کودک سه تا چهار ساله، رشد اجتماعی و عاطفی

در این مقاله ویژگی های مهم رشد اجتماعی و عاطفی کودک سه تا چهار ساله را باهم مرور می کنیم. از جمله ویژگی های مهم رشد اجتماعی و عاطفی کودک سه تا چهار ساله بدخلقی یا کج خلقی، تقلید کردن و دوست یابی است که به آنها اشاره می شود.

فرزندتان اکنون به اندازه کافی بزرگ شده است تا بتواند درباره احساساتش حرف بزند. کودک سه تا چهار ساله شما می تواند عواطف خودش و آدم های دیگر را مشخص کند. او به حالات چهره توجه می کند و می فهمد که با چه حساسی مرتبطند. او واقعا افرادی را که ناراحت هستند دلداری می دهد، خواه بچه باشند خواهد بزرگسال.
کودک سه تا چهار ساله شما از مرحله ابراز احساسات به صورت جسمانی به مرحله ای رسیده است که بهتر می تواند آنها را بگوید (مطرح کند)، هر چند هنوز در اغلب موارد به صورت جسمانی احساسش را نشان می دهد. یادتان باشد که این یک روند یادگیری است و برای رسیدن به مرحله خویشتن داری هنوز راه درازی در پیش دارد. به هر لحظه ای که او از واژگانش استفاده می کند به عنوان گامی به جلو بنگرید و وقتی به کسی می پرد و ناسزا می گوید به آرامی، شیوه درست خودکنترلی و خویشتن داری را به او آموزش دهید. زمان به عقب رفتن نیست. این یک لحظه آموزشی است. این را به عنوان یک نشانه خوب از آغاز درس و این که او جایگزین هایی برای پرخاشگری و دعوا کردن می آموزد، قلمداد کنید.
هنگام روبرو شدن با موضوعی تنش زا معمولاً کودک سه تا چهار ساله شما از میانجی گری شما استقبال می کند. «الان دوستت داره از کامیونت استفاده می کنه. تو میتونی بعد از اون باهاش بازی کنی». شاید او گاهی از شما برای حل و فصل کردن دعوا کمک بخواهد.
کودک سه تا چهار ساله شما از پیشنهادها استقبال می کند و دستورهای ساده را می پذیرد. او می تواند بین دو گزینه ساده انتخاب کند بنابراین لازم است تا حد امکان به او فرصت انتخاب داده شود. این که او معیاری برای کنترل بر دنیایش داشته باشد برای رشد کودک سه تا چهار ساله بسیار مهم است. او مهارت مهم تصمیم گیری را می آموزد، سبک سنگین کردن منافع و ضررها را یاد می گیرد، و کنار آمدن با نتایج انتخاب هایش را می آموزد.
کودک سه تا چهار ساله شما از خنداندن دیگران شاد می شود و دوست دارد خنده دار رفتار کند. او واقعا دوست دارد داستان هایی درباره خودش بشنود و هنوز در دنیایش همه چیز بر محور او است. او در تمایلاتش جدی تر است و در مورد آنچه دوست دارد یا از آن بدش می آید قاطع تر است. کودک سه تا چهار ساله شما بیشتر به یک آدم مستقل شبیه می شود. او گاهی وقت ها یکی از والدینش را به دیگری ترجیح می دهد و این تمایل ممکن است به دیگری تغییر یابد.
کودک سه تا چهار ساله شما هنوز هنگام بازی و جستجو به حضور افراد آشنا برای احساس امنیت نیاز دارد. او دوست دارد از حضورتان مطمئن شود، با یک نگاه ساده یا با تماس جسمی، تا باز هم اطمینان یابد پناهگاه امنش وجود دارد.

هنوز ممکن است در مواقعی که کودک سه تا چهار ساله شما دچار تنش یا ناامیدی است دوره هایی از بدخلقی یا بدعنقی را نشان بدهد. کودک سه تا چهار ساله شما هنوز بسیار کوچک است و در تلاش برای استقلال، و هنگامی که با توقعات غیر منطقی شما یا دیگران روبرو می شود، تلاش او به مانع بر می خورد که نتیجه آن ایجاد تنش و از دست دادن صبر و شکیبایی شما است.

رشد اجتماعی و عاطفی کودک سه تا چهار ساله
با بزرگ تر شدن فرزندتان راحت تر می توان از او انتظار داشت که بیشتر مثل آدم بزرگ رفتار کند تا یک بچه. گستره توجه کودک سه تا چهار ساله شما نامحدود نیست پس نباید از او انتظار داشت طی برگزاری مراسم عروسی آرام و ساکت بنشیند. اگر توقعات غیر منطقی شما زمینه ساز بدخلقی یا بدعنفی او شده اند آنها را به عنوان نکات آموزشی برای خودتان در نظر بگیرید. (تربیت شامل یک رشته از لحظات آموزشی برای پدر و مادر نیز هست.)

