌کاری انجام دهد. برای مثال، تفاوت بین رونویس از روی یک مطلب و خواندن آن و سپس بازنویسی از مضمون و چکیده آن را توضیح دهید. حتی با کودکان خیلی کوچک نیز تمرین کنید که چگونه از کتاب‌های مرجع استفاده کنند.

10- در صورت لزوم، زمان درس خواندن را افزایش دهند
اگر کودکتان کارهای مدرسه و درس خواندن را به طور ناکافی و نادرست انجام می‌دهد، سیاست دیگری را به کار گیرید. اگر کودک، هیچ وقت در درس‌ها و تکالیفش آماده نیست، باید روش خود را تغییر دهد و پاداش‌ها و همچنین مجازات‌هایی باید برای تصحیح این وضعیت، به کار گرفته شوند.

11- برای یک هفته برنامه‌ای تنظیم کنید
سپس، از کودک بخواهید نمودار یا جدولی از زمانی که صرف درس خواندن می‌کند، تهیه کند. قوانینی مقرر کنید که کودک در مقابل کسب امتیاز، جایزه بگیرد. درس خواندن را با پیشنهاد جوایز دلخواه کودک، مثلا دیدن برنامه‌های تلویزیون یا گردش، پرانگیزه‌تر کنید.

12- رفتار صادقانه را تقویت کنید
وقتی همه راه‌حل‌ها به نتیجه رسیدند، وظیفه شما این است که تلاش کودک در مدرسه را تقویت کنید. او را برای خوب انجام دادن وظایفش تحسین کنید و در پی فرصتی باشید تا درست‌کاری او را تحسین کنید.