مرحله اول زایمان، مشکلات احتمالی مربوط به آن

بیشتر خانم‌ها مرحله‌ی اول زایمان را بدون مشکل سپری می‌کنند؛ اما در صورت بروز مشکل، اطلاعات مبحث بعد، چگونگی کنترل شرایط با ذهنی متمرکز و روشن را نشان‌تان می‌دهد.

مشکلات مربوط به انقباضات رحمی

- اگر رحم به میزان کافی دچار انقباض نشود، یعنی انقباضات کارشان را به خوبی انجام نمی‌دهند و در این صورت فرایند زایمان متوقف می‌شود یا عمل باز شدن دهانه‌ی رحم به کندی انجام می‌گیرد.

- پاره شدن کیسه‌ی آب اغلب به افزایش شدت و تأثیر انقباضات کمک می‌کند. اگر شکاف خوردن غشای کیسه‌ی آب مؤثر نباشد، پزشک ممکن است تزریق تدریجی وریدی اکسی توسین را تجویز کند.

- مشکلات بیشتر و پیچیده‌تر ممکن است موجب عمل سزارین به جای زایمان طبیعی شود. انتخاب عمل سزارین به چند مسئله بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها این است که آیا نوزاد علائم وجود ناراحتی یا در معرض خطر بودن را دارد یا شما زایمان را چگونه پیش می‌برید و با سختی‌های آن مقابله می‌کنید.

مشکلات لگنی و نوزاد

به هنگام تولد اولین نوزادتان، معمولاً دهانه رحم در هر ساعت حداقل ۲/۱ سانتی‌متر باز می‌شود و سر نوزاد باید حدود ۱ سانتی متر در هر ساعت پایین بیاید. اما اگر این دومین زایمان‌تان باشد، در هر ساعت دهانه‌ی رحم حدود ۵/۱ سانت باز می‌شود و سر نوزاد حدود ۲ سانت در هر ساعت پایین می‌آید. اگر دهانه‌ی رحم خیلی آرام باز شود یا سر نوزاد با اندازه و سرعت طبیعی پایین نیاید، در این حالت احتمال بروز مشکلی معروف به عدم تناسب سری‌لگنی مادر و جنین به وجود خواهد آمد.

عدم تناسب یا ناهمخوانی سری‌لگنی جنین می‌تواند به این دلیل اتفاق بیفتد که سر نوزاد نسبت به لگن شما بزرگ باشد و در نتیجه در وضعیت نامناسب و اشتباهی جاگیر شود. (معمولا در نوزادان با وزن بالای ۴ کیلو این مشکل اتفاق می‌افتد). سر نوزاد کاملا گرد و کروی نیست، بلکه در قسمتی پهن‌تر است، معمولاً زمانی که نوزاد سر خود را به سمت داخل شکمش می‌گیرد و چانه اش را به سینه اش می‌چسباند بهترین حالت و موقعیت قرارگیری برای خروج از رحم مادر است. اما اگر نوزاد به حالتی قرار گرفته باشد که کمرش رو به شما باشد به این موقعیت قرارگیری عقب به جلو یا پس سر به جلو گفته می‌شود. این حالت مانع از این می‌شود که سر نوزاد رو به جلو خم شود. خوشبختانه کل بدن نوزاد ممکن است در طول زایمان به یکباره بچرخد، اما اگر جنین بچرخد، بیرون آوردن او کار سختی خواهد بود و به زایمان فورسپس (بیرون کشیدن نوزاد به کمک انبرک مامایی) یا سزارین نیاز پیدا خواهید کرد.

چگونگی عبور جنین از دهانه رحم نه تنها براساس اندازه و وزن او بلکه با توجه به شکل لگن شما نیز تعیین می‌شود. درست همان طور که سر نوزاد کاملا گرد نیست، لگن شما هم در بعضی جهات باریک‌تر از دیگر قسمت‌هاست. خوشبختانه همان طور که قبلاً هم گفتیم سر و بالاتنه‌ی نوزاد در رحم به چرخش در می‌آید تا بهترین حالت و وضعیت را برای قرارگیری و خروج پیدا کند.