در بازی نمایشی کودک سه تا چهار ساله شما، زندگی به نمایش در می آید. او معمولا «خونه بازی» می کند و نقشها را نیز تعیین می کند : «من مامانم، تو بچه ای». کودک سه تا چهار ساله شما دوست دارد خانه داری را نمایش دهد و ممکن است از شما هم کمک بخواهد. مشکلی نیست! از در خواست او استقبال کنید. بله، شاید این کار وقت شما را دو برابر بیشتر بگیرد. به هر حال وقتی او کارش را تمام کرد شما باید آن را دوباره انجام بدهید. ولی نکته مهم این است که کودک سه تا چهار ساله شما می آموزد که یک عضو موثر خانواده است. او یاد می گیرد که تمام اعضای خانواده وظیفه دارند و کمک می کنند خانه تمیز بماند! و اگر فرصت های بیشتر در اختیارش بگذارید او حتی بهتر هم می شود.

امسال کودک سه تا چهار ساله شما دوست پیدا می کند
کودک سه تا چهار ساله شما دوست دارد کنار کودکان دیگر باشد. او وقت زیادی را صرف تماشای دیگر بچه ها می کند؛ او مجذوب کارهای ایشان میشود. شاید او از کارهای آنها تقلید هم بکند. ممکن است او هنوز بخواهد به تنهایی بازی کند ولی احتمالاً می خواهد کنار بقیه بچه ها باشد. شاید او در گروه کوچکی از دو یا سه بچه برای مدتی بازی کند اگرچه در شریک شدن هنوز خیلی خوب نیست.
امسال شاهد پیشرفت او از بازی موازی (بازی در کنار ولی نه با کودکان دیگر) به تعامل در بازی (بازی کردن و سرگرم شدن با دیگر کودکان) خواهید بود.
کودک سه تا چهار ساله شما در بازی و موقعیت های اجتماعی با سایر کودکان ارتباط بیشتری برقرار می کند. او اجتماعی تر می شود و فرآیند دوست یابی را آغاز می کند.
تا پایان سال ممکن است نشانه هایی از شکل گیری دوستی واقعی فرزندتان را هم ببینید. کودک سه تا چهار ساله شما هنوز مفهوم دوستی را به طور کامل درک نمی کند ولی قطعا بعضی کودکان را به برخی دیگر ترجیح می دهد. دوستی هایی که فکر می کنید برای فرزندتان مفید است را تشویق کنید ولی به انتخاب های او در دوستی احترام بگذارید.

- کودک سه تا چهار ساله خود را به خود به رستوران، موزه، و فروشگاه ببرید. او هر وقت آماده شود تعامل و برخورد با آدم های سنین مختلف را آغاز خواهد کرد.
- به شرکت در گروه های بازی و گذاشتن قرار بازی ادامه دهید. همیشه به فرزندتان فرصت هایی برای یادگیری هنر بازی دسته جمعی بدهید. یادتان باشد این یک فرآیند آموزشی است.
- با کودک سه تا چهار ساله خود با عروسک های خیمه شب بازی، بازی کنید - چه خودتان ساخته باشید یا آن ها را خریده باشید. بگذارید این عروسک ها درباره ی موضوعاتی که فکر می کنید برای فرزندتان مهمند با همدیگر گفتگو کنند.
- اگر فرزندتان دوستن دارد گاهی او را تنها بگذارید. امسال دوست یابی فرزندتان آغاز می شود. خواهید دید که او برخی کودکان را به برخی دیگر ترجیح می دهد. به فرزندتان این آزادی را بدهید که دوستانش را انتخاب کند.
- مکانی را برای خلوت کودک سه تا چهار ساله خود اختصاص دهید تا اگر دوست داشت به آن جا برود. یک جعبه مقوایی بزرگ یا یک کمد که بر کف آن چند بالش گذاشته اید برای این منظور مناسب است (این یک مکان تبعید نیست).

فعالیتهایی برای تقویت رشد اجتماعی و عاطفی کودک سه تا چهار ساله
- با بچه هایی از سنین مختلف جمع شوید. اجازه دهید فرزندتان با بزرگسالان گروه های سنی متفاوت هم دمخور شود. به او فرصت دهید تا با هر آدمی از هر سنی راحت باشد.
- عروسک و مواد بازی خیالی مثال روسری و کلاه، لباس و کفش های کهنه، مواد بازیافتی برای ساخت لباس و دکور صحنه، پتو برای ساخت قلعه، و غیره در اختیار فرزندتان بگذارید.
- به کودک سه تا چهار ساله خود کلماتی یاد بدهید که بتواند هنگام ناراحتی، خشم، یا غم استفاده کند. اغلب این یاد آوری به او می آموزد که به جای هل دادن، کتک زدن، یا لگد زدن، از واژگان استفاده کند.
- در کارهای گروهی غیر رقابتی مانند درخت کاری در پارک محله، نقاشی دیوار، یا زیباسازی محل زندگی شرکت کنید.
- بگذارید کودک تان در برنامه ریزی کارها، قرار بازی، و مهمانی ها به شما کمک کند. از مشارکت، نظر، و کمک او استقبال کنید. او دوست دارد کمک کند!
- با کودک سه تا چهار ساله خود بازی کنید. بازی یک راه شادی بخش برای آموزش نوبت به فرزندتان است.