انواع شخصیت در کودکان، طبیعتشان چیست؟
سرشت مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی است. سرشت کودک از نه ویژگی یا صفت مشخص تشکیل‌شده است.
علی دربارۀ لباس‌هایی که می‌پوشید بی‌اندازه بهانه‌گیر و مشکل‌پسند بود، او هیچ لباس نویی را تا بارها شسته نمی‌شد، نمی‌پوشید. از پوشیدن بلوزهای یقه‌اسکی، شلوارهای کمر تنگ امتناع می‌کرد و اصرار داشت که لباس‌هایش فاقد هرگونه برچسب یا علائم خاصی باشد.
سارا به جشن تولدی در یک کافه دعوت‌شده بود. او قبلاً بارها به آنجا رفته و بستنی خورده بود. ولی آن روز به‌محض نزدیک شدن به محل جشن و مشاهدۀ رشته‌های کاغذ رنگی و کودکان سرزنده و بانشاط از ترس برجای خود میخکوب شد. والدین سارا سرانجام توانستند او را راضی کنند که وارد کافه شود. ولی به‌محض شروع پذیرایی، سارا با دیدن دلقکی که بستنی‌های قیفی را سروته گرفته بود، قشقرق به پا کرد.
علی و سارا ازجمله کودکانی هستند که سرشتی سختگیر و مشکل‌پسند دارند. سرشت هر فرد بر روش کنار آمدن و هماهنگ شدن او با جهان پیرامونش تأثیر می‌گذارد. آگاهی از سرشت کودکان برای پدر و مادر لازم و ضروری است. از این طریق آن‌ها می‌توانند به کودکانشان کمک کنند تا به بهترین شکل با چالش‌های دورۀ رشد روبه‌رو شوند.
سرشت چیست؟
سرشت مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی است. سرشت کودک از نه ویژگی یا صفت مشخص تشکیل‌شده است: سطح فعالیت، حواس‌پرتی، شدت واکنش، نظم و ترتیب، پایداری، آستانۀ احساس، کنار آمدن با محیط یا ترک آن، انعطاف‌پذیری و خلق‌وخو.
این ویژگی‌ها به روش‌های گوناگون با یکدیگر تلفیق می‌شوند و سه نوع شخصیت اصلی را ایجاد می‌کنند: آسان‌گیر، دیر اُنس، سختگیر و بدقلق.
هر سه نوع شخصیت طبیعی هستند و هیچ روشی برای پیش‌بینی سرشت کودک وجود ندارد. تمام اعضای یک خانواده الزاماً دارای یک سبک شخصیتی و سرشتی نیستند. یکی از فرزندان ممکن است دارای شخصیت سختگیر و بدقلق و دیگری دارای شخصیت آسان‌گیر باشد. درصورتی‌که والدین و فرزندانشان دارای سبک‌های سرشتی متفاوتی باشند، برای هماهنگی و کنار آمدن افراد خانواده با یکدیگر، چالش ویژه‌ای وجود خواهد داشت.
کودک آسان‌گیر
معمولاً شاد ، پذیرای تجربه‌های جدید، انعطاف‌پذیر و تا حدودی احساساتی است. عادت و رفتار منظم به‌خوبی در او ایجاد می‌شود و بنابراین رفتارهای او نسبتاً قابل پیش‌بینی است. کودک آسان‌گیر به سهولت و با آرامش با چالش‌های سه سالگی روبه‌رو می‌شود.
او به‌خوبی قادر است با کودکان هم‌سن‌وسال خود کنار بیاید. خلق‌وخوی شاد او موجب محبوبیت او نزد بزرگسالان می‌گردد. او به‌راحتی شراکت و رعایت نوبت را می‌آموزد. گاهی میل دارد رئیس و سرپرست باشد و گاهی نیز به پیروی از دیگران راضی و قانع است.
دامنۀ توجه او کافی و مناسب است و از بازی‌های پرجنب‌وجوش و جوش و نیز از بازی‌های آرام و بی‌صدا لذت می‌برد. این کودک به‌آرامی و آسانی با تغییراتی که در خانواده رخ می‌دهد، مانند رفتن به مهدکودک یا تولد نوزاد جدید خود را تطبیق می‌دهد.
کودک دیر انس
کودک دیر انس دارای سطح فعالیت کُند و آرامی است. او به هنگام مواجهه با موقعیت جدید تمایل دارد که خود را کنار بکشد و از آن دوری کند. در سازگاری با محیط و اطرافیان کُند است و در ابراز هیجانات و احساسات آهسته و دیر عمل می‌کند.
