مبانی خواب کودک، چیست؟

خواب کودک مسئله‌ای است که خیلی از پدر و مادرها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اگر خواب کودک شما تنظیم نباشد، چطور می‌توانید مثل بقیه انسان‌ها زندگی کنید و در جامعه حضور داشته باشید؟ تصور کنید کودک شما شب تا صبح بیدار است و شما را هم بیدار نگه می دارد. آنگاه شما چطور می‌توانید فردا صبح سر کار بروید یا برای خرید منزل از خانه خارج شوید؟ پس باید برای خواب کودک خود برنامه ریزی کنید. این مسئله بدون مطالعه و مقدار زیادی جدیت به دست نمی‌آید. در واقع شما باید برای منظم کردم خواب کودک خود دوران کوتاهی سختی بکشید تا پس از آن بتوانید با خیال راحت، کودکی با خواب منظم داشته باشید.
اگر برای اقدامات لازم برای خواب کودک دوست داشته باشید از تجربیات یک مادر موفق در این زمینه استفاده کنید، مژده شاه نعمت الهی در ویدیویی که تحت عنوان آموزش خواب در کودکان منتشر کرده، تجربیاتش را با شما به اشتراک گذاشته است.

به هر تلاشی که شما برای کمک به کودک خود انجام می‌‌دهید تا او خودش را بخواباند، آموزش خواب به کودکان می‌گویند. زمانی که یک کودک بتواند خود پروسه به خواب رفتن را انجام بدهد، آنگاه خواب کودک در طول شب بهتر و با کیفیت‌‌تر خواهد بود.
بعضی از کودکان این آموزش‌ها را سریع می‌آموزند. اما بعضی دیگر به کمک بیشتری برای یادگیری هنر به خواب رفتن احتیاج دارند. مسئله مهم این است که خواب کودک را از همان ماه‌های آغازین تولدش جدی بگیرید و آموزش‌ها را خیلی زود شروع کنید.
دو روش اصلی برای آموزش خواب به کودکان وجود دارد، گریه کنترل شده و روشی که به آن «بدون اشک» می‌گویند. انتخاب هریک از این اصول به خود شما بستگی دارد. اگر کودک شما ناخوش احوال است یا بیماری خاصی دارد، این کار را انجام ندهید چرا که برای هیچکدام از شما دو نفر نتیجه مطلوبی ندارد. اگر کودک شما به امکانات خاصی احتیاج دارد برای آموزش خواب کودک ، با مشاور سلامتی یا پزشک معالج خود مشورت کنید.

خیر، شما مجبور به پیروی از روش معینی نیستید. خیلی از والدین از ایده‌ی آموزش خواب به کودک خود وحشت دارند یا اینکه در ادامه مسیر به خاطر وجود سختی‌های زیاد در راه منظم کردن خواب کودک ، در این راه مردد می‌شوند.
سوالی که شما باید از خود بپرسید این است که آیا شما یا همسرتان خواب کافی دارید که بتوانید در طول روز بدون اینکه احساس خستگی، آزردگی و بی‌خوابی کنید از کودک خود مراقبت کنید؟ اگر پاسخ شما منفی است پس شاید آموزش خواب به آرامش کودک شما کمک کند.
روش‌های آموزش خواب کودک نتیجه یکسانی در مورد همه کودکان ندارد. روشی که برای یک کودک کاملا کارآمد است، ممکن است برای کودکی دیگر هیچ تاثیری نداشته باشد. پس اگر یکی از روش‌ها را امتحان کردید و پاسخ ایده‌آل خود را نگرفتید، نگران نشوید.
مطمئن باشید که برای ماه‌های متوالی بسیاری از کودکان برای وعده غذایی نیمه شب از خواب بیدار می‌شوند و این کاملا طبیعی است. اگر کودک شما نیمه شب‌ها برای وعده غذایی از خواب بیدار می‌شود، آموزش خواب تاثیر چندانی ندارد اما باعث می‌شود که بعد از غذا خوردن زودتر به خواب برود.

اکثر والدین برای منظم کردن خواب کودک خود، آموزش را زمانی آغاز می‌کنند که دیگر تحمل کم‌خوابی‌های شبانه خود را ندارند. در طول زمان، بی‌خوابی موجب فرسودگی می‌شود به خصوص اگر شما کودکی نوپا داشته باشید. اگر کمبود خواب شما، روی شما و تربیت کودک اثر می‌گذارد، پس زمان آن رسیده که به کودک خود آموزش بدهید بدون کمک شما به خواب برود.
تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان تقریبا از سه ماهگی می‌توانند بدون کمک شما به خواب بروند. اگرچه گاهی ممکن است کودک آمادگی این آموزش را نداشته باشد. پس بهتر است که در ابتدا این آموزش خواب کودک را روی فرزند خود امتحان کنید و سپس تصمیم نهایی خود را عملی کنید.
بعضی از کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که آموزش برای خواب کودک را از ۶ ماهگی آغاز کنید. اما فراموش نکنید که همه کودکان و والدین با یکدیگر متفاوت هستند. ممکن است شما احساس کنید که کودکتان زودتر از ۶ ماهگی آمادگی دارد که خود به تنهایی بخوابد یا ممکن است احساس کنید که هنوز می‌توانید شب‌ها را با کم خوابی پشت سر بگذارید و این آموزش را کمی به تعویق بیاندازید. در هر صورت برای زمان شروع آموزش خواب کودک ، انتخاب با شما است.

