رشد فیزیکی کودکان، چگونه افزایش می‌یابد؟

در دو سالگی فرزندتان دیگر شبیه یک شیر خوار نیست بلکه بیشتر مثل یک بچه کوچک است. در ضمن رفتارش هم مثل یک بچه کوچک است او لباس پوشیدن و کندن را آغاز می کند. او می تواند با دستمال کاغذی بینی اش را پاک کند، بدون کمک دستانش را بشوید، و حتی دوست دارد استفاده از توالت را یاد بگیرد.
دندان های شیری فرزندتان اکنون کاملا در آمده اند، اگر آخرین آسیابهای بزرگ باقی مانده باشند هم به زودی در می آیند. الان زمان خوبی برای وقت گرفتن از دندان پزشک برای اولین ویزیت فرزندتان است. بیشتر دندان پزشکان بچه های این سن را فقط روی صندلی می نشانند، دندان های شان را می شمارند، یک نگاه سریع به آن ها می اندازند، و همه ی شما را خوشحال روانه خانه می کنند. این یک جلسه معارفه سریع و یک زمینه سازی خوب برای مراقبت های منظم دندان پزشکی در آینده است. سلامت دندان ها با سلامت کل بدن ارتباط دارد و بردن فرزندتان به مراقبت های منظم دندان پزشکی از سنین پایین بسیار مفید است. این کار ممکن اسات مانع از ویزیت های ناخوشایند دندان پزشکی در سال های بعد شود.

اکنون کودکتان به خوبی راه می رود. شاید او حتی عقبی راه رفتن را هم آزمایش کند! او دوست دارد هنگام قدم زدن چیزی را دنبالش بکشد یا در دستانش بگیرید. او حتی می تواند با گرفتن نرده ها یا دست کسی از پله ها هم بالا و پایین برود. هم چنین او می تواند روی پنجه پایش بایستد (احتمالا برای رسیدن دستش به چیزی دلخواه ولی، ممنوع در پیشخوان آشپزخانه)، و می تواند بدون افتادن خم شود تا چیزی را از روی زمین بردارد. این مهارت بسیار استادانه است.
از دیگر ویژگی های مربوط به رشد فیزیکی کودکان دو تا سه ساله این است که بچه ها در این سن عاشق بالا رفتن هستند! اگر هر روز نمی توانید، دستکم چند بار در هفته فرزندتان را به زمین بازی یا حیاط خانه ببرید تا او فرصت های زیادی برای بالا رفتن داشته باشد. این فعالیت های برای رشد فیزیکی کودکان دو تا سه ساله بسیار مفید است.
رشد فیزیکی کودکان دو تا سه ساله، به فعالیت های حرکتی درشت (گه در ادامه توضیح داده ایم) در داخل و خارج از خانه نیاز دارد. او عاشق غلت زدن، چهار دست و پا رفتن، راه رفتن، پریدن، دویدن، و بالا رفتن است. خواهید دید که او چهار دست و پا به اطراف می رود و تظاهر می کند که سگ، گربه یا حیوان دیگری است و غرش، پارس یا میومیو می کند. در دو سالگی ممکن است او هنگام دویدن بارها بیافتد ولی با گذشت سال او پیشرفت می کند و بیشتر و بیشتر از پاهایش مطمئن می شود.
فرزندتان از هر چیزی و همه چیز بالا می رود؛ او می تواند به تنهایی از مبلمان بالا و سرگرم می شود. تعجب نکنید اگر دید او در جای بلندی ایستاده است و با دستان باز نمی تواند پایین بیاید و می گوید، «مامان بیا!» به او فرصت زیادی بالا رفتن ایمن بدهید. این کار می تواند موجب قرار گرفتن پاهایش بر روی زمین در داخل خانه شود.
