مرحله اول زایمان، هر خانمی فرق می کند؟

زایمانها با یکدیگر متفاوتند. زایمان شامل سه مرحله می شود.

مرحله اول باز شدن دهانه رحم است که طولانی ترین مرحله است و بیشتر اقدامات اولیه در آن انجام می شود. این مرحله امکان دارد دو ساعت تا دو روز طول بکشد. انقباضات رحم باید دهانه رحم را ۱۰ سانتی متر باز کنند تا کودک بتواند از راه واژن متولد شود.

مرحله دوم هنگامی است که شما کودک را با زور و فشار بیرون می آورید که معمولاً بطور متوسط برای زایمانهای اول یک تا دو ساعت طول می کشد.

مرحله سوم خارج کردن جفت است و کمتر از نیم ساعت طول می کشد.

بطور متوسط کل مراحل برای زایمانهای اول ۱۴ ساعت و زایمانهای بعدی ۸ ساعت طول می کشد. چون هر زایمان واژینال این سه مرحله را می گذراند، اگر هر مرحله بطور واضح برایتان قابل تشخیص نبود نگران نشوید. ممکن است اصلا متوجه مرحله اول نشوید و به سرعت به مرحله دوم برسید. و یا ممکن است مرحله اول خیلی طولانی باشد. بهرحال زایمان برای هر فرد متفاوت است.

مرحله اول: باز شدن دهانه رحم

مرحله اول برای زایمانهای اول معمولاً 12 ساعت و زایمانهای بعدی حدود نصف این مدت طول می کشد. این مرحله با سه فاز مجزا مشخص می شود:

1. فاز اول (مرحله کاذب). انقباضات اولیه رحم باعث می شود دهانه رحم شل و قطر آن 2 تا 3 سانتی متر باز شود. (در بعضی از خانم های باردار در طول سه ماهه آخر این حالت اتفاق می افتد. این فاز زمانی روی می دهد که شما پاره شدن کیسه آب، تخلیه روده ها یا ترشحات همراه با خون را داشته باشید. انقباضات منظم ملایم با فواصل 15 تا 20 دقیقه شروع می شود و سرانجام فاصله بین آنها به 5 دقیقه می رسد. هر انقباض 30 تا 60 ثانیه طول می کشد. در آغاز احساس می کنید شکمتان کمی فشرده تر و سفت تر می شود و با این وجود می توانید به راحتی صحبت کنید. به تدریج وقفه بین انقباضات کوتاهتر و منظمتر می شود. بطوری که خودتان تشخیص می دهید یک انقباض واقعی است و هم احساس هیجان دارید و هم احساس ترس و نگرانی.

دهانه رحم تا آغاز زایمان شروع به باز شدن نمی کند.

مرحله اول زایمان معمولاً طولانی ترین مرحله است و 6 تا 18 ساعت برای بارداری های اول و 3 تا 10 ساعت برای زایمانهای بعدی طول می کشد. این مرحله با آغاز باز شدن دهانه رحم شروع می شود و هنگامی که کاملاً دهانه رحم باز شد، پایان می پذیرد.

مرحله اول زایمان

آنچه که شما باید انجام دهید:

- تکرار و طول مدت زمان انقباضات را یادداشت کنید. این کار در تشخیص زایمان واقعی به شما کمک می کند. برای تشخیص فاصله بین انقباضات زمان را از آغاز یک انقباض تا آغاز انقباض بعدی بگیرید.

- به همسر یا همراهتان اطلاع دهید.

- خیلی زود به بیمارستان نروید. اگر پیشرفت مراحل زایمانتان کند باشد در خانه احساس راحتی بیشتری می کنید. بسیاری از بیمارستانها تا زمانی که بیماران در مرحله زایمان فعال قرار نگیرند آنها را نمی پذیرند.

- اگر دیروقت است و اگر می توانید بخوابید، زیرا نمی دانید چند ساعت زایمانتان طول می کشد.

- اگر با پیاده روی احساس آرامش می کنید این کار را انجام دهید زیرا سرعت پیشرفت زایمان را افزایش میدهد.

- آرامش خود را حفظ کنید. در طول انقباضات به آرامی و عمیق نفس بکشید. اگر هنوز کیسه آب پاره نشده است یک دوش آب گرم بگیرید.

- هنگامی که هنوز فاصله بین انقباضات زیاد است، یک غذای سبک و سهل الهضم مانند سوپ، نان تست با مربا، انواع مغز گردو و پسته و فندوق...، ماست و میوه بخورید. بعد از آن دیگر غذای جامد نخورید (مگر اینکه پزشکتان قبلا در مورد خوردن آن موافقت کرده باشد). در عوض می توانید آب گوشت، ژله و آبمیوه های صاف (مانند آب سیب، نه آب پرتقال زیرا تفاله دارد) بخورید. از خوردن لبنیات (بجز ماست) چربی ها و گوشت خودداری کنید زیرا این مواد به کندی هضم می شوند. آب سیب یا آب لیمو را در ظرف یخ بریزید و در فریزر بگذارید، برای نیرو گرفتن بسیار مناسب است.

- برای جلوگیری از کمبود آب بدن هر یک ساعت یکبار آب یا آبلیمو بنوشید.

- هنگامی که کیسه آب پاره شد و یا انقباضات به میزان تعیین شده رسید به پزشک اطلاع دهید.