آکادمی پزشکی خواب در آمریکا راجع به روش‌های مختلف آموزش خواب به کودکان، از جمله روش «گریه کنترل شده»، تحقیق کرده است. نتیجه این تحقیقات درباره خواب کودک این است که هیچ روشی تنها و بهترین روش برای کمک به خواب کودک نیست. تمامی روش‌ها نتیجه مطلوب را به شما عرضه می‌کنند و تنها شرط آن پیوستگی و تداوم در روش انتخاب شده است.
اگر شما هر کدام از روش‌های «بدون اشک» یا «گریه کنترل شده» یا چیزی میان این دو را انتخاب کردید، مهم‌ترین نکته تداوم و پشتکار در این زمینه است. بنابراین مواظب باشید تا برای آموزش خواب کودک ، روشی را انتخاب کنید که بتوانید با آن زندگی کنید و برای چند هفته آن را ادامه بدهید و به پایان برسانید. به امید این که نتیجه مناسبی دریافت کنید.
اکثر روش‌های آموزش خواب بر پایه دو روش اصلی «بدون اشک» و «گریه کنترل شده» هستند. در ادامه این دو روش را برای شما توضیح می‌دهیم.

معمولا والدین فکر می‌کنند که روش «گریه کنترل شده» در خواب کودک به این معنی است که به او اجازه بدهند که هرچقدر می‌خواهد گریه کند تا به خواب برود، در حالی که اصلا اینطور نیست.
کارشناسان خواب کودک بر این باور هستند که باید برای مدت مشخصی به کودک اجازه گریه کردن بدهید، معمولا برای مدت زمان کوتاهی قبل از اینکه برای آرام کردن و اطمینان بخشیدن به کودک به سراغ او بروید این اجازه را به او بدهید.برای این روش بعد از ساعت خواب همیشگی کودک، او را در حالی که خواب و بیدار است در تخت خودش قرار بدهید، او را ببوسید و قبل از ترک اتاق به او شب بخیر بگویید.
اگر کودک شما برای شما گریه کرد، قبل از اینکه برای آرام کردن او اقدام کنید، اجازه بدهید برای مدت کوتاهی مثل ۲ تا ۱۰ دقیقه گریه کند. شما می‌توانید به آرامی او را نوازش کنید و به او اطمینان بدهید که هنوز کنار او حضور دارید یا به طور مثال دوباره او را در آغوش بگیرید و در تخت بگذارید. این که چه کاری برای آرامش او انجام بدهید کاملا به شما بستگی دارد اما این کار را در نهایت آرامش و سکوت و در تاریکی انجام بدهید. اگر با ارتباط چشمی می‌توانید او را آرام کنید، سعی کنید صحبت نکنید. این موضوع باعث می‌شود کودک شما دریابد که زمان شب برای خوابیدن است. دوباره شب بخیر بگویید و اتاق را ترک کنید.
به تدریج فاصله هربار سر زدن به کودک خود را بیشتر کنید، به این ترتیب شما به کودک خود این فرصت را می‌دهید تا بعد از اینکه شما او را ترک می‌کنید خودش به خواب برود.
روش «گریه کنترل شده» موضوع بحث برانگیزی است، چراکه خیلی از افراد بر این باور هستند که گریه کودک باعث آسیب روحی و حتی جسمی برای او می‌شود.
مسلما شما نباید اجازه بدهید که کودک شما برای مدت طولانی گریه کند، اما تحقیقات اخیر نشان داده است که گریه‌ی کودک برای مدت کوتاه و با علت مشخص هیچ آسیبی به او نمی‌زند.
این روش برای هر کودک یا هر والدینی نیست. اگر کودک شما بعد از چند هفته مخالف این کار است، چند هفته دست نگه دارید و دوباره امتحان کنید. اگر فکر اینکه کودک شما در حال گریه کردن باشد برای شما غیر قابل تحمل است پس روش «بدون اشک» مناسب شما است.