کودکتان دوست دارد وسایل را بکشد و هل بدهد، آن ها را پر یا خالی کند. او می تواند توپی را که به طرفش هل داده شده است بگیرد، اما هنوز نمی تواند توپی که به طرفش پرت می شود را بگیرد. اما خودش می تواند توپ را شوت کند، پرت کند یا لگد بزند. در واقع او عاشق توپ بازی است. این کار برای هماهنگی دست - چشم و رشد فیزیکی کودکان دو تا سه ساله عالی است.
فرزندتان هر وقت که موسیقی می شنود جست و خیز می کند، به ویژه اگر آهنگ های آشنا را بشنود و حتی ممکن است خودش هم آواز بخواند! او عاشق تقلید از حرکات جست و خیز دیگران است. هر روز آهنگ گوش کنید و با فرزندتان خست و خیز کند. این کار موجب تقویت هماهنگی جسمی و عشق کودکان به موسیقی می شود.
در این سن بچه ها عاشق بالا رفتن هستند؟ اگر هنوز کودکتان از تخت نرده دار استفاده می کند و هر بار از آن بالا می رود تا بیرون بیاید، نشانه ی آن است که وقتش شده است یک تخت بزرگ تر برایش بخرید، هم برای ایمنی او و هم برای آسایش فکر خودتان.

اکنون ممکن است فرزندتان را ببینید که «کتاب می خواند.» او خودش به کتاب نگاه می کند و صفحات آن را یکی یک ورق می زند. اگر برایش زیاد کتاب خوانده باشید او از قبل عاشق کتاب شده است؛ هر روز برایش کتاب بخوانید تا مطمئن شوید عشقش روز به روز بیشتر می شود. کتاب هایی با تصاویر زیبا، متن آهنگین، و یک یا دو جمله در هر صفحه برایش انتخاب کنید. دنبال کتاب هایی بگردید که عنوان شان بر محدوده ی علاقه ی فرزندتان متمرکز است. برای مثال، اگر پرندگان، اسب ها، یا تراکتورها توجه او را جلب می کنند کتاب هایی در این زمینه ها جمع کنید.
کودکتان خط خطی کردن را با مداد، مداد شمعی، ماژیک و هر چزیز که بتواند در دست بگیرد را آغاز می کند. (هنوز لازم است به او یاد آوری کنید «فقط روی کاغذ بکش.») شاید او هنگام خط خطی کردن، غذا خوردن، و بازی کردن از یک دست بیشتر از دست دیگر استفاده کند. او با قاشق و چنگال غذا می خورد، البته هنوز برای مهارت باید تمرین کند. بله، او کثیف غذا می خورد ولی به یاد داشته باشید که تمیز تر از سابق غذا می خورد! و در پایان امسال کاملاً ماهر خواهد شد.
فرزندتان بسیار وابسته به حواس پنجگانه خود است؛ او اشیا را با بو کردن، لمس کردن، و چشیدن کشف می کند. (او هنوز اجسام را به دهان می برد، ولی تا پایان این سال آن را کنار خواهد گذاشت. برای مطالعه بیشتر در این خصوص به مقاله "چرا کودکان هر چیزی را در دهانشان می کنند و چه باید؟" مراجعه فرمایید.) او دوست دارد دایره زندگی را تکان دهد، روی طبل بزند (یا هر چیزی دیگری که بتواند روی آن بزند)، و حسابی سر و صدا راه بیاندازد! او مجذوب صدهای گوناگونی که با ابزار موسیقی یا وسایل معمولی خانه داری راه می اندازد می شود. او آهنگ هایی مثل «یه توپ دارم قلقلیه» و «چشم، چشم، دو ابرو» را دوست دارد.
بعضی روزها سر و صدا درست کردن - به ویژه با کوبیدن روی اشیاء - بزرگ ترین تفریح یک کودک است (خیلی خوب، بیشتر روزها). برای شاد کردن بچه تان چیزهایی پیدا کنید که او بتواند روی شان بکوبد مثل طبل واقعی، قوطی خالی ذرت بوداده، یا یک قوطی بلغور جو.
