شکل گیری شخصیت کودک، نقش و تاثیر ژن ها

به طور روز افزون دربارۀ جنبه های وابسته به ژن از طبیعت و ماهیت بشر مطالبی می شنویم.

به طور روز افزون دربارۀ جنبه های وابسته به ژن از طبیعت و ماهیت بشر مطالبی می شنویم. آنقدر مقاله در مورد میزان تاثیر ژن ها بر شخصیت منتشر شده که به راحتی می توان به این تردید رسید که آیا والدین می توانند هیچ تاثیری بر رشد و پرورش فرزندان خود داشته باشند؟

ولی بین اینکه بگوییم ژن ها تاثیر دارند (که حقیقت دارد) تا اینکه نتیجه بگیریم والدین تاثیری ندارند (که حقیقت ندارد) تفاوت بزرگی وجود دارد.

مسلم است که کودکان گرایش به رشد را به ارث می برند. در بعضی از آنها آمادگی و گرایش به پرخاشگری بیشتر است؛ بعضی کمروتر و محجوب ترند. بعضی به طور ژنتیکی و ذاتی برون گرا هستند و بعضی درون گرا.

ولی بین اینکه بگوییم شخصیت از ژن ها تاثیر می گیرد تا اینکه بگوییم شخصیت او را ژن ها تعیین می کنند تفاوت بسیار است. نمونه: همۀ ما کسانی را می شناسیم که استعداد چاقی دارند، اما در مقابل آنها افرادی را هم می شناسیم که مرتباً غذا می خورند و فراوان می خورند بدون اینکه وزنشان زیاد شود.

با این همه معنی اش این نیست که سرنوشت گروه اول چاقی و فربهی است و یا گروه دوم همواره مثل مداد لاغر می مانند. واقعیت این است که گروه اول برای اینکه چاق نشوند، باید نسبت به گروه دوم غذاهای کم کالری تری بخورند و با جدیت ورزش کنند.

به همین ترتیب کسی که ویژگی های ژنتیکی خجالتی بودن را دارد می تواند یاد بگیرد معاشرتی باشد، ولی نسبت به کسی که ساختار شخصیتی متفاوتی دارد، غلبه بر مشکلش فرصت بیشتری لازم دارد.

در پرورش فرزندان نیز همین منطق جریان دارد. نحوۀ پرورش کودک بر چگونگی بروز ماهیت ژنتیکی وی تاثیر می گذارد. اگر گرایش به کمرویی را کودک به ارث برده، مشکل بتوان او را به کودکی پرخاشجو تبدیل کرد و بالعکس.

ولی اینکه کودکی که گرایش به پرخاشگری دارد، آیا در زمین بازی هاکی تبدیل به بازیکنی زورگو شود یا بازیکنی خوش رفتار، به پرورش او ارتباط پیدا می کند نه به ژن های او.

محیط است که تعیین می کند گرایش ژنتیکی به کمرویی، باعث شود شخصی خود را از جامعه کنار بکشد و گوشه گیر شود یا فقط نسبت به سایرین خوددارتر باشد.

کودکانی که گرایش ژنتیکی به پرخاشگری دارند، به کمک بیشتری از جانب والدین شان نیاز دارند تا بتوانند خشونت خود را مهار کنند؛ به همین ترتیب کودکانی که ذاتاً خجالتی هستند به کمک بیشتری برای غلبه بر کمرویی خود نیاز دارند. به عبارت دیگر بروز نهایی ویژگی های ژنتیکی بستگی به نحوۀ پرورش دارد و صرفاً به DNA وابسته نیست.

بنابراین صرف نظر از ساختار ژنتیکی کودک، رفتار پدر و مادرش نیز بی نهایت مهم است، زیرا رفتار آنان بر نحوۀ بروز ژن ها تاثیر می گذارد. برای مثال می دانیم که ژن ها در تعیین هوش نقش بازی می کنند و در عین حال می دانیم وقتی والدین به صورت پیوستهبرای فرزندشان کتاب بخوانند بر او تاثیر قابل توجه دارد.

می توان بر خلق و خو، علایق، شخصیت و هوش و نگرش ها و ارزش های فرزند خود اثر بگذارد. می توان بر زمینه های علاقه و بیزاری کودک تاثیر گذاشت. می توان بر رفتارش در منزل و در مدرسه و با دوستان نقش داشت؛ می توان در مهربان و ملاحظه کار شدن یا کوته نظر و خودخواه بودنش اثر گذار شد.

هیچ چیز به اندازۀ خود شما بر رشد فرزندتان نمی تواند تاثیر بگذارد، حتی ژن های فرزندتان. عملکرد خودتان اهمیت دارد: هر روز این جمله را با خود تکرار کنید.

منبع: کودک آنلاین