شما می‌توانید هر چند بار که می‌خواهید مسقیما سراغ کودک خود بروید و او را آرام کنید تا گریه نکند و به خواب برود. یا می‌توانید تا زمانی که کودک شما به خواب می‌رود در اتاق کودک خود بمانید.
یک مطالعه علمی نشان داده است که والدینی که به جای فواصل زمانی منظم، به انتخاب خود هر زمانی که بخواهند به کودک خود سر می‌زنند خواب خود و کودکان خود را بهبود می‌بخشند.
توصیه‌های مختلفی در مورد روش «بدون اشک» وجود دارد. ویلیام سیرز متخصص تربیت کودکان توصیه می‌کند:
-شما می‌توانید کنار کودک خود بخوابید، او را تکان بدهید، به او غذا بدهید و او را در آغوش بگیرید تا کودک شما به نقطه خواب آلودگی برسد یا به خواب برود، سپس او را در طول شب تنها بگذرید.
خیلی از کارشناسان خواب کودکان، تمرین «کناره‌گیری تدریجی» را در روش «بدون اشک» پیشنهاد می‌کنند. در این تمرین کودک خود را در حالت خواب و بیدار در تخت خودش قرار بدهید و به جای اینکه اتاق او را ترک کنید کنار تخت او بمانید تا به خواب برود، هر زمانی که نیاز به اطمینان از حضور شما داشت او را نوازش کنید یا او را تکان بدهید. بعد از چند شب، کم‌کم فاصله خود را از تخت او زیاد کنید تا جایی که شما احساس کنید کودک شما بدون نیاز به حضور شما خود به خواب می‌رود این کار را ادامه بدهید.
تمرین دیگری که ارزش امتحان کردن دارد روشی است که در آن اگر کودک شما از خواب بیدار شد و شما را صدا کرد سراغ او بروید، او را بغل کنید، او را آرام کنید و دوباره در تخت خودش قرار بدهید.
در آخر تمرین دیگری که در روش «بدون اشک» توصیه می‌شود پیدا کردن یک عبارت، کلمه یا آوای آرام‌بخش مثل «ششش…» یا «وقت خوابه» است. این عبارت را آرام برای کودک خود تکرار کنید تا او به خواب برود و به این صورت او این عبارت را با وقت خواب خود یا زمان خواب آلودگی خود مرتبط می‌کند.
روش «بدون اشک» با آرامش بیشتری و سازگاری بهتری نسبت به روش «گریه کنترل شده» است و خیلی از والدین می‌گویند که نتیجه مطلوبی از این روش دریافت کرده‌اند.

شما می‌توانید با رعایت چند نکته ساده این مسیر را برای خود هموارتر کنید.
صحنه را برای موفقیت آماده کنید
قبل از اینکه شما هریک از روش‌های آموزش خواب کودکان را امتحان کنید، یک اتفاق آرامش بخش و شبانه را طراحی کنید و هرشب آن را اجرا کنید. این اتفاق باعث می‌شود که کودک شما زمان خواب خود را پیش‌بینی کند. همچنین برای خواب‌های در طول روز هم می‌توانید از این روش استفاده کنید.
درست زمانبندی کنید
زمانی را انتخاب کنید که شما و همسرتان کار زیادی برای انجام دادن نداشته باشید چرا که برای چند شب شما مجبور به کم‌خوابی می‌شوید. مطمئن شوید که شما و همسرتان بر سر کارهایی که باید انجام بدهید و زمان آن تفاهم دارید تا باعث تداوم در روش انتخابی شما بشود.
روش انتخابی خود را با پشتکار ادامه دهید
والدینی که آموزش خواب به کودکان خود را به پایان رسانده‌اند همگی بر این باور هستند که تداوم و پشتکار رمز موفقیت در این کار است. وقتی کودک، شما را از خواب بیدار می‌کند ممکن است بخواهید تسلیم شوید و او را در آغوش بگیرید و تکان بدهید. در ابتدا مطمین شوید که تمامی اصول روش انتخابی خود را عملی می‌کنید. کودک شما برای عادت کردن به این تغییرات و سازگار شدن با آن به زمان احتیاج دارد.
خود را برای چند شب سخت آماده کنید
اگر شما روش «گریه کنترل شده» را انتخاب کرده‌اید، شنیدن صدای گریه کودک، برای شما سخت است. مطمئن شوید که شما و همسرتان از نظر احساسی برای شروع این روش آماده هستید و یکدیگر را در شب‌های سخت حمایت کنید.
روش مناسب خانواده‌ی خود را انتخاب کنید
ممکن است زمانی که کودک شما برای مدت کوتاهی در حال گریه کردن است، فرزندان دیگر شما را از خواب بیدار کند، روشی را که مناسب خانواده شما است برای آموزش خواب به کودک خود انتخاب کنید.
انتظار بازگشت به شرایط فعلی را داشته باشید
اینکه کودک شما به علت عوامل مختلف مثل بیماری، دندان درآوردن یا یادگیری یک مهارت جدید مثل راه رفتن بی‌خواب بشود کاملا طبیعی است. اگر این اتفاق افتاد شما می‌توانید روشی را که قبلا انتخاب کرده بودید دوباره پیش بگیرید تا او بتواند دوباره بدون کمک شما به خواب برود.