با تاسف بسیار، فرزندتان دوست دارد محتویات هر ظرفی را خالی کند، خواه فنجان آب باشد یا کاسه ی چوب شور. این مسئله هر بار که او چیزی می نوشد یا غذا می خورد اتفاق نمی افتد ولی بعضی روزها به نظر می رسد این طور هست. این کار اعصاب خردکنی که بچه هر چه در دستش است به زمین می ریزد، برای همیشه طول نمی کشد و نکته آموزشی نیز دارد. کودک پدیده علت و معلول را یاد می گیرد و شناخت او از جاذبه زمین بیشتر می شود. فرزندتان این را هم پشت سر خواهد گذاشت پس سعی کنید آن را بپذیرید. زیاد آن را سخت نگیرید، حتی اگر او آزمایش هایش را ادامه دهد. ارزشی که پدیده علت و معلول برای هر دوی شما دارد را در نظر داشته باشید. (وای، اگه آب رو روی کف اتاق بریزم مامان صورتش قرمز می شه و داد می زنه. نمی دونم بازم این کارو می کنه. بذار بفهمم! وای! اون بازم همون طور شد! جالبه! اگه یه بار دیگه این کارو بکنم چه میشه؟) به او یاد آوری کنید که فنجان شیر / آب / آب میوه برای نوشیدن است نه برای ریختن بر کف اتاق. همین اتفاق برای کاسه ی غذا هم می افتد. او یاد هواهد گرفا. بالاخره.
علاوه بر ریختن غذا و نوشیدنی بر کف اتاق، او دستگیره ها را می گیرد تا درها، کابینت ها، و کشوها را باز کند، و در یک جست در پوش ها را باز و بسته می کند. پس اجازه دهید کمی درباره ایمنی صحبت کنیم.
اگر فرزندتان می تواند در را باز کند پس احتمال دارد بدون اطلاع شما از خانه بیرون برود. (ولی او هنوز نمی تواند قفل در را باز کند، دست است؟ شاید نه، ولی بزودی خواهد توانست)
لازم است شما همیشه از مکان او در منزل اطلاع داشته باشید، و شاید لام شود یک قفل جدید دور از دسترس او بر در خروجی منزل تان نصب کنید.
اگر فرزندتان علاقه ی خاصی به باز کردن درها د ارد، روی تمام درهایی که به بیرون از منزل باز می شوند، بر نقطه ای دور از دسترس او یک قفل دیگر نصب کنید.
اگر کودکتان از خانه بیرون نرود شاید درست کردن برج با مکعب برایش جالب باشد. او الان می تواند دست کم چها مکعب روی هم بگذارد. هنوز او از خراب کردن آن خوشش می آید؛ شاید آن تنها دلیل واقعی او برای ساختن برج در این سن باشد. او دوست دارد با گل یا خمیر بازی کند. آنرا می غلتاند، می کوبد، می کشد و فشار می دهد. این کار برای مهارت و قدرت دست او بسیار مفید است.

فعالیت هایی برای تقویت رشد فیزیکی کودکان دو تا سه ساله
سعی کنید این کارها موجب شادی همگی شوند. فقط به این دلیل که فکر می کنید کاری برای تقویت رشد جسمی فرزندتان خوب است او را وادار به انجام دادن آن نکنید. اگر او از آن لذت می برد، اگر او فکر می کند آن کار مثل یک بازی است خودش آن را انجام خواهد داد. اگر او از آن لذت نمی برد، یا آن را دوست ندارد فراموشش کنید و نگران نباشید. او تمام مهارت های لازم برای رشد و نمو خویش را از راه های دیگر کسب خواهد کرد. هنوز کارهای بسیاری وجود دارند که می توانید برای کمک به رشد و نمو او انجام دهید. ما فعالیت هایی که به تقویت رشد فیزیکی کودکان دو تا سه ساله کمک می کند را در دو دسته قرار دادیم:

- خاطر جمع شوید که کودکتان دست کم یک ساعت در بیشتر روزها فعالیت جسمانی دارد.
