کیست تخمدان در زنان، هر آنچه که باید بدانید
تخمدان بخشی از سیستم تولید مثل زنان است. آنها در قسمت پایین شکم و در دوسمت رحم قرار دارند.
تخمدان بخشی از سیستم تولید مثل زنان است. آنها در قسمت پایین شکم و در دوسمت رحم قرار دارند. خانم ها دو تخمدان دارند که علاوه بر تخمک هورمون های استروژن و پروژسترون تولید می کنند. گاهی یک کیسه مملو از مایعات که به آن کیست می گویند در یکی از تخمدان ها شروع به بزرگ شدن می کند. تقریبا هر خانمی در طول عمر خود دچار یک کیست می شود. در بیشتر مواقع کیست ها بدون درد و فاقد علائم هستند.
انواع کیست تخمدان
انواع مختلفی از کیست تخمدان وجود دارد، مانند کیست های روده ای و کیست آندومتریوز. با این حال شایع ترین آنها کیست های فانکشنال هستند. کیست های فانکشنال دو نوع هستند و عبارتند از: کیست فولیکول و کیست کبد لوتئوم.
کیست فولیکول
در طول چرخه قاعدگی یک خانم، تخمک ها در کیسه ای به نام فولیکول رشد می کنند. این کیسه داخل تخمدان قرار دارد در بیشتر موارد این فولیکول یا کیسه باز می شود و تخمک ها را رها می کند. اما اگر فولیکول باز نشود، مایع درون فولیکول می تواند در تخمدان به شکل یک کیست دربیاید.
کیست کبد لوتئوم
کیسه های فولیکول معمولا بعد از رها سازی تخمک ها خود حل می شوند. اما اگر کیسه حل نشود و ورودی آن بسته شود، ممکن است مایعات اضافی داخل کیسه شروع به شکل گیری کنند، و این تحمع مایعات می تواند منجر به کیست کبد لوتئوم شود.
دیگر انواع کیست لوتئوم عبارتند از:
کیست روده ای: کیستی کیسه ای شکل شروع به رشد داخل تخمدان می کند که می تواند حاوی مو، چربی و دیگر بافت ها باشد.
Cystadenomas: رشد غیر قابل تشخیصی که می تواند در قسمت خارجی رحم اتفاق بیفتد.
آندومتریوم: بافتی که معمولا داخل رحم رشد می کرد ممکن است خارج از آن رشد کند و به رحم وصل شود در نتیجه باعث ایجاد کیست شود.
برخی خانم ها به مشکلی دچار می شوند که سندروم تخمدان پلی کیستیک نام دارد. در چنین حالتی تخمدان حاوی تعداد زیادی کیست های کوچک است. این مشکل می تواند باعث بزرگ شدن تخمدان ها شود. اگر مشکل کیست تخمدان پلی کیستیک را درمان نشده رها کنید می تواند موجب ناباروری شود.
علائم کیست تخمدان
در بیشتر موارد، کیست های تخمدان موجب علائمی نمی شوند. با این حال اگر کیست رشد کند ممکن است علائم نیز پدیدار شوند. علائم می توانند شامل این موارد باشند:
- ورم یا نفخ شکمی
- حرکت دردناک روده
- درد لگن قبل یا بعد از دوره قاعدگی
- مقاربت دردناک
- احساس درد در پایین کمر یا ران ها
- حساسیت سینه ها
- حالت تهوع و استفراغ
علائم شدید کیست تخمدان که به رسیدگی پزشکی سریع نیاز دارند عبارتند از
- درد شدید یا تیز لگن
- تب
- ضعف یا سرگیجه
- نفس نفس زدن
این علائم می توانند نشان دهنده پارگی یک کیست یا پیچ خوردن تخمدان باشند. هر دو مشکل در صورت رسیدگی نکردن می توانند عوارضی جدی در پی داشته باشند.
عوارض جانبی ناشی از کیست تخمدان
بسیاری از کیست های تخمدان خوش خیم هستند و خود به خود و بدون درمان از بین می روند. اما در موارد نادر ممکن است پزشک در طول آزمایش روتین متوجه کیست سرطانی در تخمدان شود.