شروع مهدکودک برای کودک دیر انس یک چالش واقعی است و حتی در صورت آماده و مشتاق بودن، واکنش اولیۀ او منفی است. این حالت نباید به‌عنوان امتناع کامل از مدرسه رفتن تلقی شود. باید به خاطر داشت که کودک دیر انس برای تطبیق دادن خود با موارد جدید به زمان نیاز دارد.
با برنامه‌ریزی می‌توان به این کودکان کمک کرد تا با موفقیت به مهد یا مدرسه وارد شوند. ترتیبی بدهید تا کودک بتواند قبل از شروع مهد یا مدرسه از کلاس درس بازدید کند. چنانچه کودک شکل کلاس و محل قرارگیری لوازم و اشیای آن را بداند، احساس آرامش بیشتری خواهد داشت.
همین نوع برنامه‌ریزی می‌تواند برای آگاهی اولیه از سایر وقایع و رویارویی‌های اجتماعی نیز مفید باشد. برای آنکه کودک بیشتر با محیط انس بگیرد بهتر است بتواند کمی زودتر از دیگران وارد محل جشن تولد شود و در چیدن میزها کمک کند. هنگام دیدن یکی از همبازی‌ها برای آرام‌تر کردن اوضاع در چند دقیقۀ پراضطراب اولیه، کارهای مشخصی را که هر دو قادر به انجام آن هستند به آن‌ها پیشنهاد کنید.
کودکان دیر انس به‌هرحال دوستانی می‌یابند و در موقعیت‌های اجتماعی موفقیت‌هایی نیز به دست خواهند آورد. آن‌ها فقط به بصیرت و پذیرش احتیاج دارند که والدین می‌توانند همراه بامحبت در اختیار آنان قرار دهند.
کودک سختگیر و بدقلق
کنار آمدن با کودک سختگیر و بدقلق برای والدین یک چالش است. او فعال و حواس‌پرت است و هنگام روبه‌رو شدن با چیزهای جدید عقب‌نشینی می‌کند. خلق‌وخوی کودک سختگیر پرتنش و منفی است. ضرباهنگ جسمی او نامرتب است. لحظه‌ای شاد و لحظه‌ای رفتار عصبی از خود نشان می‌دهند.
کودک سختگیر و بدقلق دارای آستانۀ حسی پایین است. سرپرستی چنین کودکانی مشکل است. قشقرق‌ها، کشمکش‌های مکرر برای غذا خوردن و خوابیدن و نارضایتی آشکار آنان، می‌تواند موجب تضعیف روحیه و دلسردی والدین باشد و در آن‌ها احساس خستگی، بی‌کفایتی . گناه را ایجاد کند ولی درهرصورت این دوران سخت، نتیجۀ بسیار خوبی به بار می‌آورد یا به‌عبارت‌دیگر "گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی". این کودکان به افراد بسیار خلاق و مدیرانی باکفایت تبدیل می‌شوند.
والدین باید بین مشکلات سرشتی و مشکلات رفتاری تفاوت قائل شوند، چون مقابله با هرکدام از آن‌ها باید به روش متفاوتی انجام گیرد. محدودیت‌های ایجادشده و سایر روش‌های انضباطی برای مشکلات رفتاری مناسب‌اند، درحالی‌که مشکلات سرشتی نیازمند راهبردهای مدارایی دیگری هستند.
ستیزه و مجادله علی در لباس پوشیدن، ریشه در سرشت واقعی او دارد و بر اساس آستانۀ حساسیت او بناشده است. لباس‌های یقه‌اسکی او را واقعاً ناراحت می‌کند. او بر اساس خودخواهی، لجاجت و تعمد به چنین رفتاری دست نمی‌زند تا کارِ یافتن لباس مناسب را برای والدینش مشکل کند. چون به‌محض یافتن لباسی که در آن احساس راحتی و آرامش کند، بسیاری از مشکلات لباس و خروج از منزل ناپدید می‌شوند.
کودکان سختگیر و بدقلق به نظم و ترتیب مداوم نیز نیاز دارند. آن‌ها از انجام کارهای روزمره منتفع می‌شوند و باید بدانند چه انتظاری از آن‌ها می‌رود. مقررات باید به‌طور کامل و باثبات قدم اِعمال شوند. هنگامی‌که این کودکان از کنترل خارج می‌شوند، به وقفه یا پرت کردن حواس واکنش نشان می‌دهند.
آگاهی از سرشت کودکان به والدین کمک می‌کند تا کودکانشان را به‌صورت افرادی مستقل ببینند و این ادراک، کلید مراقبتی همراه با حساسیت و مناسب باروحیۀ فردی کودک است.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