- او را به زمین بازی ببرید تا موجب تقوبت مهارت های حرکتی بزرگ مانند دویدن، پریدن، بالا رفتن و تعادل شوید. کودکتان را تشویق کنید از سرسره بالا و پایین رود.
- با همدیگر توپ ها را پرت کنید و شوت بزنید. به فرزندتان یاد بدهید چطور یک توپ را بگیرد و بازی گرفتن توپ های کوچک و بزرگ را انجام بدهید.
- به کودکتان نشان دهید چطور روی پنجه پا لی لی کند، بپرد و راه برود.
- به فرزندتان کمک کنید سه چرخه رکاب بزند. به او نشان دهید چطور پاهایش را یک در میان روی رکاب فشار دهد.
- یک پله کوچک در دستشویی برای کودکتان بگذارید تا دستش به روشویی برسد و بتواند دستانش را بشوید.
- جعبه های بزرگ را برای فرزندتان نگه دارید در آن ها در و پنجره درست کنید. او از داخل و بیرون رفتن از جعبه ها کیف خواهد کرد و از آن ها به عنوان یک جایی برای قایم شدن ستفاده خواهد کرد.
- برای تقویت بسیاری از مهارت های حرکتی بزرگ زمین های بازی بهترین جا هستند. در این سن لازم است بچه ها بیرون از خانه بروند تا بتوانند بدوند، بپرند، بالا بروند، و سر بخورند. تلاش کنید بازی در بیرون از منزل را به یک برنامه ی ثابت روزانه تبدیل کنید.
- به کودکتان اسباب بازی هایی برای هل دادن یا کشیدن بدهید. او هل دادن خودروها و کامیون ها و دیگر اسباب ها را دوست دارد. هم چنین او دکور خانه تان را با جابجایی برخی وسایل تغییر خواهد داد.
- اسباب بازی هایی تهیه کنید که فرزندتان بتواند سوارشان شود و با پاهایش آن ها راه ببرد مثل خودروهای کوچک، سه چرخه، یا اسب گهواره ای.
- یک گاری دستی برایش بگیرید تا آن را در حیاط دنبال خود بکشد و وسایل داخل آن آن بگذارد یا بردارد. او حتی می تواند در پایان روز به تمیز کردن حیاط کمک کند! گاری را با آن چه دوست دارد پر کنید و او تا شب آب را دنبال خود خواهد کشید.
- فوتبال بازی کنید! در حیاط خانه، زمین بازی، یا پارک توپ ها را به عقب و جلو شوت کنید تا هماهنگی کودکتان بیشتر شود.
- از کمک فرزندتان در کارهای ساده منزل مانند جاروبرقی کشیدن، جمع کردن اسباب بازی ها، و ریختن لباس ها به ماشین لباس شویی یا سبد لباس های شستنی استفاده کنید.
- ابزارهای سایز بچه (بیلچه باغبانی، پاروی برف، جارو و …) تهیه کنید تا او بتواند علاوه بر کمک به شما استفاده از آن ها را نیز بیاموزد.
فعالیت هایی برای تقویت مهارت های حرکتی ظریف کودکان ۲ تا ۳ سال
-فرزنداتان را تشویق کنید تا با مکعب های خانه سازی یا لیوان هایی که در هم جمع می شوند بازی کند.
- یک مجموعه از جورچین های ساده تهیه کنید.
- یک دست میز و صندلی های ساده برای کودکتان فراهم کنید تا به عنوان جایگاه مخصوص او برای خوردن، بازی کردن، و نقاشی کشیدن مورد استفاده قرار بگیرند. ظروف و دیگ های اسباب بازی را هم برای بازی نمایشی او تهیه کنید.
- همراه با خواندن «چشم، چشم، دو ابرو» با دست نیز حرکات مناسب را انجام دهید.
- هماهنگی دست - چشم فرزندتان را با بازی با مکعب های خانه سازی، نخ کردن دانه های تسبیح، مرتب کردن جورچین، استفاده از قیچی، نقاشی، مالیدن کره یا مربا روی نان، و ریختن آب از یک پارچ کوچک به فنجان ها تقویت کنید.