پیچ خوردن تخمدان یکی دیگر از مشکلات نادری است که می تواند برای تخمدان به وجود بیاید. این اتفاق زمانی رخ می دهد که یک کیست باعث پیچ خوردن تخمدان می شود و یا از محل اصلی اش تکان می خورد. منبع تغذیه کننده خون در تخمدان جدا می شود و اگر درمان نشود، می تواند به بافت تخمدان آسیب وارد کند و یا حتی باعث مرگش شود.
پاره شدن کیست که آن هم بسیار نادر است، می تواند باعث درد شدید و همچنین خون ریزی داخلی شود. این مشکلات احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می دهند و اگر درمان نشوند جان فرد را می توانند به خطر بیندازند.
تشخیص کیست تخمدان
پزشک می تواند در طول یک آزمایش لگن روتین کیست تخمدان را تشخیص دهد. او ممکن است در یکی از تخمدان ها تورم را حس کند و برای اثبات وجود کیست دستور آزمایش سونوگرافی را بدهد. آزمایش سونوگرافی به پزشک کمک می کند اندازه، محل، شکل و ترکیب بندی ( جامد یا مایع بودن محتویات ) کیست را تشخیص دهد.
ابزار تصویر برداری که برای تشخیص کیست تخمدان استفاده می شوند عبارتند از:
سی تی اسکن، MRI، دستگاه اولتراسوند
به دلیل اینکه بیشتر کیست ها بعد از چند ماه یا چند هفته از بین می روند، ممکن است پزشکتان بلافاصله اقدام به اجرای برنامه درمانی نکند. بنابراین همین آزمایش را چند هفته یا چند ماه بعد دوباره برای شما انجام خواهد داد.
اگر در وضعیت کیست تغییری ایجاد نشده بود و یا سایزش بزرگتر شده بود، پزشک آزمایش های دیگری را می نویسد تا علل دیگر مشکل را شناسایی کند.
این آزمایش ها عبارتند از:
- آزمایش بارداری تا مطمئن شوند باردار نیستید.
- تست سنجش سطح هورمون تا مشکلات مربوط به هورمونتان را چک کنند. مانند استروژن یا پروژسترون بیش از حد.
- تست خون CA-۱۲۵ برای تشخیص سرطان تخمدان.
درمان کیست تخمدان
اگر کیست به خودی خود از بین نرفت و یا بزرگتر شد پزشک درمانی را برای کاهش اندازه یا حذف کیست تجویز می کند.
قرص های ضد بارداری
اگر به صورت مکرر دچار کیست تخمدان می شوید، پزشکتان می تواند قرص ضد بارداری تجویز کند تا روند تخمک گذاری متوقف شود و از پدید آمدن کیست های جدید پیشگیری شود. قرص های ضد بارداری همچنین می توانند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را نیز کاهش دهند. خطر سرطان تخمدان در خانم های یائسه بیشتر است.
لاپاراسکوپی
اگر کیست تان کوچک بود و نتیجه آزمایش های تصویر برداری نشان می داد سرطانی است، پزشکتان می تواند توسط لاپاراسکوپی طی یک عمل جراحی کیست را حذف کند.
لاپاروتومی
اگر کیست بزرگی دارید، پزشک می تواند با یک برش بزرگ روی شکم کیست را خارج کند. پزشک یک بیوپسی فوری انجام می دهد، اگر تشخیص داده شد کیست سرطانی است، ممکن است با انجام هیسترکتومی اقدام به حذف تخمدان ها و رحم کنند.
پیشگیری از کیست تخمدان
نمی توان از کیست تخمدان پیشگیری کرد. با این حال انجام مرتب آزمایش های روتین توسط متخصص زنان می تواند به تشخیص زودهنگام کیست تخمدان کمک کند. کیست های تخمدان خوش خیم سرطانی نمی شوند. با این حال نشانه های سرطان تخمدان می تواند علائم کیست تخمدان را تقلید کند. به همین دلیل بسیار مهم است که به پزشک مراجعه کنید و تشخیص درست را دریافت کنید. حتما نشانه هایی که به پزشک کمک می کند مشکل را تشخیص دهد بگویید از جمله:
- تغییر در چرخه قاعدگی
- درد لگنی که از بین نمی رود
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بی دلیل
- پر بودن شکم
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