۲. فاز فعال

همانطور که انقباضات قوی و تکراری تر می شوند قطر دهانه رحم ۳ تا ۷ سانتی متر باز می شود. بالاخره فاصله بین انقباضات به ۲ تا ۳ دقیقه می رسد و هر کدام ۴۵ ثانیه طول می کشد و هر کدام به اوج فشردگی می رسد و سپس آرام می شود. با گذشت زمان درد شدیدتر می شود و به مرحله ای می رسد که آنقدر شدت می یابد که دیگر توجه به اطرافیان غیر ممکن می شود. اتاق کوچکتر به نظر می رسد و شما فقط به خودتان توجه دارید. اگر چه بین انقباضات آرام می گیرید و می توانید صحبت کنید. اگر این مرحله زیاد طول بکشد و یا نتوانید برای مدتی بخوابید کمکم خسته می شوید. برای کنترل پیشرفت باز شدن دهانه رحم معاینه داخلی به فواصل معین انجام می شود. این مرحله ای است که کلمه "زایمان" را برای اکثر خانم ها مجسم می کند.

آنچه که شما باید انجام دهید

- بدنتان را صاف و در حالت عمودی نگه دارید، قدم بزنید و تغییر وضعیت دهید زیرا حرکت به پیشرفت زایمان سرعت می بخشد.

- تمرینات تنفسی و شل کردن عضلات را انجام دهید.

- به صحبت های پرستار گوش کنید شاید او شما را به انجام کارهایی توصیه کند که فراموش کرده باشید.

- تا پایان هر انقباض با کسی صحبت نکنید، نگران نباشید که دیگران شما را بی ادب تلقی کنند، بر روی خودتان تمرکز داشته باشید.

- برای مرطوب کردن دهان و رفع خستگی آب نبات یا تکه های یخ بمکید.

- بین انقباضات بدنتان را شل نگهدارید. بعضی از خانم ها دوست دارند چشمهایشان را ببندند.

- تقریباً ساعتی یکبار به دستشویی بروید زیرا خالی نگه داشتن مثانه کمک می کند تا سر کودک راحتتر پایین بیاید. بعضی از خانم ها ترجیج می دهند بخشی از این مرحله را روی توالت فرنگی بنشینند زیرا هم راحتترند و هم به زایمان کمک می کند.

- اگر روی تخت دراز می کشید به روی پشت نخوابید زیرا جریان اکسیژن به جنین را محدود می کند. سعی کنید به پهلو بخوابید و یا یک بالش زیر یکی از باسنها قرار دهید.

- اگر خیلی احساس ناراحتی می کردید وقت آن است که از پرستار درخواست مسکن کنید. این بهترین زمان برای مصرف داروی بیحسی است. بهرحال توجه داشته باشید که بعد از تزریق داروی بیحسی نمی توانید براحتی به اطراف حرکت کنید.

3. فاز انتقال

در طی عبور از فاز اول به فاز دوم زایمان (فشار) دهانه رحم به حداکثر پهنای خود یعنی از 7 به 10 سانتی متر می رسد. در طول این مرحله ی 30 تا 90 دقیقه ای انقباضات طولانی تر می شوند و به یک دقیقه یا بیشتر می رسند و سریعتر می آیند و گاهی اوقات فاصله بین آنها به کمتر از یک دقیقه می رسد. هر کدام از آنها قبل از فروکش کردن چند نقطه اوج دارند.

این مشکل ترین مرحله زایمان است زیرا شما به اندازهای خسته هستید که گویی خواسته های بدنتان از شما بیش از همیشه است. همانطور که ماهیچه ها خود را برای انجام شاهکار بزرگ زایمان آماده می کنند، به نظر می رسند زندگی خودشان را دارند. تهوع، لرز و عرق کردن حالات شایع این مرحله هستند، تنفس سخت تر می شود و مجبور می شوید برای نگهداشتن نفستان تلاش زیادی بکنید.

اصلا نمی خواهید تنها باشید. ممکن است اطرافیان را سرزنش و یا به تندی با آنها صحبت کنید. این حالت بیشتر هنگامی پیش می آید که خانم ها زود رنج تر و وحشت زده تر می شوند و میگویند "نمی توانم" ولی این فاز (انتقال کوتاهترین فاز نیز هست. فشار سر کودک روی دهانه رحم شما را وادار به زور زدن می کند. ولی اگر دهانه رحم کاملاً به اندازه 10 سانتی متر باز نشده باشد به شما گفته می شود که دیگر ادامه ندهید زیرا دهانه رحم به طور بدی پاره می شود یا ورم می کند.

حالا کودک هم سخت در حال تلاش است. با سر وارد دهانه رحم می شود و صورتش به سمت طرفین قرارداد، به طوری که پهن ترین قسمت سر (جلو به عقب) همردیف پهن ترین قسمت لگن قرار می گیرد (پهلو به پهلو) همانطور که کودک به سمت پایین حرکت می کند صورتش به سمت کمر شما می گردد، بنابراین پهن ترین قسمت سر در امتداد پهن ترین قسمت دهانه رحم (جلو به عقب) قرار می گیرد. گردن کودک نیز به طرف جلو خم می شود آنقدر که چانه به قفسه سینه اش می رسد و بدین ترتیب قسمت بالای سر اول پدیدار می شود.

آنچه که شما باید انجام دهید

- به تمرینات تنفسی و شل کردن عضلات ادامه دهید. شاید نیاز باشد تا الگوهای مختلف تنفسی را امتحان کنید و یا لازم باشد کسی با به صحبت کشاندن شما تنفس شما را افزایش دهد.

- به اطرافیانتان که به شما نقطه اوج انقباضات را خبر می دهند اعتماد داشته باشید.

- به همان انقباضی که پیش آمده فکر کنید. نگران بعدی نباشید.

- دهانتان را با یخ مرطوب نگهدارید و سعی کنید خنک بمانید (با کمپرس، پنکه یا کم کردن لباس)

- حتما با تکنیکهای مخصوص مانند دمیدن ناگهانی هوا از طریق دهانتان زور وارد کنید.