- با کودکتان حباب درست کنید.
- با استفاده از قیچی، چلاندن آب لباس های خیس یا فشار دادن توپ یا اسباب بازی های حمام، و نقاشی با مداد شمعی های بزرگ قدرت، کنترل و مهارت او ا افزایش دهید.
- قیچی های کاند، کاغذ ماژیکف بر چسب، و مداد شمعی های بزرگ در اختیار فرزندتان بگذارید. آن ها را در قفسه ای بگذارید که در دسترس او باشد و بتواند هر وسیله هنری که نیاز دارد بدون کمک بردار. هم چنین او دوست دارد از دست هایش برای کار با خمیر، گل، و رنگ (رنگ های انگشتی یا آبرنگ قابل شستشو و رنگ آکریلیک با برس رنگ آمیزی) استفاده کند.
- از کودک خو بخواهید با استفاده از بندکفش، دانه های تسبیح یا دگمه را نخ کند.
-از ظرفی به ظرف دیگر آب یا شن بریزید. چند ظرف کوچک برای استفاده فرزندتان تهیه کنید. آب بازی را می توان بیرون از منزل یا در حمام انجام داد.
با استفاده از مکعب های بزرگ خانه سازی کنید و بگذارید خود او گاهی به تنهایی این کار را بکند.
- با کودکتان نقاشی کنید.
- هنگام تعویض پوشک او بر روی میز، گذاشتن قاشق و چنگال کنار بشقاب ، یا بردن شیشه شربت یا سس به روی میز از فرزندتان کمک بخواهید.
- به کودکتان کمک کنید که لباس های تمیزش را در کشور بگذارد. او عاشق کمک کردن است!
رشد ذهنی کودکتان آشکارتر می شوند
بچه دو تا سه ساله تان به خودش با اسم اشاره می کند، و از کلمات من و مال من برای بیان خواسته هایش استفاده می کند. در این سن او می داند چه می خواهد و بر انتخاب هایش پا فشاری می کند. (بدون شک شما تاکنون متوجه آن شده اید.) او انتخاب هایش را بدون توجه به پیشنهادهای شما یا آن چه شما دوست دارید انجام دهد بر می گزیند. و باید همین طور هم باشد. او می آموزد که راه خودش را برود وقتی که او به سال های نوجوانی و پس از آن برسد و باید با هم سن و سال های خود کنار بیاید این توانایی واقعا ارزش خواهد داشت.
در این سن حس شوخ طبعی فرزندتان جوانه می زند. به نظر او شوخی های فیزیکی خنده دار می آید، هم چنین شوخی های کلامی، مانند سوالات احمقانه. مثلا می پرسد آیا اسم خودش بابا است، یا صدای سگ کواک کواک است؟
با افزایش توانایی های جسمی و ذهنی فرزندتان می تواند در فعالیت های بیشتری مثل بالا رفتن در زمین بازی، نگاه کردن به کتاب ها، و وارد شدن به هر کاری دخالت کند. او در این سن اسباب دردسر است!. او فهم قوانین را آغاز کرده است و می داند چه موقع آنها را شکسته است. او به صورت دوره ای به قانون شکنی ادامه می دهد آگاهانه و با خیره شدن به شما - که به عنوان جستجو برای استقلال انجام می شود. این کاملاً طبیعی است، حتی اگر ناخوشایند به نظر برسد. یاد آوری قوانین را ادامه دهید، به او توضیح دهید چرا آن چه می کند را نباید انجام دهد و گزینه ای که بتواند انجام دهد در اختیارش بگذارید.
با شناخت روز افزون فرزندتان از امور، گاهی ممکن است او از نادرست بودن بعضی چیزها ناراحت شود. شاید او دوست نداشته باشد کس دیگی کلاه پدرش را بر سر بگذارد. ولی در همین راستا، اگر به غلط به او بگویید اشیاء این طوری هستند، خواهد خندید. اگر به او بگویید «گاوه میومیو می کنه» او از شدت خنده ریسه می رود.