اگر قبلاً زایمانی طبیعی، عادی و خوب داشته‌اید، احتمال اینکه این بار هم زایمان طبیعی، راحت و بی‌دردسری داشته باشید زیاد است. اگر این اولین زایمان‌تان باشد و سر نوزاد در موقعیت مناسب خود جای‌گیر شده باشد، شانس خوبی برای زایمان راحت و نبود مشکلات لگنی و جنینی خواهید داشت.

مرحله‌ی دوم

مرحله‌ی دوم زایمان زمانی آغاز می‌شود که دهانه‌ی رحم کاملا باز شده باشد (10سانتی‌متر) و با تولد نوزاد پایان می‌یابد. این بخش مرحله‌ی فشار رو به جلو و زور زدن است که حدود یک ساعت برای تولد اولین نوزاد و 30 تا 40 دقیقه برای زایمان‌های بعدی طول خواهد کشید. البته اگر بی‌حسی نخاعی انجام دهید، این مرحله طولانی‌تر خواهد شد.

مرحله‌ی سوم

مرحله‌ی سوم از زمان تولد نوزاد تا بیرون آمدن جفت است که حدودا کمتر از ۲۰ دقیقه در تمام زایمان‌ها طول می‌کشد.

کنترل درد زایمان

دردهای مرحله‌ی اول زایمان ناشی از انقباضات رحمی و باز شدن دهانه‌ی رحم است. در ابتدا این دردها شبیه دل پیچه و انقباضات شدید دوره‌ی قاعدگی است. اما در مرحله‌ی دوم زایمان، نوع این دردها و شدت آن‌ها متفاوت می‌شود و این در نتیجه‌ی عبور نوزاد از کانال تولد و کشش شدید و باز شدن این کانال ایجاد می‌شود و اغلب درد و احساس فشار شدیدی هم بر ناحیه‌ی مقعد و قسمت پایین لگن وارد می‌آید. اما هیچ یک از این دردهای طاقت‌فرسا، به لطف تمرین‌های تنفسی و نرمش‌های شل سازی بدن و همچنین داروهای بی‌حسی خیلی کشنده و آزاردهنده نیستند. اگر اولین زایمان‌تان است تا زمان قرارگیری در این موقعیت و تجربه‌ی این دردها، نمی‌توانید نظری نسبت به زایمان طبیعی داشته باشید. در زمان زایمان خودتان، ممکن است نظرتان نسبت به قبل تغییر کند. شاید زایمان طبیعی را پس از قرار گرفتن در موقعیت آن، تجربه‌ی چندان هیجان‌انگیز و نشاط‌آوری که قبلاً تصور می‌کردید ندانید و تقاضای مسکن و آرام بخش کنید یا برعکس آن را آنقدر ترسناک و دردآور نیابید. گاهی اوقات پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که به منظور حفظ سلامت جنین در روند زایمان طبیعی شما دخالت کند، اما تمام پرستاران و افراد حاضر در عملیات زایمان حتما شما را در جریان مشکل به وجود آمده می‌گذارند و تصمیم نهایی و دلیل آن را به اطلاع شما می‌رسانند.

تفاهم با همسر

شما و همسرتان ممکن است از مدت‌ها قبل، در مورد چگونگی زایمان و کمک شما به او در حین زایمان صحبت کرده باشید، مثلاً در مورد را‌ه‌های کمک به تنفس بهتر او، پاک کردن عرق‌های صورت یا گفتگوهای آرامش بخش در فاصله‌ی بین انقباضات؛ البته اگر در بیمارستان شما امکان حضور شوهر در کنار همسر وجود داشته باشد. همچنین ممکن است در مورد طبیعی بودن زایمان گفت‌و‌گو و تصمیم‌گیری کرده باشید. اما اگر ناگهان خانم نظرش عوض شد و مثلاً درخواست داروی مسکن کرد یا روش بی‌حسی یا زایمان دیگری را برگزید، با او مخالفت نکنید. درست است که نوزاد مال هر دوی شماست اما اوست که درد زایمان را باید به تنهایی تحمل کند.

روش‌های کنترل و کاهش درد را که معمولاً در کلاس‌های آمادگی برای زایمان مادران در اکثر زایشگا‌ه‌ها و مراکز وابسته به آن‌ها برگزار می‌شود در اینجا می‌توانید به خوبی به کار ببرید